Proqramlaşdirmanin əsaslari” Fənnindən məşğələ dərslərinə dair Metodik göstəriş azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ sumqayit döVLƏt universiteti

WRITELN(Output,’A=’,A,’B=’,B);
və
READLn(A, B);
WRITELN(’A=’,A,’B=’,B);
Turbo Pascalda standart daxiletmə və standart xaric etmə prosedurlarından istifadə edərkən aşağıdakıları nəzərə almaq lazımdır:
-READ, READLN prosedurları ilə yalnız tam, həqiqi, simvol, sətir tipli verilənlər oxunur;
-WRITE, WRITELN prosedurları ilə yalnız tam, həqiqi, simvol, sətir və bul tipli verilənlər yazılır.
Daxiletmədə Read prosedurundan fərqli olaraq Readln proseduru verilənlərin növbəti sətrin başlanğıcından oxunmasını təmin edir. Parametrsiz Readln –dən istifadə edildikdə verilənlərin oxunması başlanğıcından başlayır.



Tapşırıqlar
Proqram qurun:

Z= ; p=2.3 Z= ; m=3.4 Z= Z= a=4

11. ; 12. 13. 14. Z=

MƏŞĞƏLƏ 5
Budaqlanan hesablama proseslərinin Pascal alqoritmik dilində proqramlaşdırılması
Budaqlanan hesablama proseslərinin proqramının tərtibi
I Şərti keçid operatoru: IF THEN və ya
II IF THEN ELSE ;
Burada İf (əgər), then (onda), else ( əks halda) mənasını daşıyır.
IF operatorunun birinci yazılış formasında məntiqi ifadənin qiyməti doğru olduqda then –dən sonrakı operatorlar yerinə yetirilir, yalan olarsa, idarə if operatorundan sonrakı operatora ötürülür.
IF operatorunun ikinci yazılış formasında operatorun yerinə yetirilməsi zamanı əvvəlcə nəticəsi yalnız Bul tipi olan məntiqi ifadə hesablanır. Nəticənin qiyməti doğrudursa (true) operatorlar_1, yalandırsa (false) operatorlar_2 yerinə yetilir.
Bu operatorda aşağıdakı sintaksis xüsusiyyətlərə əməl olunmalıdır:

• 
  else xidməti sözündən əvvəl “;” qoyulmur;
  
• 
  Then və else xidməti sözlərindən sonra yalnız bir operator olmalıdır. Əgər iki və daha çox operator yazmaq lazım gələrsə, onda mürəkkəb operatordan istifadə olunur.
  

IF operatorunun iç- içə yazılışı aşağıdakı kimidir:
IF THEN IF < məntiqi ifadə > THEN ELSE ;
CASE şərt operatoru olmasına baxmayaraq tarixən seçim və ya variant operatoru adlandırılıb, bu operator if operatorunun ümumiləşdirilmiş formasıdır. Yəni operator çevirgəcin qiymətindən asılı olaraq, bir neçə əməliyyatdan birini yerinə yetirməyə imkan verir.
Çevirgəc kimi case və of xidməti sözləri arasında yerləşən ifadədən istifadə olunur. İfadənin nəticəsi sıra tipi olmaqla 65535- i aşmamlıdır. Operatorun ümumi strukturu aşağıdakı kimidir:
CASE < ifadə> OF
:;
< sabit_ 2>:< operator _2>;
. . . . . .
< sabit n>:< operator _n>
ELSE < operator _s>
END;
Şərtsiz keçid operatoru. Proqramlaşdırmada bəzi hallarda operatorun yerinə yetirilməsi ardıcıllığının dəyişdirilməsi lazım gəlir. Bunun üçün goto şərtsiz keçid operatoru mövcuddur ki, onun yazılışı aşağıdakı kimidir: goto nişan; Bu operatorun köməyilə idarəni prosedur və funksiyanın daxilinə və ya xaricinə ötürmək olmaz. Turbo Pascalda istifadə olunan nişanın 0÷9999 intervalında tam ədəd və adi identifikator tipi var. bütün nişanlar Label xidməti sözü ilə başlayan nişanın təsvir bölməsində göstərilməlidir. Məs., Label 5, 6, a;
İ fadənin qiyməti operatorlardan hansının yerinə yetiriləcəyini təmin edir. Belə ki, ifadə sabit_1 –in siyahısındakı qiymətlərdən birini alırsa, onda operator_1 icra olunur və o biri operatorlar yerinə yetirilmir, bu proses anoloji olaraq operator_n-ə qədər davam etdirilir. Əgər ifadənin qiyməti sabit_1 –dən sabit_n -ə kimi siyahılardakı qiymətlrin heç biri ilə üst-üstə düşməzsə, operator_s yerinə yetirilir. Case operatorunda else budağı olmaya da bilər. Bu halda ifadənin qiyməti sabitlərdən heç biri ilə üst-üstə düşmürsə, case-də təsvir olunan operatorlardan heç biri yerinə yetirilmir və idarə operatorun sonu olan end xidməti sözündən sonrakı operatora ötürülür.