Perspektifler ve Değerlendirmeler (Not 2: Dipnotlar yazıda kullanılan yere parantez içinde küçük puntolarla eklenmiştir.)

EKİM, Türkiye devrimci hareketinin geçmiş dönemine damgasını vurmuş popülist ideolojik kimlik ile onu tamamlayan küçük-burjuva toplumsal tabana dayalı örgüt pratiğinin eleştirisi temelinde gelişti. Bugüne dek bir çok vesileyle vurgulandığı gibi, geçmiş hareketin ideolojik kimliğini kavramada, onun örgüt ve politika pratiğinin küçük-burjuva toplumsal-siyasal niteliği bizim için önemli bir uyarıcı olmuş, bir bakıma eleştirinin bir ilk hareket noktasını oluşturmuştur. Geçmiş hareketin bu politika ve örgüt pratiği ile ideolojik-politik kimliği arasındaki ilişkiyi ve bütünlüğü açığa çıkarmak ve sergilemek, EKİM’in geleneksel devrimci hareketten kopuşunun esas halkasıdır.

Bu nedenledir ki, ortaya çıktığı dönemde EKİM, parti sorununun sosyalizm ile işçi hareketinin örgütsel birliğinde ifadesini bulan asıl içeriğine, dolayısıyla da bu nitelikte bir partiyi ortaya çıkaracak bir politik ve örgütsel gelişme sürecine özel bir önem vermiştir. Doğal olarak, ortaya çıkış döneminde, bu yalnızca bir perspektif olarak kalabilirdi. Bu perspektifi gerçekleştirecek güç ve olanaklar ancak zamanla biriktirilebilirdi. Ne var ki bu ilk birikime ulaştığı andan itibaren hareketimiz, ideolojik yönelimini pratikte ciddi bir sınıf yönelimi ile birleştirebilmeli, örgütsel şekillenmesini bu çaba içinde gerçekleştirmeli, geliştirmeli, güçlendirmeliydi. EKİM, ideolojik kimliği ile tutarlı olabilmek için, örgütsel gelişmesini ve kadrolaşmasını, sınıf hareketine bir politik müdahale süreci olarak yaşayabilmeliydi. EKİM’in hala da gereğince yapamadığı, başaramadığı tam da budur. İdeolojik gelişme ile örgütsel gelişme arasındaki “belli bir kan uyuşmazlığı” buradan gelmekte, anlamını bu başarısızlıkta bulmaktadır.

Dolayısıyla yukarıda sorulan sorunun yanıtı da kendiliğinden belirmektedir. Pratik olarak yaşadığı tüm gelişmeye rağmen, mevcut durum ideolojik çizginin ışığında değerlendirildiğinde, sorun esas itibarıyla hala iki yıl önce konulduğu gibi durmaktadır önümüzde: EKİM ideolojik çizgisinin ifade ettiği yeniliği politik ve örgütsel kimliğinde de gerçekleştirmek zorundadır. Bu ise eldeki tüm güçleri sınıfa yönelik bir çalışma doğrultusunda yeniden(105)konumlandırmak ve bu çalışma içinde yeniden şekillendirmek demektir. Geçmişin küçük-burjuva teori ve politikalarından kopmayı aynı geçmişin küçük-burjuva zihniyetinden, örgüt ve politik çalışma anlayışlarından kopmak adımı ile birleştirmek; sınıf çalışmasını, sınıfın öncü kesimini kazanma faaliyetini, aynı zamanda bu yenilenme sürecinin kendisi olarak kavramak, bugün de önümüzde duran asıl görevdir. EKİM’in temel “örgütsel sorun”u, tam da budur.

III

Eldeki imkanlarla siyasal faaliyetimizi geliştirmek için harcadığımız çabalara rağmen, Konferansı önceleyen dönemde kazandığımız kadrolar, hemen tümüyle, yaşadığımız ideolojik gelişmenin etkisiyle şu ya da bu gruptan kazandığımız eski ya da yeni devrimcilerdi. İdeolojik platformumuza yaklaştıkları ölçüde saflarımıza akan bu yoldaşlar, beraberlerinde kendi eski şekillenmişliklerinden kaynaklanan fakat bize yabancı olan anlayış ve alışkanlıkları da taşımaktaydılar. Hazırda bu insan malzemesini yeniden biçimlendirecek oturmuş bir örgütsel yapımız ve politik faaliyetimiz yoktu. Atılmış bulunan ilk adımlara rağmen, herşey henüz çok yeni, zayıf ve oturmuşluktan uzaktı. Bu yapıyı tam da sürekli kazandığımız bu yeni güçlerle örmek, sistemli ve oturmuş bir pratik siyasal faaliyeti bizzat onlarla gerçekleştirmek ihtiyacındaydık.

