Q. Y. MƏMMƏdov m. M. İSmayilov b I t k I Ç İ L i K

 
FƏSİL 19. YEMLİK BOSTAN BİTKİLƏRİ
 
Əhəmiyyəti.
Yemlik bostan bitkilərindən qarpız, yemiş və qabaq yüksək dad keyfiyyətinə 
malikdirlər, şirəli yem üçün becərilir. Qarpız və yemişin tərkibində 6-12% şəkər, vitaminlərdən 
B
1,
B
3,
C, PP və s. olur. Qarpızın tərkibində çoxlu dəmir duzları vardır. Qida kimi istifadə 
olunmasından başqa bunlardan bal, povidlo, və s. hazırlanır. 
İçərisi sarı rəngli balqabağı, fosfat duzları və karotinlə zəngindir. 
Heyvandarlıqda yem kimi qarpız və balqabağının təzə meyvələrindən istifadə olunur. Bunlar 
qiymətli südqovucu yemlər hesab edilirlər. 1 sentner yem qabağının tərkibində 10 yem vahidi və 70 
q həzmə gedən protein; 1 sentner yem qarpızında 9 yem vahidi və 40 qram protein vardır. 
Balqabağının toxumundan ərzaq məqsədi üçün yağ alınır. 
Becərilməsi və məhsuldarlığı. 
Orta Asiya ərazisində arxeoloji qazıntılar zamanı yemişin 
becərilməsinin bizim eranın III əsrinə aid olduğu güman edilir. Yemlik bostan bitkiləri Çində, 

---

238 
Hindistanda, Yaponiyada, Afrikada, Mərkəzi və Cənubi Amerikada becərilir. Avropa ölkələrində 
xeyli əkin sahələri Bolqariyada, Macarıstanda, Rumıniyada, Yuqoslaviyada və İtaliyada vardır. 
Rusiya Federasiyasında əsasən orta və aşağı Volqaboyunda, Şimali Qafqazda, Ukraynada, 
Moldaviyada qarpız, Mərkəzi qaratorpaq, Qaratorpaq olmayan zonalar, Sibirdə balqabağı 
becərilirdi. Yemiş isə Orta Asiya və Zaqafqaziyada becərilirdi. 
Qarpızın məhsuldarlığı hektardan dəmyə şəraitdə 250-300 sentner, suvarılan bölgələrdə 400-
500 sentnerə, yemişinki 160-180 və 500 sentnerə, qabağınkı isə 350-700 sentnerə çatırdı. 
Botaniki təsviri və bioloji xüsusiyyətləri.
Qabaqkimilər ailəsinin – 
Cucurbitaceae 
3 cinsi qarpız