Programin adi: yorumlar-yorumcular

PROGRAMIN ADI: YORUMLAR, YORUMCULAR

YAPIMCININ ADI: AHMET MAKAL

YAYIN TARİHİ, SAATI, YERİ: 30 AĞUSTOS 1997, 23.00-24.00, R.3

SİNYAL:...................

SES: İyi geceler, sevgili dinleyiciler... Bu geceki “Yorumlar, Yorumcular”ı, yakınlarda kaybettiğimiz bir büyük sanatçıya ayırdık. Sanatçımızla ilgili sorularınız olursa, programımız süresince bizi arayabilirsiniz. Telefon numaramız, (0312) 255 95 85. Tekrar ediyoruz: (0312) 255 95 85.

MÜZİK: Özel CD..........................Geçiş

SES: Klasik müzikle ilgilenmeye başladığınız ilk yıllar... Herşey, size armağan edilen bir plakla başlıyor. Rus baskısı, Melodiya markalı, ucuz bir plak bu... Meraklıları hiç de tutmuyorlar, bu plakları. Önemli Rus sanatçıların, çok iyi icralarını içermesine karşın, kayıt ve baskı kaliteleri son derecede kötü. Bu nedenle, çabucak yıpranıyorlar. Lizst’in piyano konçertoları var plakta. Dinliyor, çok da sevmiyorsunuz. Bir köşeye konuluyor, plak. Nereden bilebilirsiniz, bu plağın, müzik tarihinin en önemli icralarını içerdiğini? Sonra bir gün, müzikçi bir arkadaşınıza soruyorsunuz: “Dünyanın en büyük piyanisti kim?” diye. “Sviatoslav Richter herhalde...” diyor. Hatırlıyorsunuz, o plağın üzerindeki fotoğraftaki, uzun boylu, uzun parmaklı sanatçı bu... Plağınızı tekrar dinliyor, daha çok seviyorsunuz. Öyle ya, dünyanın en büyük piyanisti çalıyor bu defa... Sonra uzun yıllar sürecek bir yolculuğa başlıyorsunuz. Richter plakları biriktiriyorsunuz, bıkmadan usanmadan... Amerika’dan, Ingiltere’den, Rusya’dan; dünyanın dört bir köşesinden gelen... Richter’in repertuarının ne kadar da geniş olduğunu öğreniyorsunuz, Bach’tan, Beethoven’e, oradan 20.yüzyıl bestecilerine uzanan... Yolculuğunuz boyunca, sadece Richter’i değil, bu bestecileri, eserlerini, kısaca müziği tanıyorsunuz. Bununla da bitmiyor zenginleşmeniz: Insanlar tanıyorsunuz, bu uzun yolculuğunuzda; merakınızı, coşkunuzu paylaşan... Sonra plak dönemi kapanıyor, disk dönemi açılıyor. Yolculuğunuza bu defa, disklerle devam ediyorsunuz. Bir bakıyorsunuz, uzun boylu, uzun parmaklı piyanistin adını taşıyan plaklarınızın ve disklerinizin sayısı, 200’e ulaşmış...

MÜZİK: Özel CD..........................Geçiş

SES: Doğallıkla, sanatçıyı plaklarda, disklerde dinlemek yetmiyor size, “Ah, kendisini de izleyebilseydim...” diyorsunuz. Ama biliyorsunuz ki, Richter durmaksızın konserler ve resitaller veren sanatçılardan değildir. Üstelik Türkiye’ye de sadece bir defa, uzun yıllar önce, 1967’de gelmiş. Sonra mucize gerçekleşiyor, Richter 1993 yılında iki resital için, Istanbul’a geliyor. Kapkaranlık salonda, sadece kendisini ve piyanoyu aydınlatan küçük bir ışık altında çalan sanatçıyı, iki gece üst üste izliyor, büyüyü yaşıyorsunuz.

MÜZİK: Özel CD..........................Geçiş

SES: TRT Radyo 3’te, “Yorumlar, Yorumcular” programını hazırlamaya başladığınızda, hiç şüphe yok, ilk programlarınız ona ayrılacak. Ne kadar da zor oluyor, çalacağınız eserleri seçmek... Sonraki programlarınızda da, ona yer veriyorsunuz, belirli aralıklarla.

MÜZIK: Özel CD..........................Geçiş

SES: Sonra, zaman içerisindeki büyülü yolculuğunuzun 24. yılında, gene bir Richter programının montajını tamamladığınız gün, haberi duyuyorsunuz. Sviatoslav Richter, 1 Ağustos 1997 günü, dünyamızdan ayrılmış. Acı duyumsuyorsunuz... Sonra düşünüyorsunuz, kaç insan arkasında bu kadar güzellik bıraktı diye... Acınız hafifliyor, hüzne dönüşüyor. Büyünün devam ettiğini ve edeceğini düşünüyorsunuz. Evet, Richter’in yolculuğu sona erdi, ama, insanlığın ve müziğin zaman içerisindeki yolculuğu devam ediyor. Bu yolculukta, sizi olduğu gibi, daha kimbilir kaç kişiyi sarmalayacak o büyü... Bir Richter programı daha yapmak ve büyüyü, sevgili dinleyicilerinizle paylaşmak istiyorsunuz. Yüreğinizde, o “Hüzünlü Şarkı”yı duyuyorsunuz.

