Psixologiyasi. Pedagogik psixologiya


Поливанова К .H .Психология возрастных кризисов



Yüklə 12,64 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə130/240
tarix24.10.2023
ölçüsü12,64 Mb.
#130772
1   ...   126   127   128   129   130   131   132   133   ...   240
Rivojlantirish psixologiyasi. Pedagogik psixologiya.Nishanova Z.T. Kamilova N.G

1 Поливанова К .H .Психология возрастных кризисов.
2 Бекниязова Л. Б. Психологические особенности адаптации у младших
подростков (на примере переходного периода учащихся от начальной к
средней школе): Дис. ... канд. психол. наук. — Т.: НУУз, 2003. — 159 с.
3 Mamedov K.Q. Maktabgacha yoshdagi bolalar va o ’quvchilaming aqliy
rivojlanish xususiyatlari: Psixol. fan. dokt. ... dis. — Т.: O’zM U, 2004. — 47 b.
318


susiyatlar so‘z-mantiq tafakkur turining ko‘rgazmali-obrazli ta­
fakkur ko‘rinishidan ortda qolishi, intellekt ko‘rsatkichlarining 
nihoyatda notekisligi bilan tavsiflaydi, ammo bu notekislik yosh 
ulg‘ayishi bilan kamayib borishini ta’kidlab o‘tadi.
Sh.T.Xalikova ko‘zi to‘liq ojiz, zaif ko‘ruvchi va ko‘rish anali- 
zatori sog‘lom bo‘lgan o‘quvchilar fikr yuritish jarayonini o‘zaro 
taqqoslab, ular bir-biriga umumiy xususiyatlari bilan ancha yaqin 
bo‘lsa-da, lekin o'zlarining shaxsiy xususiyatlari bilan farqlana­
di, — deb ta’kidlaydi1. Uning fikricha, ko‘rish nuqsonining qay 
darajada chuqurligi ko‘zi ojiz subyektlarning taqqoslash jarayoni 
sifatiga o‘z ta’sirini o‘tkazadi. Sh.T.Xalikova o‘z ilmiy izlanish- 
lari natijasida ko‘rish nuqsoniga ega bo‘lgan kontingentlar tafak­
kuri umumiy, normal rivojlanish qonuniyatlariga bo‘ysunishini, 
ammo bu jarayonda o‘ziga xos qonuniyatlar ham mavjud bo‘lib, 
ular 
0
‘quvchi imkoniyati, iste’dodi, izlanuvchanligi, tezkorli- 
gi, topqirligi kabi xususiyatlarga va shaxsiy tipologik farqlarga 
bog‘liqligini ta’kidlaydi. Shuningdek, muallif ko‘zi ojiz 
0
‘quvchi- 
lar tafakkuri rivojlanishi aksariyat hollarda milliy xususiyatlar bi­
lan ham bog‘liqligini e’tirof etadi.
Aqliy normal va ruhiy rivojlanishi sustlashgan o‘quvchilarni 
o‘zaro solishtirar ekan, Sh.R.Samarova fikrlash jarayonlari (idroki, 
mantiqiy xotirasi, ko‘rgazmali, obrazli, fazoviy, vizual tafakkur 
turlari hamda operatsiyalari) rivojlanishi, diqqat xususiyatlari, 
anglangan, ixtiyoriylik darajalari negizida o‘ziga xos qonuniyatlar, 
ta’sir etuvchi ichki va tashqi omillar yotishini asoslab beradi2. 
Tadqiqotchining fikricha, aqlan normal, ruhiy rivojlanishi sust­
lashgan boshlang‘ich (2 va 4) sinf o‘quvchilarida fikrlash jarayon­
lari, yuksak funksional tizim tarkibi (ixtiyoriy diqqat) umumiy

Yüklə 12,64 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   126   127   128   129   130   131   132   133   ...   240




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin