Pedagogika nazariyasi va tarixi fanidan 1-Mavzu: Pedagoglik kasbining jamiyat taraqqiyotida tutgan o‘rni ма

Pedagogik professiogramma
Pedagogik faoliyatga tayyorgarlik ko`rayotgan yoshlar pedagogik professiogrammada keltirilgan ixtisoslik xususiyatlarini bilishlari lozim. Professiogramma quyidagi xususiyatlarni o`z ichiga oladi:
1) o`qituvchi shaxsi xususiyatlari;
2) o`qituvchining ruhiy-pedagogik tayyorgarligiga qo`yiladigan talablar;
3) maxsus tayyorgarlikning hajmi va mazmuni;
4) ixtisosga oid uslubiy tayyorgarlikning mazmuni.
Bo`lajak o`qituvchilarning kasbga xos xususiyatlarini shakllantirish uchun ularning pedagogik-psixologik qiyofasi, ya`ni milliy professiogrammasini yaratish zarur. «Ta`lim to`g’risida»gi Qonun, “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”da o`qituvchilarga, ayniqsa boshlang’ich sinf o`qituvchilariga alohida e`tibor qaratilgan. SHuning uchun ham boshlang’ich sinf o`qituvchisining pedagogik-psixologik qiyofasini yaratish bugungi kundagi dolzarb masaladir. Jumladan, boshlang’ich sinf o`qituvchisi O`zbekiston kelajagi buyuk davlat ekaniga ishonishi, milliy iftixor tuyg’usiga ega bo`lishi; bolalarni xalq pedagogikasi durdonalari hamda milliy qadriyatlarimiz asosida tarbiya qila olishi; nutqi ravon, tili boy bo`lishi zarur.
Boshlang’ich ta`lim o`qituvchilari uchun zarur bilimlar:
1. Pedagogika va psixologiya fanining metodologik
asoslarini egallash.
2. Tarbiya mohiyatini, uning maqsad va vazifalarini
hamda metodlarini bilish.
3. O`quvchining rivojlanishini, pedagogik, psixologik-
fiziologik xususiyatlarini bilish.
4. Boshlang’ich sinf o`quvchilari bilan tarbiyaviy ishlar
olib borish metodikasini bilish.
5. Boshlang’ich sinf o`quvchilariga dars o`tishning pedagogik-psixologik yo`llarini bilish.
6. Fan va madaniyat sohasida umumiy bilimlarni egallash.

Boshlang’ich ta`lim o`qituvchisi uchun zarur malakalar

Amaliy-konstruktiv malakalar:
1. Tarbiyaviy ishlarni rejalashtira bilish.
2. O`quvchi shaxsini jamoa sharoitida tarbiyalashning indi-vidual rejasini amalga oshira bilish.
3. Har xil o`yinlar orqali o`quvchilar tarbiyasini muvaf-faqiyatli amalga oshirish.
Tashkilotchilik malakalari:
1. O`quvchilar jamoasidagi faol bolalarni aniqlay bilish, sinf faollarini tashkil qilish va ularni boshqara
olish.
2. O`quvchilarning jamoatchilik faoliyatini uyushtira bilish, ularning ijtimoiy faolligini rivojlantirish.
3. O`quvchilarga berilgan jamoa topshiriqlarining baja-rilishi ustidan nazorat o`rnatish va ularga zarur
vaqtda amaliy yordam bera bilish.
4. Maktabda sinf rahbarligi ishlarini faol amalga oshira bilish.
5. Jamoatchilik va ota-onalar o`rtasidagi ishlarni tashkil eta bilish.
Kommunikativ malakalar:
1. O`quvchilar, ota-onalar, o`qituvchilar, jamoatchilik
vakillari bilan pedagogik jihatdan maqsadga muvofiq keladigan munosabat va aloqalar o`rnata bilish.
2. O`quvchilar jamoasining qiziqishlarini, ichki munosabatlarini idora qila bilish.
3. O`quvchilar fikrini tushunish va o`z fikrini tushuntira bilish.
4. O`quvchilar bilan yaqindan munosabatda bo`lish va
ularda o`ziga nisbatan mehr, ishonch, hurmat uyg’ota bilish.