Bu durum, sürekli kazanılan yeni yoldaşların kendi ideolojik çizgimizde sıkı ve sürekli denetlenen iyi bir eğitimini, politik ve örgütsel perspektiflerimizle donanımını gerektirirdi. Bu yapılabildiği ölçüde, bu kadrolarla ideolojik çizgimizle uyumlu bir politik faaliyet ve örgütsel şekillenme sürecini yaşamak olanaklı hale gelir, kolaylaşırdı. Yapılamadığı ölçüde, bu tür bir insan malzemesiyle oluşturulan bir örgütsel yapı, hareketin ideolojik çizgisine uygun bir pratik yönelimin taşıyıcısı olmakta kaçınılmaz olarak zorlanırdı. Konferans, bu sorunu, bunun örgüt yaşamı için yarattığı gerçek ve potansiyel sakıncaları, bunun önünü almanın yol ve yöntemlerini şöyle özetledi:(106)

“EKİM, yeni bir çizgi, yeni bir gelenek, yeni bir kültür demektir. Ama bu, yeni dönem kadrolarının belli bir oranına rağmen, tüm bu yeniliklerin aslında geçmişten devralınan kadrolarla başarılmaya çalışıldığı gerçeğini değiştirmez. İşçi kökenli kadrolarımızın bir kesimi için de aynı şey geçerlidir. Bu, ideolojik, politik ve örgütsel her düzeyde, değişik kadrolarda değişik ölçülerde olmak üzere geçmişin izlerinin, önyargılarının, alışkanlıklarının yeni örgüt yaşamına taşınabilmesi demektir. Geçmişin bu etkilerini kazımak, örgüt yaşamımızın önemli bir sorunu ve kadro politikamızın önemli bir unsurudur. Sorun yalnızca geçmişin kalıntılarından da gelmiyor. EKİM, gelişme sağladığı ölçüde, bu, bugünün çok değişik örgüt ve çevrelerden ona en ileri öğelerin akmasını da sağlıyor. Bu yoldaşlar, hareketimizin temel teorik görüşleri ve politikalarıyla birleştikleri için saflarımıza geliyor olsalar bile, iradeleri dışında geldikleri örgütlerin bir kısım ideolojik önyargılarını ve örgütsel alışkanlıklarını da birlikte getiriyorlar. Gerek mücadelenin yeni kazanımları olsun, gerekse başka saflardan gelsin, tüm yeni yoldaşları kendi ideolojik ve örgütsel potasında yeniden biçimlendirmek, örgüt yaşamımızın bugünkü temel sorunlarından biridir.” (Konferans Bildirisi, vurgular şimdi yapıldı.)

Şüphesiz ki, konferansın kapsamlı ve ayrıntılı tartışmaları içinde, yukarıda tanımlanan sorun ve ondan çıkan görevler, daha genel bir çerçeve içinde, bu çerçevenin organik bir iç ve alt öğesi olarak ele alınmıştı. Bu genel çerçeve, hareketimizin partileşme perspektifinde ifadesini bulmaktadır. Bu perspektif konuya ilişkin konferans metninde, tüm temel öğeleriyle, bu öğelerin birbirleriyle olan organik ilişkileri içinde ortaya konulmuş bulunmaktadır. (Ne yazık ki bir çok yol gösterici temel belgemiz gibi, bu metin de örgütçe yeterince incelenmemiş, tartışılmamış, sonuçta yeterince anlaşılamamıştır.) Burada, ideolojik çizgi, sınıf yönelimi ve örgütsel şekillenme teorik-organik bir bütünlük oluştururlar. Dünya görüşüyle, ideolojik-politik çizgisiyle marksist-leninist, sınıfsal temeli, yapısı ve bileşimiyle proleter, düzen karşısında politik-örgütsel konumlanışıyla ihtilalci, bir devrimci sınıf partisi yaratma(107)perspektifidir bu.