MÜZİK: Özel CD................Bd.5............2’57”

SES: Tchaikovsky’nin Op.40, 2 numaralı, “Hüzünlü Şarkı”sını, piyanist Sviatoslav Richter’den dinledik. Sanatçıyı, şimdi de, bir başka Rus bestecinin, Sergei Rachmaninov’un, en güzel prelüdlerinden birinde dinliyoruz: Sol diyez minör prelüd: “Allegro”.

MÜZIK: Özel CD.............Bd.22...............2’19”

SES: Rachmaninov’un bir eserini dinlediniz: Sol diyez minör prelüd: “Allegro”. Piyanist Sviatoslav Richter seslendirdi. Sanatçıyı, şimdi de, müzikal yaratının zirvelerinde yer alan bir eserde dinleyelim. Richter, Johann Sebastian Bach’ın “Eşit Aralıklara Göre Düzenlenmiş Klavye”sinin 1. kitabından, 4 numaralı, do diyez minör prelüd ve fügü seslendiriyor.

MÜZİK: Özel CD.............Bd.4................9’36”

SES: Johann Sebastian Bach’ın “Eşit Aralıklara Göre Düzenlenmiş Klavye”sinin 1. kitabından 4 numaralı, do diyez minör prelüd ve fügü dinlediniz. Piyanist Sviatoslav Richter seslendirdi.

Sevgili dinleyiciler, Mussorgski’nin “Bir Sergiden Tablolar” isimli eseri boyunca, bir resim sergisindeki tablolar arasında dolaşırız. Eserin başında ve tablo aralarında beş defa tekrarlanan bir gezinti cümlesi, eserler arasında dolaşan besteciyi temsil etmektedir. Müzik tarihi boyunca, bu tablolar arasında, kuşkusuz, bir çok büyük piyanist de dolaşmıştır. Ama, bu resimlerin güzelliğini, Richter’den daha iyi sergileyen sanatçı olmuş mudur, acaba? Bunda, kuşkusuz, Richter’in büyük bir müzikçi olduğu kadar, çok iyi bir ressam olması büyük rol oynamaktadır. Richter, ressam olarak kendisi de sergiler gerçekleştirmiş, tablolar sergilemiştir. Mussorgski’nin resim sergisindeki tabloları, büyük bir müzikçi olmanın yanında, iyi bir ressam da olan Richter’den daha iyi kim sergileyebilir ki?..

Sevgili dinleyiciler, Richter bu eseri, değişik tarihlerde defalarca kayda aldı. Müzik eleştirmenleri, 1958’de Sofya’da bir resitalde canlı olarak yapılan kaydı, bunların en iyisi olarak kabul ederler. Biz, gene 1958’de, Moskova’da yapılan stüdyo kaydını, daha gösterişsiz, yalın ve güzel buluyoruz. Şimdi, Mussorsgski’nin “Bir Sergiden Tablolar”ını, piyanist Sviatoslav Richter’den bu kayıtta dinleyelim.

MÜZİK: Özel CD.............Bd.5-20............30’26”

SES: Mussorsgski’nin Bir Sergiden Tablolar”ını, piyanist Sviatoslav Richter’den dinlediniz.

MÜZİK: Özel CD.......................Geçiş

SES: Sevgili dinleyiciler, “Yorumlar, Yorumcular”ın 2 yıl önce yayınlanan ilk programını, şu sözlerle bitirmiştik:

“Schubert’in 24 şarkıdan oluşan “Kış Yolculuğu” dizisi, bir gezginin trajik yolculuğunu anlatır. Dünyadan soyutlanmış, hüzünle yüklü gezgin; ormanlar içerisinde, karlar üzerinde, oradan oraya yolculuğunu sürdürür. Müzik eleştirmeni Karl Schumann, Sviatoslav Richter’i “Kış Yolculuğu”nun yalnız gezginine benzetiyor. Belki de doğru bir benzetme. O, sanatıyla, derin duygularıyla, neredeyse gerçek dünyadan soyutlanmış biçimde 80 yıldır, yolculuğuna devam ediyor.”

Sevgili dinleyiciler, Sviatoslav Richter’in 82 yıllık uzun yolculuğunun sonunda, bu geceki programımızı, Schubert’in “Kış Yolculuğu” şarkı dizisinden son şarkı ile bitiriyoruz: Latarnacı. Piyanist Sviatoslav Richter, tenor Peter Scheirer’e eşlik ediyor.

MÜZİK: Özel CD...............Bd.24...............4’13”

SES: Sevgili dinleyiciler, bu geceki “Yorumlar, Yorumcular”ı, 1 Ağustos 1997 günü dünyamızdan ayrılan, piyanist Sviatoslav Richter’e ayırmıştık. Programı hazırlayan Ahmet Makal, teknik yapımcınız Aydeniz Köksal ve programı sunan ben Şebnem Savaşçı; gelecek cumartesi, saat 23.00’te, Radyo 3’te, gene birlikte olmayı diliyoruz.

Müzikle ve sevgiyle kalın...

SINYAL:.....................