Pksczep-140223. doc Subject: pksczep-140223, Haydn

Gesendet: Mittwoch, 19. Februar 2014 20:58 Betreff: SROGO TRAGEDJIŎ DLŎ NASZEG HAJMATU.

http://www.nowiny.rybnik.pl/artykul,34141,slask-zamarl-czy-to-byl-mord-polityczny.html

OS-isch: SROGO TRAGEDJIŎ DLŎ NASZEG HAJMATU.......... JADYMY NA BEGRYBNIS WTO CHCE JECHAC ZE SLŌNSKŌM FERAJNŌM

 Pogrzeb Śp. Dietera Przewdzinga odbędzie się w sobotę

22.02.2014r. o godzinie 12.00 w Kościele w Zdzieszowicach.

Po uroczystościach kościelnych kondukt uda się na Cmentarz w Żyrowej gdzie nastąpi pochówe

 

 Pozdrowióm ze Chorzowa Ojgyn

Idzie tusty szczwôrtek... Ojgyn - R.Piekary o 8.30 23 lutego 2014r

Nó, tóż mómy (bydymy mieli) dzisiej fajrant ze tóm zimowóm olympiadóm. Jakech już sam gôdôł, jôch tam niy ma srogi kibic i beztóż tyż nicech to tym Wóm, moje Wy roztomiyłe, przi śniôdaniu niy fandzolół. Chopy intlich łod jutra przipómnóm sie, iże majóm w dóma i swoje babeczki, i swoje dziecka. Baby juzaś bydóm mieli do kogo gymba łotworzić, bo przecamć wszyjske samtyjsze do porzóndku miarkujóm, iże chopy przi fusbalszpilach, przi olympiadach, przi wszelijakich „mistrzostwach świata” majóm w dóma swoje babeczki ino po to, coby mieć do kogo sklinać (jak sie naszym niy wiydzie, abo fto jim prziniesie piwo lebo naleje sznapsa, jak nasze wygrywajóm, prôwda gôdóm?

Nó ale, za śtyry dni mómy tyn zwykowy tusty szczwôrtek, na kiery niyftore niy poradziyli sie już łod Zilwestra doczkać. Zatym juzaś bydymy mieli zapusty zbyte. Bo to jes tak: już za starego piyrwyj łod Nowego Roku, Trzech Króli aże do srogigo postu byli zapusty. Juzaś te łostatnie trzi dni zapustów, to dôwnij mianowali „miynsopustami” a to skuli miynsa łopustu, znaczy pożegnaniô, bo łod tego czasu aże do Wielkijnocy na isto sie żôdnego miynsa, żôdnyj habaniny niy jadło. We mółdzie juzaś bóło wtynczôs przeblykanie sie bez côłkie zapusty za roztomajte maszkary i roztoliczne tam dziady, cygany, żydy, dziobły, bery i take tam. Niy idzie ino tego metlać ze naszymi ślónskimi pastuszkami, bo to bół juzaś blank inkszy zwyk. Zasik te łostatnie dni, te côłkie „miynsopusty”, to byli richtik pogupiałe dni łod tustego szczwôrtku do wtorku przed popiylcowóm strzodóm. We niyftorych samtukej dziedzinach samotne, jesce niy wydane frele i fyrnioki smycyli do nôjbliższygo szynku srogie bele drzewnianne i podwiyl sie gospodôrz niy wykupiół jakómsik gorzôłóm (mô sie rozumieć i zagrychóm), toplali tyn bolek wodóm. Niyskorzij to frele skôkali bez tyn baler na lajn, a karlusy na łowies i jak wysoko fto fuknół, tak wysoko mu tyn lajn lebo łowies latoś miôł wyrosnóńć.

Bez tyn z polska mianowany „karnawał” zabawy, roztomajte uciechy byli tak srogie, iże kiejsik, dôwno, dôwno tymu jedyn Turek, kiej przijechôł ze Polski do dóm, to jego sultanowi gôdôł, co Polôki, krześcijany dostôwajóm bez tyn czôs, bez te zapusty, takij warijacyji, takigo srogigo fimla, iże dziepiyro hasie, kiere jim kapelónki we popielec sujóm na gowã, moge jich z tego wylyczyć. Króm tych roztomajtych uciychów i muzyki byli jesce te dioseckie przebiyrańce. I sam terôzki spómniôł mi sie taki jedyn fal, kiej jedyn hajer Bercik łozprawiôł nóm we szynku jak to łón synkowi rychtowôł przeblecynie. Synek miôł być za dziobła przeblecóny.

– To niy ma utrôpy, styknie jakisik sztafpelc (kożuch barani) na nice zwyrtnóńć, na gowa jakosik cypelmyca ze prziknółtlowanymi rogami wrajzić – rzóndziół Bercik łod Majzlinyj. – Nôjgorzij jes ze łogónym. Po wsiach to majóm lepszij, bo weznóm sie biflowy łogón, nacióngnie sie go na szperhok i powtykô dosik tela szpyndlików i fertich.

– Jerónie, na co szpyndliki we łogónie, po co?– pytóm ci sie opaternie.

– Panie Ojgyn, zdôwało by sie starszy cowiek, a życiô Pón niy znajóm – tuplikuje mi Bercik. – Przeca dziecka, te roztomajte najduchy chnet by tymu dziobłowi tyn łogón utargali, a tak kiej sie nadziejóm na gôrść szpyndlików, zarôzki tyn łogón puszczóm i tymu dziôbłowi aże do wieczora ta kita bydzie wisieć, pra?

Bez tyn côłki czôs, bez te zapusty to bół ci u nôs jedyn gryfny zwyk. Wszyjskie baby parszczyli, skwierszczyli roztomajte chrustki „faworki”, roztomajte kyjksy ze szpyrków folowane marmeladóm, futermyjloki, kokoski, nó i nôjważniyjsze: kreple. We wszyjskich ślónskich dómach warzóło sie je we fecie (zawdy to bół szmalec ze łolejym, coby bół fest gorki). Byli kreple „normalne” i „lepszejsze”. Do tych lepszejszych wlywało sie szpritu a do tych ajnfachowych ino ździebko łoctu. Do tych krepli filowało sie jakosik marmelada, a nôjlepszij kiej fto miôł kónfitura różannô. Tyn zwyk jes do dzisiôj, ino pierón mie szczylô skuli tych wszyjskich McDonaldów, we kierych wszyjsko smakuje na jedne kopyto. Mieli my przeca i łóńskigo roku, i załóńskigo roku te tuste szczwôrtki. I u niyftorych piekôrzy, kaj sie jesce robi kreple do porzóndku, to byli zawdy raje łod samygo rańca. Nale niyftore gupieloki woleli kreple we tych dioseckich hamerikóńskich szynkach, gasthauzach i jak to tam jesce fto mianuje.

Nó ale, kiej jô sie spómna smak starcynnych (a niyskorzij i mamulkowych) zozworków, to jesce terôzki poradza sie łoślimtać côłki pychol. Brało sie cuker i jajca, uciyrało sie to wszyjsko na takô puchowato masa, dodôwało sie do tego krupicy i ze dwie-trzi łeżki zozworu (dlô tych, kierzy niy spokopiyli, to to jes „imbir”). Wszyjsko sie to dobrze wychechlało a niyskorzij gynał wywalkowało nikiej nudle ino, iże grubsze, tak na ciynki palec. >>>>

Kôżdô dobro gospodyni miała ci już roztomajte szablony, kierymi wykrôwała wizgyrne kyjksliki. Tak wykróne kyjksy dôwało sie na dwie godziny do zimnego, kajsik do altanki, na balkón abo na spodek kilszranku, coby dobrze tym zozworym przeszli i zrobiyli sie blank ci kruchuśkie. Niyskorzij kładło sie te kyjksy na poszmarowanô świyckóm blacha (musiała to być richtik „woskowo” świycka i blacha ciyniuśko poszmarowanô), wrażowało sie ta blacha do bratruły, do piekarnioka. Kiej sie już uskwarszczyli, wciepowało sie te zozworki do blaszannyj biksy i dôwało na stół dziepiyro po jakisik dwiuch-trzech dniach. Wteda byli nôjlepszejsze. A fto jesce sie spómni starkowo zista, lebo torta ze markwi we kieryj musowo wlóny bół rum, harak lebo szprit. A wszyjsko to sie popijało winnym grzońcym na korzyniach i cukrze. Nó, co jô Wóm byda gôdôł. Niyftorzi to znajóm, a te co niy znajóm to niech pypcia dostanóm abo pójńdóm po filip do gowy i podwiyl majóm jesce jakosik Starka, Òłma to niech sie naumióm.

Nó, to tela możno maszkytach, ftore byli rychtowane wele tustego szczwôrtku. Niy byda wiyncyj tuplikowôł, bo sam już pôra razy ło tym berôł, i jesce mi fto przeciepnie, co jô móm ta diosecko sklerółza i ciyngiym łozprawióm ło tym samym. Beztóż tyż terôzki rzykna cosik blank ze inkszyj faski.

