Pragmatik aspektlari fanidan mustaqil ishi



Yüklə 0,69 Mb.
səhifə4/4
tarix27.11.2023
ölçüsü0,69 Mb.
#136669
1   2   3   4
TRIZ PEDAGOGIKASINING KONSEPTUAL ASOSLARI

Morfologik tahlil normal topshirilayotganda o'tkazib yuborilishi mumkin bo'lgan vazifani hal qilishning barcha variantlarini tekshirish uchun talab qilinadi.
Fokuslanadigan ob'ektlar usuli, ma'lum bir hodisa yoki ob'ektga mos bo'lmagan narsalarning xususiyatlarini va xususiyatlarini (birinchi qarashda) almashtirishga harakat qilishdir.
Robinson usuli avvalgi o'quvchilarga bir qarashda, hatto qarama-qarshi bo'lib, keraksiz narsalarni qo'llashni o'rgatadi.
TA'LIM BOSQICHLARI
Har bir darsda ishning bir necha bosqichlari ajratiladi. Har birining o'ziga xos maqsadi bor.
Birinchi bosqichda bola oddiy hayotda bizni o'rab turgan qarama-qarshiliklar va qarama-qarshiliklarni aniqlash va farqlashni o'rganadi. Daraxt va o'tning umumiyligi nima? Qog'oz va daraxt qobig'ining umumiyligi qanday?
Ikkinchi bosqich esa, bolani aniq vazifalarni hal qilishda tasavvur va ixtirochilik ko'rsatishga o'rgatadi. Misol uchun, doimo o'ynashni xohlayotgan o'yinchoqni o'ylab ko'ring, shunda hech qachon zerikarli bo'lmaydi.
Uchinchi bosqichda bolalarga fantastik topshiriqlar va o'zlarining hikoyalarini yozish imkoniyati beriladi. Bunday holda maktabgacha yoshdagi bolalar uchun TRIZ metodlaridan foydalanish kerak.
To'rtinchi bosqich bolalarning noan'anaviy muammoni hal qilish uchun yangi bilimlarni qo'llash imkonini beradi.
TRIZ eng asosiy 5 ta tamoyilga bo’ysunadi:

  1. Tanlash erkinligi tamoyili: tanlash uchun biror bir mashg’ulotda boshqarish huquqi.

  2. Ochiqlik tamoyili: Nafaqat bilim berish, balki ularning chegaralarini namoyish qilish. Boladagi ochiq vaifalardan foydalanish.

  3. Faoliyat tamoyili: Ushbu tamoyil bolalar bilimi, ko’nikmalarini rivojlantirishga qaratilgan.

  4. Fikr-mulohaza tamoyili: Rivojlangan fikr-mulohaza tizimidan foydalanib, o’quv jarayonini muntazam kuzatib boorish.

  5. Ideallik tamoyili: Ta’lim jarayonini takomillashtirish va imkoniyatlar, bilim, talablarni maksimal darajada ishlatish.

TRIZni o‘rganish bolalarga har kim ijodiy fikrlashni o‘rganishi, eng qiyin muammolarga optimal yechim topishi va hatto faol ixtirochiga aylanishi mumkinligini tushunishga imkon beradi. TRIZ texnologiyalari insonga o‘z tafakkurini boshqarishga imkon beradi. 10 yildan oshiq vaqt davomida turli yoshdagi bolalarda fikrlashni rivojlantirish uchun TRIZ-dan ta’lim olishda foydalanishning qiziqarli tajribasi to‘planib kelmoqda. TRIZ kitoblari bugungi kunga qadar AQSh, Buyuk Britaniya, Yaponiya, Shvetsiya, Finlyandiya, Germaniya, Bolgariya mamlakatlarda nashr etilgan. TRIZ texnologiyasi universal vosita sifatida deyarli barcha faoliyat turlarida (ta'lim jarayonida ham, o'yinlarda ham, rejim lahzalarida) ishlatilishi mumkin. Bu sizga maktab yoshidagi bolaning ongida dunyoning yagona, uyg'un, ilmiy asoslangan modelini shakllantirishga imkon beradi. Muvaffaqiyatli vaziyat yaratiladi, qaror natijalari almashiniladi, bir bolaning qarori boshqasining fikrini faollashtiradi, tasavvur doirasini kengaytiradi, uning rivojlanishini rag'batlantiradi. Texnologiya har bir bolaga o'ziga xosligini ko'rsatishga imkon beradi. Bolalarni tashqaridan o'ylashga o'rgatadi.
Xullas, bu ta’lim sistemasi zamonaviy dunyo talablariga javob berolmaydi. Shuning uchun ham prezidentimiz SH.M. Mirziyoyev Milliy O’quv Dasturi (MO'D) yaratilishi kerakligini ta’kidlagan edilar. MO’D aynan shu kamchiliklarni yo’qotish va kelajak avlodni XXI asrga tayyorlashga qaratilgan. Mantiqiy va tanqidiy fikrlashni rivojlantirishga yo’naltirilgan. O’qituvchilar MO’Dni qo’llash jarayonida TRIZ pedagogika bilan qurollanishlari kerak.
Yüklə 0,69 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin