Psixologik trening asoslari. N. Ismoilova

- shaxsda mavjud bo‘lgan yoki vujudga kelishi raumkin boTgan muammolarni hal qilish 
uchun zarur boTgan ko‘nikma va malakalarni hosil qilish maqsadida turli xil o‘yin va 
mashqlar orqali o‘tkaziladgan mashg
6
ulotdir.
Trening — bu guruhiy faoliyatning intensiv shakli boTib, unda asosiy urg‘u ma’lumotlami 
uzatishga emas, balki ishtirokchilarda shaxsiy tajriba va ko‘nikmalami hosil qilishga qaratiladi. 
Buni shunday tushunish mumkinki, treningda turli xil vaziyatlar va muammolarni о‘yin orqali 
o‘zida sinab ko‘rar ekan, shaxs egallayotgan tajribasi orqali real hayotdagi vaziyatlarga anchagina 
moslashuvchanroq bo‘lib boradi. Qisqacha aytganda, psixologik trening shaxsga turli hayotiy 
vaziyatlarda zo‘riqmasdan harakat qilishga yordam beradi.
Bundan tashqari, ijtimoiy iqtisodiy yo‘nalishdagi treninglar ham mavjud boTib, ular ayrim 
tashkilotlaming rejalashtirilgan faolligini oshirishga, tashkilot ishchi- xodimlarining kasbiy 
bilimlarini oshirishga, kasbiy ko‘nikmalarini yaxshilashga yoki tashkilotning maqsadli faoliyati 
talablariga mos keluvchi attityud (ustanovka)lar modifikasiyasini o‘zgartirishga hamda jamoaning 
ijtimoiy xulq-atvorini korreksiyalashga yo‘naltirilgan mashg‘ulotlar tizimidan iborat boTadi.
1.3. Trening mashg‘ulotining maqsad va vazifalari
 
Har qanday trening maqsad qo‘yishdan boshlanadi. Treneming amalga oshiradigan ishlari, 
gumhni treningga tayyorlash va trening mashg‘ulotni o‘tkazish ~ bluilaming hammasi dastlabki 
qo‘yilgan maqsad atrofida shakllanadi va rivojlanadi. Shuming uchun dastlabki maqsad qanchalik 
aniq shakliantirilgan boisa, qanchalik iimq tarzda yetkazib berilsa va barcha ishtirokchilar 
tomonidan qabul qilinsa - mana *liu narsa treningda erishilgan yutuqning nechog‘lik yuqori 
darajada ekanligini Mgilab beradi. Aynan erishilgan yutuqning maqsadga bog’liqlik mutanosibligi 
Miutaxasislaming 
ta’kidlashlaricha, 
yutuqning 
80%i 
maqsadning 
qanchalik 
aniq 
shakllantirilganligiga bog‘‘liqdir.
Yaxshi shakllantirilgan maqsadning tarkibiy qismiari quyidagilardan iborat boTishi mumkin:
1.
Maqsad erishsa boTadigan boTishi kerak. Ya’ni trener qo‘yilgan maqsadning lulijasini ko‘ra 
olishi lozim. Masalan, Hindiston fuqarosi bo’gan odam o‘z oldiga AySh prezidenti bo‘lish 
maqsadini qo‘yishiga o‘xshash noaniq natijali maqsadlar 
ijo‘yish 
trciiingni samarsizligiga olib 
keladi.
2.
Maqsadni shakllantirishni shunday boshlash lozimki, uning natijasi maksimal durajada 
trenerga bogiiq bo‘lsin. Bittagina odamga o‘z ta’sirini o‘tkaza olmaydigan kishi butun bir guruhga 
o‘z ta’sirini o‘tkazishi va ulaming o‘zgarishiga sabab bo‘lishi unchalik ishonarli hoi emasligini 
hamma biladi.
3.
Maqsad qo‘yishda va unga erishishda har doim aniq va eng kichik vazifaiardan boshlash 
lozim. Shuning uchun birinchi maqsad eng qisqa muddatda crishish oson boTgan maqsad boTishi 
kerak. Bunda albatta global hayotiy inaqsadlami emas, balki kichkina kundalik maqsadlami 
qo‘yishdan boshlagan ma’qulroq.
Barcha mashg‘ulotlar kabi har bir trening mashg‘uloti o‘zining maqsadiga va shundan kelib 
chiqib ma’lum bir vazifalariga ham ega boTadi. Treningni maqsadi va vazifalariga aniqlik kiritishga 
harakat qilamiz, odatda, psixologik treninglaming maqsadlari qo‘yilgan muammoga bogTiq holda 
shakllantiriladi. Treninglarda quyidagicha maqsadlar qo‘yilishi kuzatiladi:
- Shaxsda muloqotchanlik ko‘nikmalarini hosil qilish;
- Hayotdagi qarama’qarshiliklarini to‘g‘ri tushuna olish va tahlil qilishga o‘rgatish;
- Shaxsning ichki holati (ruhiyati)ni o‘zgartirishga erishish; 
-Shaxs kamoloti uchun zarur bo'lgan ko'nikmalami hosil qilish;
- Favqulodda vaziyatlarda to‘g‘ri qaror qabul qila olish ko'nikmasini hosil qilish va h.k.

---

7
Treningda vazifa sifatida har bir tanlab olingan muammo yuzasidati ma’lum jihatlar nazarda 
tutiladi. Lekin umumiy holda psixologik treninglaming vazifalariga quyidagilami kiritish mumkin:
- Guruh a’zolarining bir-birlari bilan tanishuvini tashkil etish;
-Guruh a’zolari bilan birgalikda normalarga amal qilishga o'rganish;
-Guruh a’zolarining muammolarini gapirtirishga sharoit yaratish;
-Guruh a’zolari o'rtasida o’zaro do’stona muhit yaratish;
-Guruh a’zolarining o‘zaro jipsligini, ahilligini ta’minlash;
-Guruh a’zolarida turli xil hayotiy ko‘nikma va malakalami hosil qila oluvchi mashg’ulotlar tashkil 
etish. 
'’ ’
-Guruh a’zolarining “qayta aloqa”sini tashkil etish.
1.4. Psixologik treningga murojaat etuvchilar guruhi
Hozirgi davrda odamlar orasida psixologik muammolarga duch kelish va bu muammmolar 
natijasida ruhiy zo’riqishlar, asabiylashish hollari nisbatan ancha ko‘p kuzatilayotganligi sir emas. 
Bunday ruhiy zo'riqish va asabiylashishlar natijasida insonlarda turli xil hayotiy muammolar, 
jumladan, shaxslararo munosabatlaming buzilishi, yurak-qon tomir hamda asab lizimi 
kasalliklarining vujudga kelayotganligi ko'pchilikni. ayniqsa keng jamoatchilikni, shuningdek 
aynan psixolog mutaxassislami ham tashvishga solayotganligi bejiz emas. Aytish mumkinki bunday 
asabiylashish holatlari turli darajadagi zo’riqishlar natijasida vujudga kelmoqda.
Bugungi kunda asabiylashish holati kuzatilayotgan va buning natijasida muammolami hal 
qilish imkonini izlab psixologik trening guruhlariga murojaat etayotgan quyidagi guruhlami alohida 
ajratish mumkin: