Polonya ülke bülteni Aralık 2011

Kaynaklar
T.C Başbakanlık Türkiye İstatislik Kurumu

T.C Dış Ticaret Müsteşarlığı

Polonya Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği Ticaret ve Yatırımı Geliştirme Bölümü
Anlaşmalar

• 
  Ticaret Anlaşması (Temmuz 1974)
  
• 
  Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması (Mart 1976)
  
• 
  Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması (Mayıs 1978)
  
• 
  Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması (Ağustos 1994)
  
• 
  Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması (Aralık 1996)
  
• 
  Turizm İşbirliği Anlaşması (Mayıs 1997)
  
• 
  Türkiye-Polonya Serbest Ticaret Anlaşması (1 Mayıs 2000)
  

POLONEZKÖY (ADAMPOL)
İstanbul’a geldikten sonra 1850 yılında İslamiyet’i kabul ederek Mehmed Sadık Paşa adını alan Czajkowski, Osmanlı Devleti’nde faaliyet gösteren Lazaryen rahiplerden gelecekte Adampol’un kurulacağı ormanlık araziyi satın almıştır.

İlk başta ancak 12 kişinin oturduğu köye sonraki yıllarda en çok geliştiği dönemde 220 sakin yerleşti. Yıllar geçtikçe Polonezköy / Adampol gelişti, köyün nüfusu 1830 Polonya Ayaklanması ve 1853 Kırım Savaşına katılan askerlerin yanı sıra Sibirya sürgünü ve Çerkes esaretinden kaçan Polonyalılarla arttı. 1938 yılında Polonezköy sakinleri T.C. vatandaşlığına kabul edildiler. 1968 yılında ise Polonezköy sakinleri işledikleri topraklar üzerinde tapu hakkına sahip oldular.

19.yy.’da Polonyalıların siyasi göçünde Paris’ten sonra ikinci siyasi merkezleri Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisine kurmayı amaçayan Prens Adam Czartoyski, özel temsilcisi Michael Cjajkowski’yi Osmanlı Devleti’ne göndermiştir.

Polonyalı göçmenlerin, Türkiye'nin Avrupalılaşmasında ve liberalleşmesinde önemli katkıları olmuştur. Tanzimat Devri'nde Polonyalı siyasî göçmenler arasında Türkiye'ye büyük ölçüde bir akış görüldü. Osmanlı İmparatorluğu ülkeyi modernleştirmek için sadece teknik alanda değil, askerî alanda da kalifiye elemana ihtiyaç duyuyordu. Bu noktada Türkiye'nin gerekli eleman ihtiyacını Macarlar ve Polonyalılar karşıladılar.

Ludomil Rayski (1892-1977): Rayski Ailesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında önemli katkılar sağlamıştır. Baba Teodor Rayski, 17 yaşındayken, Rus işgaline karşı yapılan 1863 Ocak Ayaklanması'na katılmıştır. Bu isyanın yenilgiyle noktalanmasından sonra, Türkiye'ye göç etmek zorunda kalmıştır. Müslüman olmuş, Osmanlı Ordusu'nda yüzbaşı rütbesine kadar yükselmiş ve 1877 Osmanlı-Rus Savaşı başta olmak üzere pek çok savaşta görev almıştır. Teodor Rayski, 1889'da emekli olduktan sonra, hala işgal altında bulunan Polonya topraklarına dönmüştür. Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı’na girişiyle birlikte, Ludomil Rayski Türk vatandaşı olduğu için orduya katılma celbi alır. 1 Mart 1915'de, Çanakkale Müstahkem Mevki Nakliyat Müfrezesi'nde göreve başlar. Savaşın sonuna kadar İzmir 5. Hava Alayı'nın bir gözlemcisi ve pilotu olarak cesaretle savaşır. Bu birlikteyken teğmen rütbesi alır ve en fazla hava savaşına katılmış pilot olarak öne çıkar. Bu hizmetlerinin karşılığında, Harp Madalyası, Liyakat Nişanı ve Mecidiye Nişanı ile onurlandırılmıştır.

20'li ve 30'lu yıllarda Polonya havacılık sanayinin kurulmasına ve gelişimine büyük bir katkı sağlamıştır. Rayski'nin İstanbul ziyaretinin (1928) ardından, Türkiye Cumhuriyeti hükümeti PZL P24 uçağının önce Polonya üretimi orijinallerini, ardından da Türkiye'de üretim lisansını satın almıştır. Bu uçak, Türkiye'de (Kayseri'de) üretilen ilk askeri uçaktır. Bugün, Polonya'dan ithal edilen partiden günümüze kalmış ve dünyadaki orijinal tek örneği olan bir P24, Yeşilköy Havacılık Müzesi'nde sergilenmektedir. 1936 Ağustos'undan 1939 Mart'ına kadar Polonya Hava Kuvvetleri Komutanlığı görevini sürdürmüştür.