Wiycie! Sztimuje mi sam terôzki jedyn taki gryfny kónsek, kiery za starego piyrwyj berôł Karlik ze Kocyndra, znacy sie Stanisław Ligoń, kieregoch miôł we srogij zocy i do dzisiej we festnym reszpekcie (byda jesce kiejsik ci łó Niym rzóndziół). A, iże jo kiejsik miôł festelnie rôd te Jejigo côłkie szykowniste beranie, bojcynie a niy poradzã terôzki spomiarkować kajech to piyrszy rôz usłyszôł, kaj żech to gynał naszoł, byda sam terôzki to rzóndziół tak, jakech to łod modziôka spamiyntôł, jakech to boczół i kajniykaj – bez te moje łostatnie poradziesiónt lot fyrtania po tym niy nôjgryfniyjszym ze światów faflôł :

Żyniacka to je sztrofa za tyn rajski fyjler Yjwy i Jadama, i jejich festnô pokuta. Coby wlazować we żyniacka trza niy mieć wszyjskich w dóma. Kiej cowiek jes blank mody i sie żyni, lebo wydôwo, to padajóm na takigo chopa ciubaryk i gupielok, starszyjszy to ćmiyl a kiej już blank stary to niyboszczyk sztrucla-po stojóncku sroł. Gôdajóm ło wszyjskich żyniolach: fujara, cymbôł, trómba i tak bez côłkie żywobycie chop jes zawdy jakimsik insztrumyntym do muzyki, bo bali i kiej jes blank maluśki to tyż gôdajóm na niygo trómel znacy bymbyn. Ło babie juzaś, kiero sie wydôwo, to gôdajóm co udôwo inkszo, niźli na richtik jes. Kiej sie ludzie żynióm to inksze gôdajóm, iże sie łóne blank zwekslujóm na inkszô zorta. Chop ze jargały, napasztliwca i klugszajsra robi sie zarôzki tulejóm lebo ślimôkiym, juzaś baba ze aniołka i dziubecka robi sie rajculóm, pyszczycóm i rzgmi na côłki karpyntel nikiej tako wywołanô szejściolampowô „superheterodyna”. Tela co radijok idzie wyszaltrować a baby ... niy. Babeczka we chałupie sie zdô, baby trza, bo bez baby toby chop blank sie schacharzół, ślôz na psy. Łóna ci przeca poradzi i jegły i grample, widły zbajstlować. Chopa tyż na isto potrza, bo bez chopa, choby i ipty, niy bydzie dziecek (nó, możno terôzki cosik tam ształnujom i czachmarzóm roztomajte hamerikóńskie móndrôki). Na tym zôgónie wdycki sie chop ze babóm dogwarzóm, choby ci sie blank bez côłkie żywobycie sie niy poradziyli spokopić. Chop zawdy chalatô i stynkô na babã, a juzaś baba tyż molyndzi na chopa. Nale, tak już cheba musi być, bo jedyn bez drugigo niy poradzi sie spamiyntać, a i te côłkie ananasy i mandle, we tym raju pociepli, coby do kupy tyn diosecki côrny chlyb na beztydziyń wrôz ćkać, choby i zakalec miôł, bele by bół herski. Gorzôła wypokopiół chop, kiery miôł zwadliwô babeczka, juzaś woda – wykidanô ci na palica chopa – snokwiyła na doczkaniu ... baba. Jesce, coby chopa do porzóndku sporzóndzić mô baba – we letkich falach – nudelkula lebo srogi hôk, i wtynczôs dziepiyro chopowi sie wybiere, òzjaśni, iże jejigo babeczka, to niy jes szucman lebo policajt, kiery tego ordnóngu wachuje i wystrzeguje, chocia ino łóne łoba niy poradzóm spokopić, po jakiymu dziecka larmujóm i sie łozdziyrajóm ci na côłki karpyntel. Sóm tyż take po żyniacce, kiere sie ciyngiym pieróm nale, wtynczôs mianuje sie to „harmonia” (juzaś jakisik insztrumynt) ino niy poradzã spokopić eźli to jes móndharmónijka lebo akordijón cija lebo kneflówka. Nale, tak by tak, jes to gryfny „insztrumynt” na kierym do kupy majóm grać i chop, i jejigo babeczka. >>>>

Tak mi sie jakosik dzisiôj, przed tym tustym szczwôtkym wziyno na gôdka ło... babach. To tyż terôzki, jesce jedna gyszichta, kiero gynał pokazuje richticznô babskô nôtura. A bóło to wszyjsko tak:

Wylazła baba tak na łodwieczerz przed chałupa. Blank po leku pokwanckała sie ku dźwiyrzóm łod zegrody. Podcióngła sie te swoji „silikóny” i styrcy, i fest ci ku tymu medikuje:

– Możno fto przyjńdzie cestóm kole mojij chałupy... abo i niy. Doczkóm kwilka i spomiarkujã sie, eźli fto bydzie cosik kciôł łodymie abo niy?

Styrcy i filuje. Filuje i styrcy, ale nikaj żôdyn sam niy tómpie. Łozglóndô sie, wytykô gowã za łogrodzyni. Nic. A cni sie ji choby przi jôdle hawerfloków bez łomasty.

– Jeee, ftosik depce. Fto tyż to może być? Możno ftoś, kierego znóm? Abo i niy? Możno bydzie cosik chciôł łodymie... abo i niy?

Gawcy, gawcy, ale skuli tego, iże niy mô przi sia breli i tak wiela niy dojzdrzi przed śćmiywkiym.

– Możno tyn ftoś przijńdzie ku mie... abo i niy? Kiej przijńdzie, to sie go spytóm co chce... Abo i niy. Bydzie kciôł pedzieć, to sóm rzyknie. Niy bydzie kciôł, to jô niy byda przecamć takô wrazitko.

Idzie Bercik, tyn łod lasa, Takô cielepa i ślimôk.

– Ciekawość. Spytóm sie kaj depce... abo i niy? Możno bydzie kciôł pedzieć? Abo i niy. Doczkôm aże dojńdzie.

Bercik dokulôł sie, łostôł stôć przi sztachytach i gawcy sie babie gynał w ślypia.

– Ciekawe co tyż łón kce? Spytóm sie go... abo i niy. Bydzie kciôł pedzieć co kce, to powiy. A kiej niy, nó to niy.

Bercik łozewrził dźwiyrka, wlôz rajn na plac, wyrzynół wespa, kierô kole niygo furgała i stanół sie kole baby.

– Ciekawe. Wlôz na mój dwór. A jô niy wiym co chce? Spytóm go... abo i niy. Bydzie kciôł pedzieć co kce, to rzyknie. A kiej niy bydzie kciôł, to niy. Jô tam tak po prôwdzie niy musza tego miarkować!

– Pójńdź babo symnóm do kómory – gôdô Bercik – i biere ci jóm pod parza.

– Ciekawe. Po kiego diôska łón kce, cobych śniym pomajtała do kómory? Spytom sie go... abo i niy. Bydzie kciôł gôdać, to powiy, a kiej niy, to niy.

Bercik wkarycół sie za babom do kómory, chyciół za łogiby i kôzôł ji sie gibko seblykać.

– Ciekawość. Bercik trzimie mie za półrzitki i kôże sie seblyc. Spytóm sie go po jakiymu jô móm ściepnóńć i zapaska, i kiecka, i ku tymu cycynhalter? ... Abo i niy. Bydzie kciôł skôzać, to powiy, a kiej niy, to niy.

Bercik ciepnół baba na prykol, wlôz na nia ...

– Ciekawe zwoli czego łon ci mie sfalół na tyn prykol i wlôz ci na mie? Spytóm sie go... abo i niy. Bydzie kciôł pedzieć, to sôm mi rzyknie. A niy bydzie kciôł, to niy bydzie gôdać i szlus.

Bercik jak na richtocznego chopa przistało zwyrtnół baba ze trzi razy, łoblyk se hymda, galoty i westa, majtnół sie na piyńcie i wylôz ze chałupy. Baba tyż sie blank nazôd prziłodziôła, wylazła przed chałupa, podciongła te jeji „silikóny”, stanyła, jesce rółz podciepła sie te „silikóny” do góry i medikuje:

– Wejzdrzijcie sie ino ludzie! Jô ci na isto dalszij niy wiym, dalszij niy miarkuja, co tyż tyn Bercik tak na richtik łodymie chciôł? A wy wiycie?

I ta samô lajera .... baba styrcy, czeko, Bercik prziszôł, wlôz ze tóm babóm do prykola, na łostatku deknół jóm sztepdekóm i gôdô:

– Wiysz po coch sam do cia prziszôł?

– A niy wiym, niy miarkuja... rzykniesz mi abo niy?

– Rzykna! Kuknij jak mi na mojim nowym zygôrku blyndujóm... ciferki!

Ej dziołchy, frele, baby, samotne i wydane... kiejby jô tak niy bół już żyniaty, i kiejby mi sie tak kciało, jak mi sie niy kce...! A jô jesce dôwnij niy spokopiół staryj prôwdy, iże jes take „prawo Alzheimera” : Nigdy niy łodkłôdej na jutro, abo na niyskorzij tego, coś już... wczorej zrobiół !

Nó, i to by możno stykło na dzisiej a berôł, spóminôł jak we kôżdô niydziela przi śniôdaniu

Ojgyn z Pnioków

19. Februar 2014 | 00.00 Uhr