Q. Y. MƏMMƏdov m. M. İSmayilov b I t k I Ç İ L i K



Yüklə 7,47 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə386/418
tarix05.12.2023
ölçüsü7,47 Mb.
#138344
1   ...   382   383   384   385   386   387   388   389   ...   418
05 08 2021 12 21 57 119 7828561 Bitkiçilik = 2012

Yayılması və tarixi.
Kətan bizim eradan 4-5 min il əvvəl Hindistan, Çin, Misir və 
Zaqafqaziyada məlum olub.
Kətanın becərilməsinə Rusiya ərazisində qədim dövrlərdən başlanılıb. III-V əsrlərdə kətan 
Rusiyanın Yaroslavl və Kostroma vilayətində becərilib. Artıq X əsrdə Rusiyada kətandan istehsal 
olunan parça, iplik, lif və yağ yalnız ölkənin öz ehtiyaclarını ödəmək üçün deyil, hətta xarici 
ölkələrə də satılırdı.


328 
Kətnın yer kürəsində əkin sahəsinin 60%-dən çoxu MDB ölkələrində cəmləşmişdir. Rusiya, 
Ukrayna və Belarus dövlətlərində əkin sahəsi daha çoxdur. Polşa, Rumıniya, Fransa, Çexiya, 
Hollandiya və s. ölkələrdə də əkin sahəsi əhəmiyyətli dərəcədədir. 
Yer kürəsində əsas liflik kətanın əkin sahəsi 1,5 mln. hektardan çox, yağlıq kətanınkı isə 
təxminən 1 mln. hektardır. Yağlıq kətanın əkinləri Argentina, ABŞ, Kanada və Hindistanda daha 
çoxdur. 
Rusiya ərazisində əkin sahəsi 200 min hektardır. 
Kətanın lif məhsuldarlığı orta hesabla hektardan 0,4 tondur, lakin potensial imkanı 1,6 və daha 
çoxdur. 
Botaniki təsviri.
Kətan 
(Linum),
z ə y ə r ə k, kətan fəsiləsindən birillik, çoxillik ot və kol 
bitkisi. Əsasən, subtropik və mülayim iqlimli ərazilərdə 200-dən çox növü var. Azərbaycanda 13 
növü yayılmışdır (iki növü əkilir). Kənd təsərrüfatı bitkiləri içərisində ən çox əhəmiyyətə malik 
olanı mədəni becəriləni adi (
Linum usitatissimum L.
) kətandır. Müasir təsnifata görə adi kətan beş 
yarımnövə bölünür ki, onlardan üçü daha çox əhəmiyyətə malikdir. 
Uzun lifli kətan
(
elongata
) – birillik bitkidir. Düz, nazik mum təbəqəsi ilə örtülmüş səthi 
sığallı, açıq-yaşıl budaqlar (gövdələr) onun məhsuldar hissəsidir. Hündürlüyü 60-120 sm və daha 
çoxdur. 
Aralıq dənizi 
yarımnövü – 

Yüklə 7,47 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   382   383   384   385   386   387   388   389   ...   418




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin