Psixologik trening asoslari. N. Ismoilova

3.3. Trening uchun dastur va rejaning ahamiyati 
Har qanday trening samarali o‘tishi uchun dastlab uning dastur va rejasi ishlab chiqilishi 
lozim. Dastur va reja trener uchun muhim ish qurollaridan biri boiib, uning qanchalik mukammal 
tuzilganligi treningni samarasini ta’minlaydi. 
Trening dasturini tuzishda quyidagi kriteriylami hisobga olish kerak:
1) Tanlangan mashq va o‘yinlar umumiy treninglaming maqsadiga (u necha kun davom 
etishidan qat’iy nazar) va aynan shu mashg'ulotning maqsadiga toiiq mos kelishi lozim;
2) Bajarilishi lozim boigan mashq va o'yinlaming ketma-ketligi guruhiy o‘zaro ta’siming 
rivojlanishi va guruhiy dinamikaning mexanizmlaridan kelib chiqib tanlanishi kerak;
3) Ishtirokchilaming guruhda ishlashga bo‘lgan motivasiyasini hisobga olish lozim. 
Buni shunday izohlash mumkinki, bir guruh uchun tayyorlangan dastur ikkinchi bir guruh 
uchun tayyorlangan dasturga mutloqo o‘xshamasligi mumkin (mutaxassislar uchun tayyorlangan 
dastur bilan reklama xarakteriga ega bo‘lgan dastuming farqi boTadi, albatta). Qolaversa, bitta 
dastur asosida o'tkazilgan mashg'ulot o'zining kechishi bilan ikki xil guruhda bir-biridan farq qilishi 
mumkin. 
Ayrim hollarda ikkita dastur tuzishga t o ‘g ‘ri keladiki, buning sabablari quyidagicha:
1) dastuming haddan ortiq rasmiy yoki murakab holda tuzilishi ishtirokchilarda 
tushunmovchiliklarga va ulaming guruhiy faoliyatda ishtirok etish motivini b o ‘g ‘ishga olib k 
elishi mumkin;
2 ) agar trener dasturini o ‘z ishini reklama qilish maqsadida tuzgan bo'lsa. U 

---

21
holda trener o'zini trening jarayonida katta imkoniyatlardan mahrurn etadi. Ya’ni trening 
uchun mos kelmaydigan mashq va o'yinlar samaradorlik ko'zlangan treninglar uchun mos kelmaydi 
va trening ishtirokchilari uchun yolg‘ondakam o‘tkazilayotganligi fosh bo‘lib qoladi, natijada trener 
guruhdagi kichik o'zgarishlarga ham o‘ta sezgirlik bilan munosabatda bo‘lsada ulaming ishonchini 
qozona olmaydi; 3) qiziqarli, yorqin, esda qoluvchi, ixcham, axborotlarga boy boTgan va ham 
reklama, ham motivasion maqsadlarni qamrab olgan dasturgina o'ziga ko'plab ishtirokchilami 
qamrab olishi mumkin.