Programin adi: yorumlar-yorumcular

PROGRAMIN ADI: YORUMLAR-YORUMCULAR

YAPIMCININ ADI: AHMET MAKAL

YAYIN TARİHİ, SAATİ, YERİ: 22 HAZİRAN 1996, 23.00-24.00, R.3

SİNYAL:...................

SES: İyi geceler, sevgili dinleyiciler... “Yorumlar-Yorumcular” programında, bazan, zaman içerisinde yolculuklar yapıp, sizinle, müzik eşliğinde, başka çağlara, başka dönemlere gidiyoruz... Bazan da, mekan içerisinde yolculuklar yapıp, başka diyarlara götürüyoruz sizi. Hatırlarsanız, üç programımızı, Macaristan’da geçirmiş, bu ülkenin oda müziği topluluklarını tanımış ve dinlemiştik. Geçen haftaki son programımızda ise, İspanya’ya uzandık ve bu ülke bestecilerinin eserlerini, piyanist Alicia de Larrocha’nın yorumuyla dinledik... Hazır, İspanya’ya kadar uzanmışken, bu haftaki programımızı da, orada geçirmek istiyoruz. Tabii ki, gene sizinle....... ve İspanyol müziğiyle birlikte...

Sevgili dinleyiciler, ünlü caz piyanisti Chick Corea’nın eski bir albümü, “My Spanish Heart-İspanyol Kalbim” adını taşımaktadır. Biz, bütün müzikseverlerin, kalblerinin en azından bir bölümünün, “İspanyol” olduğunu düşünüyoruz. Bu hafta da, kalbimizin “İspanyol” köşelerini, bu ülke bestecilerinin, şarkıları eşliğinde keşfetmeye, ne dersiniz?

Bir çok İspanyol besteci, diğer türler yanında, şarkı tarzında da eserler bestelemişlerdir. Bu bestecilerin, şarkı tarzında vermiş oldukları eserleri, bir kaç ana kategori içerisinde ele alabiliriz. Her şeyden önce, bazı besteciler, ülkeleri İspanya’nın halk müziğinden esinlenerek, bu eserlerden bir bölümünü, insan sesi ve eşlikçi çalgılar için uyarlama yolunu seçmişlerdir. İkinci olarak, bir bölüm besteci, halk müziği esinli eserler bestelemişlerdir. Üçüncü olarak ise, bazı besteciler, halk müziğinden esinlenmekle birlikte; İspanyol kişiliğini taşıyan özgün eserler ortaya koyabilmişlerdir. İspanyol bestecilerin “şarkı” tarzındaki eserleri, bu kategorilerden hangisine girerse girsin; hepsinin ortak bir biçimde “İspanyol ruhu”nu yansıttığı söylenebilir.

Sevgili dinleyiciler, İspanyol kökenli önemli opera sanatçılarının hemen hemen tamamı, ülkelerinin önemli bestecilerinin, şarkı tarzında vermiş olduğu bu eserlere ve ülkelerinin halk müziği kaynaklı parçalarına ilgi duymuşlar ve onları seslendirmişlerdir. Gene, bu sanatçıların büyük bölümü, bu eserlerin bir bölümünü kayda da almışlardır. Bu eserleri kayda alan önemli İspanyol sanatçılar arasında, soprano Victoria de Los Angeles ve Monserrat Caballe de bulunmaktadır. Biz, bu geceki programımızda, bu şarkılardan örnekleri, mezzosoprano Teresa Berganza’dan sunacağız.

1935 doğumlu olan Teresa Berganza, 1960’lı ve 1970’li yılların en önemli opera sanatçılarından biri. Sanatçı; opera dünyasında, çekici, zengin, kıvrak sesi yanında, bu sesi dilediği gibi kullanma olanağı sağlayan kusursuz tekniği ile de, sivrildi. Berganza, özellikle Mozart ve Rossini operalarındaki başarılı rolleri ile ünlü. Bir çok müzik eleştirmeni, onun ideal bir Rossini yorumcusu olduğu düşüncesinde birleşiyor. Berganza’nın, müzik tarihinin en ünlü Carmen’lerinden biri olduğunu da hatırlatalım, bu arada.

