Pedagogika instituti fizika va astronomiya kafedrasi fizika va astronomiya tadqiqot yo
Yüklə 3,49 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kerakli asboblar
- Asosiy nazariy ma’lumotlar.
| 7-Laboratoriya mashg’uloti.
Mavzu: Havoning nisbiylik namligini topish usullari. HAVONING NISBIY NAMLIGINI ASSMAN PSIXROMETRI YORDAMIDA ANIQLASH Ishning maqsadi: Assman psixrometri yordamida havoning absolyut va nisbiy namligini aniqlash.Kerakli asboblar:Assman psixrometri, barometr, nam mato.Asbobning tuzilishi. Namlikni aniqlash uchun, Assman psixrometridan foydalanish mumkin. Standart psixrometrning sxemasi rasmda ko`rsatilgan. U ikkita maxsus bir xil termometrlardan va V kalit bilan yurgiziladigan prujinali ventelyatordan tuzilgan. Termometrlardan birining simobli balonchasiga bogich o`raladi. Havo oqimlarining yo`li rasmda strelkalar bilan ko`rsatilgan. Bu ikkala oqim termometrlarning balonchalaridan o`tgandan keyin qo`shilib ketadi. Asbob qizib ketishining oldini olish uchun uning metall qismlari nikellab qo`yilgan. Asosiy nazariy ma’lumotlar.Havoning namligini xarakterlash uchun absolyut va nisbiy namlik tushunchalari kiritilgan. Muayyan temperaturada havoning hajm birligidagi suv bug`larining miqdori absolyut namlik deyiladi. Absolyut namlik 1м3 havodagi suv bug`ining grammlar bilan hisoblangan miqdorini yoki shu bug`ning 1mm. simob ustinida o`lchanadigan bosimini ifodalaydi. Nisbiy namlik f havoning suv bug`i bilan qay darajada to`yinganligini xarakterlaydi va protsentlarda o`lchanadi. Nisbiy namlik havodagi mavjud bo’lgan Р bug` bosimining shu temperaturadagi to`yintiruvchi bug’ bosimi Ро ga nisbati bilan aniqlanadi. (7.1) Absolyut namlik uchun psixrometrik formula topamiz. Buning uchun ikki bir xil termometrdan iborat bo`lgan, Assman psixrometridan foydalanamiz. Ikkala termometrning balonchalari quruq bo`lsa, ularning ko`rsatishi bir xil bo`ladi. Termometrlardan bittasining sharchasiga doka o`raladi, ikkinchisiga sharchada quruq havoda turadi. Bundan doka suvga tegib turadi, dokadagi suvning bug`lanishi natijasida doka o`ralgan sharchadagi simobning temperaturasi past bo`ladi ya'ni xo’l termometr pastroq temperaturani ko`rsatadi. Suv qanchalik tez bug`lansa, bundagi termometr ko`rsatishlari farqi shuncha katta bo`ladi. Asbob suvning havoda bug`lanish tezligiga asoslanib ishlaydi. Xo`l termometr ko`rsatishini muhitning temperaturasidan past bo`ladi. Xo`l termometrdan bug`lanayotgan suvning miqdori /m/ havoning namligiga, temperaturaga , barometrik bosimga /Н/ va havoning harakat tezligiga bog`liq bo`ladi; (7.2) bu yerda; S – termometr sharchasining yuzasi, P0 – to`yingan bug`ning xo`l termometr temperaturasiga teng bo`lgan temperaturasiga teng bo`lgan temperaturadagi bosim, P – absalyut namlik, Г()– havo harakatining tezligiga bog`liq bo’lgan funksiya, m-miqdordagi suvni bug`lantirish uchun, Q– kaloriya issiqlik sarf bo`ladi. Agar bug`lanish issiqligini L –deb belgilasak, u holda: Q=mL bo`ladi, yoki ( 7.3) Issiqlik muvozanati paytida xo`l termometrning sharchasiga tashqaridan kelayotgan issiqlik miqdori Q1 quyidagicha topiladi. Q1= S(t2 –t1) () (7.4) ()– proportsionallik koeffitsiyenti: t1 quruq va t2 xo`l termometrlar ko`rsatgan temperaturalar Q=Q1 bo`lgani uchun: (7.5) bunda, (7.6) Bu yerda: - kattalik psixrometrning doimiysi deyiladi. - ning qiymati asosan oqimning tezligiga bog`liq bo`lib, laboratoriyadan topiladi. U holda absolyut namlik uchun psixrometrik formulani quyidagicha yozish mumkin. Р=Ро-Н(t2-t1) (7.7) Bu ishda absolyut namlikni mm. simob ustunda , nisbiy namlikni esa protsentlarda topish kerak. Absolyut namlikni grammlarda ifodalangan formulasini xam topish mumkin. Buning uchun 0оС temperatura va 760 mm. simob ustuni bosimida 1m3havoning massasi 1293 g –ga teng bo`lishidan foydalaniladi. Havo ana shu sharoitda va t temperaturada 1293/I+t g. massaga ega bo`ladi, bu yerda = 0,00366 havoning kengayish koeffitsiyenti deyiladi. Suv bug`i zichligining havo zichligiga nisbati 0,622 teng bo`lgani uchun 760 mm. simob ustuni bosimida va t temperaturada 1m3 dagi suv bug`ining massasini quyidagicha topish mumkin: g\m3 Ixtiyoriy P bosimdagi suv bug`ining massasi quyidagicha topiladi: g/m3 Laboratoriyadan olingan natijalarning to`g`riligini quyidagi formula yordamida tekshirish mumkin. bu yerda, F-quruq termometr temperaturasida to`yingan bug`ning 1m3 dagi miqdori. M –grammlarda hisoblangan absolyut namlik. Yüklə 3,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|