Adam Mickiewicz: “Polonya`nın talihsiz şairi” olarak bilinir. Ezilmiş insanların davası için Avrupa’daki 25 yıllık hayatının sonunda, milli gayeler uğrunda, İstanbul`a geldi. Maksadı Rusya ile yapılmakta bulunan Kırım Savaşı’nda, Türk hizmetinde çalışan Polonyalılarla ilişkileri arttırmak, onları güçlendirmekti. Vatanları için dünyanın her köşesine dağılmış bulunan Polonyalılar`a milli şiirleriyle ışık ve güç veren şairin ölümü,dünya fikir alemini yıllarca etkiledi.
Adam Mickiewicz 1855 yılında İstanbul`a geldi. Bu geliş, Boğaziçi`nde eğlenmek ve dinlenmek amacıyla değildi. 1848 yılında Osmanlı Devleti`ne sığınan Polonyalılar`ın durumunu incelemek ve 1853 yılında başlayan Kırım Savaşı`nda onların Türkiye safında aldıkları yeri güçlendirmek gayesiyle Osmanlı Devleti`ne gelmişti. Çünkü Kırım Savaşı Polonyalılar için, bir fırsattı. Fransızlar, İngilizler, Sardunyalılar, Ruslar`a karşı Türkler`i desteklemekteydiler.
İstanbul`un Beyoğlu semtinde (Tatlı Badem Sokağı’nda) köşe başında, 29 no’lu bir bina vardır. Bu üç katlı, her katta küçük iki odası bulunan 128 yıl önce, Polonya`nın milli şairi Mickiewicz`in oturduğu ve gözlerini kapadığı evdir. Bu ev Kırım Savaşı`nda Polonyalılar`ın "toplandıkları, hararetli konuşmalar yaptıkları, bir merkezdi. Adam Mickiewicz ve arkadaşları bu evde kalırlar, yemeklerini kendileri pişirirlerdi. Polonyalı göçmenler arasında, 1830 yılındaki ayaklanma sonunda Istanbul`a gelen, ve Polonezköy`ü kuran Adam Czartoryski, yazar T.T. Jez ile (Hanri) takma adıyla Sobozowski ve sonradan Müslüman olan Adam Michalowski de vardı. Şairin evinde kalan yakın arkadaşlarından Sobozowski o günlerde gönüllü olarak Kırım Savaşı`na katılacaktı. İlk iş olarak bu savaşa katılanların giydikleri orijinal bir kalpakla, elbise satın aldı. Şair Mickiewicz, anılarında, bu arkadaşının orijinal kalpağıyla, pasaportundan başka hiçbir şeye değer vermediğini uzun uzun anlatır. Polonyalılar`ın Tarlabaşı`nda o sıralarda yadırgadıkları tek şey yangındı. Çünkü İstanbul`da sık sık yangın oluyordu. Günün birinde kendi evlerine sirayet edeceği korkusuyla, bu savaş yolcusu arkadaşının, uyurken kalpağıyla pasaportunu daima yastığının altına yerleştirdiğini, bir yangın çıktığında, önce bunları kurtarmayı tasarladığını hikaye eder.
26 Kasım 1855 günü Şair Pera`da (bugünkü Beyoğlu) vefat etmiştir. Şehrin kenarındaki bu karanlık oda şairin binbir güçlükte dolu hayatını simgelemektedir. 1855-1955 müze büyük Polonyalı Şair Adam Mickiewicz`in vefatının 100. yıldönümünde açıldı. Aynı zaman binanın mahsenindeki bir oda Şairin sembolik kabrine tahsis edilmiş, içine haç ve üzerinde 26 Kasım-30 Aralık 1855 - Adam Mickiewicz`in geçici kabri yazısı bulunan hatıra levhası yerleştirilmiştir.
“Polonya’nın, komşu düşmanlar tarafından ezilmesine hiçbir devletin ses çıkarmadığı günlerde, tek dostumuz Türkler olmuştur. Biz Türkler’i düşmanımızın önünde eğilmediği ve Polonya’nın işgalini kabul etmediği için, üstün bir millet olarak severiz.”
SORUNLAR
Ekonomik ve ticari potansiyelin tam olarak değerlendirilememesinin nedeni karşılıklı bilgi yetersizliği ve Polonya pazarında Türk ürünlerinin “kötü imajı”dır. Karşılıklı tanıtım faaliyetleri ile bu sorunun aşılması önem taşımaktadır. İki ülke firmalarının karşılaştığı en önemli zorluklardan biri de, özellikle yurtdışı yatırımları için finansman temin edilmesidir.
Türkiye ile Polonya arasında muhabir bankacılık işlemlerinde sıkıntı yaşanmaktadır, transfer işlemleri yüksek maliyetli ve zaman alıcıdır. Artan ikili ticaret hacminin bir gereği olarak muhabir bankacılık işlemlerinin geliştirilmesi gerekmektedir.
19-20 Temmuz 2007 tarihinde gerçekleşen Türkiye- Polonya Kara Ulaştırması Karma Komisyon Toplantısı sonucunda geçiş belge kotalarının gündeme alındığı toplantıda, boş giriş ve 3. ülke belge kotasında %200’lük bir artış sağlanarak, önceden yaşanan sorunda bir ölçüde azalma yaşanmıştır. Buna göre yeni kota, transit (ücretsiz) taşımalar için 10.000 adet, boş giriş ve 3. ülke taşımaları için 3.000 adete yükselmiştir. Ancak son zamanlarda Avusturya geçiş belgesi kotasının yetmemesi nedeniyle alternatif güzergah oluşturma ihtiyacı doğmuştur. Bu sebeple, Almanya’ya gidişlerde Polonya üzerinden bir güzergah oluşturulmuştur. Ayrıca, belge sayılarının verimli kullanımının sağlanması amacıyla Geçiş Belgesi Dağıtım Esasları çerçevesinde karara bağlanan ve Ukrayna üzerinden Polonya’ya gidiş için belirlenen 3 güzergahtan ikisinin Ukrayna üzerinden yapılacağı göz önünde bulundurulduğunda Polonya ile transit belge kotasının artırılmasının daha da önemli hale geldiği malumdur. Bu durumda mevcut Polonya geçiş belgesinin yetmeyeceği öngörülerek mevcut transit geçiş belge kotasının libere edilmesi; bu mümkün olmuyor ise 10.000 adet transit geçiş belge kotasının %100 oranında artırılarak 20.000 adete çıkartılması taşımacılık sektörü açısından önem arz etmektedir.
ANLAŞMALAR

