Qarabağ: folklor da bir tariXDİR

BABAQULU VƏ QARNIYARIQ
Bax bı erkəh babaquludu, bı dişisidi. Həşiyəli var ha... qırağı dəmir həşiyəli dişidi. Bu birisi qarnıyarıxdı. Bı da onun üsdünün duasıdı (Şəklini kitabın arxasında vermişik – top.). Uşağ körpə olanda üsdünə adamnar gəlir da. Aralarında uşağı olmuyan, qorxu­lu, həmzatdısı da olur. O vaxdı tapançalı-zaddı adam da gəlirmiş, aftamatdı olurmuş dana, silahlı gəlirmiş. Onda bını bağlıyırmışdar o uşağın üsdə. İsdiyir nə qədir ağırrıx tökülür tökülsün, ta bı qoymaz keçə, bı özü götürür. Bı götürür. O qarnıyarıx da qoymur uşax yara tökə. Uşax sızağan tökür, yara tökür. Görüsən, deyillər, ay qoltuğunun altı belə oldu, üzü sızax. Bı qoymaz. Bax bı nəvəm səkgiz aylıxdı. Bi nəvəmin üsdündə iki ay saxlamışam. Sudabənin uşağı olanda elədim, bı uşağın üsdə iki ay saxlamışam. İndi şükür. Ama bax bı da, bı dua. Bax bıncağız bir öküzün qiymətidi. Hə, elə bil müşgnən zəfərannan yazılıf. Mən neçənci nənəyəm? Altıncı. Mənnən görün nə qədir qabaxdan e... Bax Bəyim nənə, Tutu nənə, Balaxanım nənə, Savahır nənə, mən. Bu babaqulu altısı da götürüf. Altısı da götürüfdü, bının yeəsinin oğlu gəlir, sifdəsin, ikincisi. Cağazur qızı olur Laçınnı. Bını Məkgədən gətimişimişdər, vermir­mişdər heş kəsə. Elə bil öz nəvələrinə taxmışımış, vermirmiş baş­qasına. Cağazur qızı deyir ki, gəlin gələn vaxdı verejem ona. Gəlir təzə gəlinə uşax olur. Sətdarın babası. Babaqulunu verir ona. Sora da ordan keçir Cabbar babıya. Cabbar babadan da keçir mənim qaynatam Sətdara. O vaxdın diliynən danışıram. Axı o vaxdı sandığa yaxdan deyrih. Sandıx da deyirıx, yaxdan da deyirıx.Uşax bööyənnən sora atırmışdar yaxdanın divinə. Bir də təzə gəlin gəlif uşax olanda çıxardıllarmış ordan. Böyüh oğlumun uşağı durmurdu, bax bı­­dı gəlnim bilir, bax bı (babaqulu – top.) bağlandı, dörd ay onun üsdündə qaldı. Böyüh oğlumun uşağı çox qırıldı. Dörd uşağı öldü. Onu bağlıyannan soora uşağ ölmədi, qaldı. İndi həmən qızı insituta girdi bı il. İndi bir oğlu var, bir qızı. Yanı dedığım odu kü, hamsının üsdə bağlamışam.
MAMAÇALAR
Elə mən özüm bırda neçə uşax yatırmışam. O zahı yatıv, uşağa da yatıf. Yazığım gəlif, elə bil ki, and olsun elə bax bı bərəkət hakqı, bir manat da almamışam. Elə-belə suvabıma neçə uşax tut­muşam. Göbəyin kəsirəm mən, bağlıyıram, üçcə günə düşür. Bıdey bı Gülnarın xalası Samirə var ey, onun oğlannarının ikisin də mən tutmuşam. O biri xalası Sevil var, onun da oğlunu mən tut­muşam. Onnan soora, hamısının da üçcə günə də gövəhləri düşüfdü.

Qırhlıyıllar, qırxı çıxıncan. Qırhlamağ elə bil ki, belə ayak­qavı bir dəfə yerə vırıf, bir dəfə bıra, qırxı sanıyırsan. Belə eliyirdih biz. Qırh dəfə.