Psixologik trening asoslari. N. Ismoilova

“Qol va barmoqlar soni” 
Ko’rsatma. Ishtirokchilar yarim aylana shaklida joylashadilar. Ishtirokchilardan biri 

---

112
o‘rtadagi stulga o'tiradi va uning ko'zlari yumiladi. Treneming ko'rsatmasi bilan bir nechta odamni 
chaqiriladi. Ular o’rtadagi ishtirokchining yelkasiga qod va barmoqlarini qo'yishadi. Har safar 
barmoqlar har xil bodadi. Ishtirokchilar nechta qod va nechta barmoq qo‘yishlarini trener ko’rsatib 
turadi. O'rtadagi ko’zi yumilgan ishtirokchining vazifasi - uning orqasiga nechta barmoq v - nechta 
qod tekkanini bilishdan iborat. 
Bu mashqni bir necha marta bir ishtirokchi bilan qaytarish mumkin, asosan xohlovchilami 
taklif qilinadi. Ishtirokchilaming faolligini oshirish uchun guruhda bu mashqni xohlovchilar bilan 
odkazish maqsadga muvofiq. Asosan, o‘z fikrini aniq bayon eta oladigan odamlar o’rtasida 
odkaziladi.
“Qanday harf yozildi”
Ko‘rsatma. Guruh ishtirokchilari 2 ta juftliklar ajralishadi. Bir ishtirokchi ikkinchi 
ishtirochini orqasiga turadi va uni orqasiga barmogdga harf yozadi. Mashqning maqsadi - 
ishtirokchilar qanday harf yoz-lganligini aniqlashdan iborat. 2 minutdan so‘ng ishtirokchilar o’rin 
almashadilar.
“Emotsiyalar olami” 
 Ko’rsatma: qatnashchilar aylana bodib odiradilar.
“Men hozir ba’zi birlaringizga ruhiy holatlami tasvirlangan kartochkalarni tarqataman. 
Olingan kartochkalarni faqat o‘zingiz o’qing, lekin shunday o’qingki, yozuvni guruhdagi qolgan 
a’zolari ko’rmasin. Sizning vazifangiz kartochadagi holatni ifodalab berishdan iborat. Biz 
hammamiz qanday holatlar ifodalanganini ko’rib, tushunishga harakat qilamiz”
Mashq davomida trener ishtirokchilarga ifodalangan mazkur holatlar nimani anglatishini 
so'zlashlariga imkon beradi, shundan keyin ishtirokchining o‘zi ifodalangan holatni aytadi. Har 
safar, holat ifodalangandan keyin to‘g‘ri javob bergan qatnashchidan awal esa qolganlardan ulardan 
qanday holatni to‘g‘ri deb to'xtamga kelganlari so'raladi. Tortishuv davomida ba’zi bir holatlar 
osonlik bilan ba’zilari esa qiyinroq topilganini bilishimiz mumkin. Aksariyat holatlarda, emotsional 
holatlarda 
- quvonch, xafalik, hayron boli - h , jahl, qayg'u kabi holatlar oson tushunilishi kuzatiladi. 
Trener: “Siz xolatni qanday belgilarga qarab aniqladingiz va shu to‘xtamga keldingiz?” deb 
savol berishi mumkin. 
Ushbu mashq tortishuv pantomimik va jestkulyatorlik xolatga ega bolgan “bank” ni 
to‘plashga yordamberadi.