• 
  Ticaret Anlaşması (Temmuz 1974)
  
• 
  Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması (Mart 1976)
  
• 
  Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması (Mayıs 1978)
  
• 
  Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması (Ağustos 1994)
  
• 
  Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması (Aralık 1996)
  
• 
  Turizm İşbirliği Anlaşması (Mayıs 1997)
  
• 
  Türkiye-Polonya Serbest Ticaret Anlaşması (İmza tarihi Ekim 1999- 1 Mayıs 2000’de yürürlüğe girdi, 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren yerini Gümrük Birliği uygulamaları almıştır)
  

DEİK / TÜRK – POLONYA İŞ KONSEYİ

1. 
   KÜNYE :
   

Kuruluş Tarihi: 1991

Türk-Polonya İş Konseyi Başkanı : Mithat Yenigün, Yönetim Kurulu Başkanı, Yenigün İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Polonya-Türk İş Konseyi Başkanı: Franciszek Roman Kikut

İş Konseyi Karşı Kanat Kuruluşu: Polonya Ticaret Odası

2. 
   KURULMA NEDENİ :
   

1989 yılı öncesinde, Polonya’nın Türkiye’de gerçekleştirdiği dört termik santralin proje bedellerinin Türk malları ihracıyla ödenmesine yönelik anlaşma uyarınca Merkez Bankası nezdinde oluşturulan özel hesapların ikili ticaret hacminin gelişmesinde büyük rolü olmuştur. 1991 yılında Polonya Ticaret Odası ile imzalanan İş Konseyi Kuruluş Anlaşması sonrasında ikili ticari ilişkilerdeki hareketliliğin gelişerek devam etmesi hedeflenmiştir.

1991 yılından itibaren faaliyet gösteren Türk-Polonya İş Konseyi, ikili ticari ve yatırım ilişkilerinin geliştirilmesinin teminen Türk ve Polonyalı iş dünyası temsilcilerini ortak bir platformda buluşturmayı, pazar ve iş imkanları konusunda bilgilendirmeyi ve firmaların doğru ortaklar bulmalarını hedeflemektedir.
Polonya, Türkiye’nin Orta Avrupa’daki en önemli ticaret ortağı konumundadır. Yaklaşık kırk milyonluk pazar potansiyeli ve bölge pazarlara erişim açısından Polonya Türk firmaları için sürekli cazip bir pazar olmuştur. Ancak bu ilgi karşılıklı yatırımlar ile hayata geçirilememiştir.
1990-2000 döneminde Polonyalı firmaların yeni dışa açılmaları sürecinde Türkiye ile iş yapma motivasyonları daha yüksekti. 2000 yılı sonrasında AB üyelik çalışmaları ve integrasyonu kapsamında Polonya iş dünyası AB ülkeleri iş örgütleri ve firmaları ile ilişkileri geliştirmeye öncelik vermişler, Türkiye’ye yönelik ilgilerinde zayıflama gözlenmiştir.
C. İŞ KONSEYİ FAALİYETLERİ
İş Konseyi’nin Türk tarafı Başkanlığı’nı Yenigün İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin Yönetim Kurulu Başkanı Mithat Yenigün, Polonya tarafı Başkanlığı’nı ise F. Roman Kikut yürütmektedir. Mithat Yenigün, aynı zamanda Polonya’da yerleşik olarak inşaat ve taahhüt sektöründe faaliyet gösteren Yenigün Polska’nın Yönetim Kurulu Başkanıdır.
İş Konseyi’nin çalışmaları kapsamında, 9 Aralık 2010 tarihinde Polonya Başbakanı’nın Türkiye’ye resmi ziyareti vesilesiyle İstanbul’da “Türk-Polonya İş Forumu”, 30 Mart 2010 tarihinde ise İstanbul Sanayi Odası işbirliğiyle “Polonya Ülke Tanıtım Günü” düzenlenmiştir.