Педагогика indd

Xorijiy mamlakatlarda ta’lim sohasida universitetlarning vakolatlari
Fransiyada davlat 
universitetlari mus-
taqil hisoblanadilar. 
1968-yilgi «Oliy 
ta’limni yо‘naltirish 
tо‘g‘risida»gi Qonun
-
ga muvofiq, univer
-
sitet mustaqilligi uch 
jihatga ega: 
1) ma’muriy jihatdan 
mustaqillik – uni-
versitet va ularning 
о‘quv-tadqiqot bir
-
liklari (departament, 
fakultet) saylanadigan 
organlar tomonidan 
boshqariladi; 
2) moliyaviy jihatdan 
mustaqillik – uni-
versitetlar davlat 
byudjeti va boshqa 
manbalardan olingan 
о‘z moliyaviy mab
-
lag‘larini erkin tasar-
ruf etadilar
3) о‘quv jihatdan 
mustaqillik:
universitetlar о‘quv 
dasturlari mazmunini; 
о‘quv jarayoni; 
ilmiy-tadqiqot ish-
larini; 
talabalar bilimini 
tekshirish usullarini 
mustaqil belgilay-
dilar. 
Italiyada universitetlar 
mustaqilligi mamlakat 
konstitusiyasi bilan ka-
folatlanadi (33-modda). 
Biroq, ushbu mustaqillik 
universitetlar boshqa 
о‘quv muassasalari singa
-
ri yuridik shaxs maqomi-
ga ega bо‘lgani va davlat 
muassasasi hisoblangani 
bois davlat tuzilmasiga 
uning tarkibiy qismi si-
fatida kiritilganligi bilan 
cheklanadi. Shunga kо‘ra, 
barcha universitet xodim-
lari davlat xizmatchilariga 
tenglashtirilgan. Ya’ni, 
ushbu xodimlar о‘zlari 
mehnat qilib turgan uni-
versitetga emas, balki 
davlatga buysunadi. 
Universitet tizimi tu-
zilmasi tо‘g‘risida»gi 
Qonunning 7-moddasiga 
kо‘ra: 
universitet xodimlariga 
о‘qitish va ilmiy taqiqot
-
lar erkinligi; 
«tashkiliy va pedagogik 
tajribalar» (о‘qitish va 
ilmiy tadqiqotlarning 
yangi tashkiliy shakl va 
usullarini ishlab chiqish 
va qо‘llash) о‘tkazish; 
shartnoma asosida davlat 
va nodavlat tashkilotlar 
bilan ilmiy-maslahat fao-
liyati bilan shug‘ullanish 
huquqi kafolatlanadi.
Germaniyada: 
oliy maktablar о‘z-о‘zini 
boshqarish huquqiga ega;
oliy о‘quv yurtini shtatdagi 
rektor yoki bir necha yilga 
saylangan Prezident bosh-
qaradi;
о‘z-о‘zini boshqarishda va
-
zifalari aniq taqsimlab beril-
gan bir necha guruhlarning
bosqichma-bosqich ishtiroki 
prinsipiga amal qilinadi; 
uning tarkibiga profes-
sor-о‘qituvchilar, о‘quv
-
chilar, ilmiy xodimlar va 
boshqa xodimlar kiradi;
talabalar о‘qishi erkin tash
-
kil etilgan; 
kо‘p sonli о‘quv bosqichlari 
bilan birga о‘quv rejalari 
taklif etiladi

---

37