Prof. Dr. Asnu Bilban yalçin bizanslilarin algilamsi ve aktarimi ile ayasofya: iustiNİanos ve VI. Yy yapisinin süslemesi

Prof. Dr. Asnu Bilban YALÇIN

BİZANSLILARIN ALGILAMSI VE AKTARIMI İLE AYASOFYA: IUSTİNİANOS VE VI.YY YAPISININ SÜSLEMESİ

ÖZET

04.03.2013 tarihinde Ayasofya Müzesi Sıbyan Mektebi Toplantı ve Konferans Salonunda İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Bizans Sanatı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Asnu Bilban YALÇIN tarafından ‘’ Bizanslıların Algılaması ve Aktarımı ile Ayasofya: Iustinianos ve VI. yy Yapısının Süslemesi ‘’ adlı bir konferans verilmiştir.

VI. yy ‘da İmparator Iustinianos tarafından inşa ve yeniden tamir edilişi ile eklenen mermer ve mozaik süsleme, yapının ve bezemenin dönemin insanında bıraktığı etkinin edebi ve tarihsel eserlere yansıması, bunlara eklenen sembolik ve doğaüstü anlamlar ve günümüze gelebilmiş olan bazı Bizans tasvirlerine yansıması üzerine yaptığı çalışmalar aktarılmıştır.

Yapının imparatorluğun çeşitli yerlerinden getirilen mermerlerinin kullanım şeması, mermerlerin orijinal adları ile tanımlanması ve fiziksel özellikleri ele alınmıştır. Mermer malzemeler üzerindeki taş ustalarının imzalarının tam bir sayımı; gerekli düzenlemeler yapılarak tamamlanması ve 111 temel imzayı içeren bir tablo oluşturulmuştur. Sütun başlıklarında ki süsleme geleneksel bezeme repertuarından uzaklaşılarak Sasani menşeili tamamen farklı bir desen koleksiyonuna, yüksek bir teknik maharet ve kompozisyonların düzenlenmesinde yenilikçi bir konsepte sahiptir. Tamamen ajur olarak işlenerek devam eden motifler Anti-Klasik olarak tüm yüzeyleri bir arabesk gibi kaplar; bu Antiklasizm Iustinianos dönemi mimari plastik sanatının başladığına işarettir.

Yapı içerisinde bulunan mozikler; dönemleri, etkilendiği kaynaklar, süslemesi, motifler ve bu motiflerin taşıdığı sembolik anlamlar Iustinianos döneminin soyut ile somutu bir arada tutan anlayışı içerisinde el alınmıştır.

Son olarak; Bizans döneminin önemli yazarlarından beslenerek Prokopius ve Paulos Silentiarios’dan Ayasofya’nın betimi, süslemeleri ve İstanbul’a dair bilgilerin aktarıldığı konferansta Iustinianos Ayasofya’sının mecbur kalınan bir algılama ile hayranlık uyandıran bir izlenim ve insani boyuttan doğaüstü boyuta geçişi hakkında bilgiler örneklerle ele alınmıştır.

Özeti Hazırlayan

Miraycan KIRKOÇOĞLU

Sanat Tarihçi