Q. Y. MƏMMƏdov m. M. İSmayilov b I t k I Ç İ L i K

«quşqonmaz lobya»
növü - paxlalarının uzunluğu 90 sm-ə çatır. Bu növün sortları 
əsasən tərəvəz kimi istifadə olunur. 
Yapon viqnası 
– quşqonmaz lobya - sarmaşandır, kolunun hündürlüyü 4-5 metr, paxlasının 
eni 1,5 sm, uzunluğu 1 metrə qədər, toxumu qara rənglidir. 
Çin viqnası
- quşqonmaz lobya - sarmaşandır. paxlasının eni 1sm, uzunluğu 1 metrə qədər, 
toxumu darçını rənglidir. 
Hər iki sortun paxlaları sıyrımsızdır. Onları ərzaq kimi süd yetişkənlik fazasında paxlaların 
uzunluğu 50 sm-i keçmədikdə, pörtləmiş, qızardılmış və konservləşdirilmiş formada istifadə edirlər. 
Bu lobyanın tərkibindəki tam qiymətli zülalın miqdarı balıq və heyvan ətinə yaxındır. 
Kolşəkilli viqna –
əvvəlcə kol əmələ gətirir, sonra isə sarmaşır. Paxlalarının uzunluğu 25 sm, 
toxumları tünd rəngli xırdadır. Ərzaq məqsədi üçün istifadə olunmur. 
Bioloji xüsusiyyətləri. 
Tropik mənşəli bitki kimi viqnanın istiliyə münasibəti yüksəkdir. 
Onun toxumları 12 
0
C temperaturda cücərməyə başlayır. Vegetasiya müddətində boy atması, 
çiçəkləmə və dəndolma dövrü üçün optimal temperatur 24-28 
0 
C-dir. 35 
0
C-dən yuxarı 
temperaturda əsas gövdənin və yan budaqların artım tempi aşağı enir, paxlalar və çiçəklər 

---

198 
tökülməyə başlayır, fır bakteriyalarının bioloji azotu təsbit etmə fəaliyyəti dayanır. Bu bitkinin 
cücərtiləri şaxtaya davamsızdır. 
Viqna atmosfer quraqlığına yaxşı dözür, lakin torpaq quraqlığına davamsızdır. Ona görə də 
quru subtropiklərdə mümkün qədər suvarmaq lazımdır. Toxum cücərməsi üçün öz kütləsinin 100-
120 %-i qədər nəmlik qəbul etməlidir. Bitkinin nəmliyə tələbatı çiçəkləmə və paxlaların 
formalaşması dövründə daha çoxdur. 
Viqna qısa gün bitkisidir. Günün uzunluğu bitkinin vegetasiya dövrünün uzanmasına, boyuna, 
yarpaqların əmələ gəlməsinə və bitkinin məhsuldarlığına təsir edir. 
Bitki torpaq münbitliyinə çox tələbat göstərmir. Viqna qumsal və gilli torpaqlarda yaxşı 
inkişaf edir və yüksək turşuluğa yaxşı dözür. Tropik rayonlarda onu qırmızı, sarı və s. torpaqlarda 
becərirlər. 
Vegetasiya müddətində sortun bioloji xüsusiyyətlərindən asılı olaraq 80-120 və hətta 200 gün 
ərzində bitkidə 40 ədəddən 300-ə qədər çisək əmələ gəlməsinə baxmayaraq 60 %-i, bəzi hallarda 80 
%-i tökülür.