Teresa Berganza, sanat yaşamı boyunca, operalar yanında, İspanyol bestecilerin “şarkı” tarzındaki eserlerini de seslendirdi ve kayda aldı. Müzik eleştirmenleri, Berganza’nın, yurttaşı Victoria de los Angeles’ten sonra, bu alandaki en başarılı sanatçı olduğu düşüncesini taşımaktadırlar. Sanatçıya bu şarkıları seslendirdiği konserlerde ve kayıtlarında, genellikle, aynı zamanda ünlü bir besteci ve piyanist olan, eşi Felix Lavilla eşlik etmektedir.

Sevgili dinleyiciler, ulusal İspanyol müziğinin en önemli ismi olarak kabul edilen Manuel de Falla, “şarkı” tarzında eserler de vermiştir. Bestecinin bu şarkıları, İspanyol ulusal müziğinin zirvelerini teşkil eder. Falla, bu eserlerde, melodik ve ritmik açıdan,İspanya’nın değişik bölgelerinin halk müziğinden etkilenmiştir. Ancak sonuçta, bestecinin kişiliği, tüm bu etkileri aşmakta, bu eserler, tümüyle özgün bir karakter ve kişilik kazanmaktadır. Sanatçımız Teresa Berganza, bu geceki “Yorumlar-Yorumcular””da, önce, Manuel de Falla’nın, bu alandaki en tanınmış eseri olan, “7 İspanyol Halk Şarkısı”nı seslendirecek. Bu eserlerde sanatçıya, ünlü İspanyol gitar ustası Narciso Yepes eşlik edecek. İspanyol halk müziği esinli eserin, sözleri de, eserlerin folklorik kökenlerini ve niteliğini yansıtacak biçimde, son derecede yalın... Örneğin, ilk parçanın sözleri şöyle:

Dükkandaki güzel elbisenin üzerine,

Bir leke düşmüş.

Şimdi daha düşük fiyata satılabilecek,

Değerini kaybettiği için...

Ayyy.....

MÜZİK: Özel CD..............Bd. 1-7..........12’00”

SES: Manuel de Falla’nın “7 İspanyol Halk Şarkısı”nı dinlediniz. Gitarcı Narciso Yepes eşliğinde, mezzosoprano Teresa Berganza seslendirdi.

Sevgili dinleyiciler; hatırlarsanız, geçen haftaki programımızda, İspanyol besteci Enrike Granados’un, bir 18. yüzyıl İspanyol dansı olan “tonadilla” tarzında bestelemiş olduğu şarkılardan söz etmiştik. Teresa Berganza, şimdi de, Granados’un bu şarkılarından 6’sını seslendirecek. Sanatçıya, piyanoda, Felix Lavilla eşlik ediyor. Önce, 3 şarkıdan oluşan, “Kederli Maya” başlıklı diziyi dinliyoruz. Dizide aşığını kaybeden, genç Maya’nın duyguları anlatılıyor:

Ey, acımasız ölüm...

Sevdiğimi, insafsızca, niçin aldın elimden,

Tutkuyla dolu sevgimden?

Onsuz yaşamak istemiyorum.

Çünkü, böyle yaşamak bir ölüm,

Bir ölüm...



Bundan daha çok acı hissetmek olanaksız,

Yüreğim, gözyaşlarım içerisinde eriyor.

Tanrım,sevgimi, bana geri ver,

Çünkü, böyle yaşamak bir ölüm,

Bir ölüm...

MÜZİK: Özel CD..............Bd.23-25.........8’15”

SES: İspanyol besteci Enrike Granados’un “Kederli Maya” başlıklı dizisindeki 3 şarkıyı dinlediniz. Eserleri, piyanist Felix Lavilla eşliğinde, mezzosoprano Teresa Berganza seslendirdi. Sanatçılardan, bestecinin 3 kısa şarkısını daha dinliyoruz.

MÜZİK: Özel CD..............Bd.26-28.........3’39”

SES: Granados’un 3 şarkısını, mezzosoprano Teresa Berganza ve piyanist Felix Lavilla seslendirdiler. Sanatçılardan, şimdi de, Yoahin Turina’nın 3 şarkısını dinleyelim.

MÜZİK: Özel CD..............Bd.21-23.........8’44”

SES: Yoahin Turina’nın 3 şarkısını, mezzosoprano Teresa Berganza’dan dinlediniz. Sanatçıya, piyanoda Felix Lavilla eşlik ediyordu.

Sevgili dinleyiciler, bugünkü programımızın sonunda, Lorca’nın 5 şarkısını sunacağız. Evet, yanlış duymadınız. Büyük İspanyol şairi Federico Garcia Lorca’dan söz ediyoruz. I899-1936 yılları arasında yaşayan Lorca, sadece İspanyolcanın değil, tüm dillerin, gelmiş geçmiş en önemli şairlerinden biri...Aynı zamanda oyun yazarı olarak da ünlü olan Lorca, müzik alanında da özel yeteneklere sahipmiş. Piyano çalan sanatçının, döneminin önde gelen İspanyol bestecilerinden Salazar ve Turina ile de tanışıklığı varmış. Ancak, bunun da ötesinde, Lorca ile ünlü İspanyol besteci Manuel de Falla, uzun süreli ve derin bir dostluk ilişkisini sürdürmüşler. İspanyol folkloruyla da ilgilenen sanatçı, sevdiği bazı Endülüs halk şarkılarını, aynı yalınlıkla, ses ve piyano için düzenlemiş. Şimdi, Lorca’nın, “Eski İspanyol Şarkıları” başlığını taşıyan bu dizisinden 5 şarkıyı, mezzosoprano Teresa Berganza’dan dinleyelim. Sanatçıya, gitarcı Narciso Yepes eşlik ediyor. Önce, “Gelin, El Çırparak” , “Dört Katırcı” ve “Üç Yaprak” isimli şarkılar.

MÜZİK: Özel CD.............Bd.8,9,10..........6’30”

SES: Büyük İspanyol şairi Federico Garcia Lorca’nın üç şarkısını, gitarcı Narciso Yepes eşliğinde, mezzosoprano Teresa Berganza seslendirdi. Sanatçılar, şimdi de, “Monleon’un Delikanlıları” isimli şarkıyı seslendiriyorlar. Eserde duyacağınız, parçanın sözlerini okuyan ses de, gitarcı Narciso Yepes’e ait.

MÜZİK: Özel CD..............Bd.11.............5’27”

SES: Büyük İspanyol şairi Federico Garcia Lorca’nın, “Eski İspanyol Şarkıları” dizisinden, “Monleon’un Delikanlıları” isimli şarkıyı dinlediniz. Mezzosoprano Teresa Berganza, gitarcı Narciso Yepes eşliğinde seslendirdi. Sanatçılar, diziden, son olarak, “Küçük Hacılar” isimli şarkıyı seslendirecekler.

MÜZİK: Özel CD..............Bd.16.............4’45”

SES: Mezzosoprano Teresa Berganza, gitarcı Narciso Yepes eşliğinde, Federico Garcia Lorca’nın “Eski İspanyol Şarkıları” dizisinden 5 şarkı seslendirdi.

Sevgili dinleyiciler, “Yorumlar-Yorumcular”ın bu geceki programında, İspanyol mezzosoprano Teresa Berganza’dan, İspanyol bestecilerin şarkılarını dinledik. Programı hazırlayan Ahmet Makal, teknik yapımcınız Selçuk Ülger ve programı sunan ben Şebnem Savaşçı; gelecek cumartesi, saat 23.00’te, Radyo 3’te, gene birlikte olmayı diliyoruz.

Müzikle ve sevgiyle kalın...

SİNYAL:.....................