Qarabağ: folklor da bir tariXDİR

PEYĞƏMBƏR VƏ ÜÇ YOLÇU

Bir yetim gedir yolnan, örüşdən gəlir. Görür, əjdaha yerə yıxılıfdı, ət yoxdu ey, tay sür-sümühdü. Deyəsən, bu, ölkəni çapıf-talıyıf, gəlif. Allah canını bir düzdə alıfdı. Deer ki, gəlin, uşaxdılar də, əzaların yığah üsdünə. Bını düzüllər belə, deyillər gəlin əhd eliyəh. Deer, mən əhd eliyirəm, Allah, ətini yendi üsdünə. Allah da yendirir üsdünə. Biri də deer ki, ağzı açılsın. Üçüncüyə deellər, sən də bir söz de. Deer ki, Allah bilən yaxşıdı. Çağ eliyir, ət də tökülür, sür-sümüh də tökülür. Bu gədəni öldürüllər, əsir elillər ki, sən niyə belə elədin, töküldü getdi. Canım fəda olmuşdardan biri gəlir, deer, ay bala, nə üsdə dalaşırsıız? Deer, ay dayı, bəs belə, düzəltmişdih, uşdu getdi. Deer, əyə, eviniz dağılsın. O bir hortuma üçünüz də gedejeydiiz. O uşax yaxşı dedi ki, Allah bilən yaxşıdı. Allahdan savayı nə bilirsən ki, eliyəsən? Çox şükür Allahıma. Munu bulların əlinnən alır.

Kişi deer, indi hara gedirsiz? Deer, dayı, dilənməyə gedirih. Gəlif bir dərədə oturmuşmuşdar. Biri deer, bu dərə mənim ola, bağ salam, meyvəsinnən gələn-gedən yəə, ölümə irəhmət oxuya. Biri də deer, bu dağın daşı qədər heyvanım ola, yayıla düzə. Yanımda da bir it ola, olları saxlıyam. Birinə də deellər, bəs sən nə deersən? Deer, Allah mana bir halal süd əmən yetirsin. Bunu imamnar eşidif. Deyif, bu dərəni verdim sana, bağ elə. Nə elirsən, elə. Bax o dağın döşündəki qoyunnar, yanında da it var, sən də çobansan, get. Buna da Allahın bir halal südəmərin yetirir muna. Munnarı ev elədi, varrandılar.

Bir gün həmən kişi dilənçi donun geyinir, gəlir bağın qıraana. Deer, salamməleykim. Deyir, əleyküməsalam. Dedi ki, olar o mey­vədən bir dənə ağzıma atım, susuzdamışam. Deer, hələ sifdə elə­məmişəm. Deer, yaxşı. Belə, vermədi, getdi. Getdi bu qoyun ota­ranın yanına. Qoyun otaranın yanna getdi. Gedəndə dedi ki, bala, birəz quru çörəəm var, o qoyunnan birəz süd sağginən, çörəyin üs­də töküm yeyim. Dedi ki, hələ sifdə eləməmişəm. Dedi, yaxşı. Bu, dilənçi paltarında gəldi qızın qapısına. Qız gördü qonax gəldihcə bu yollar genəlir, gözəlləşir. Evə girdihcə ev aydınnaşır, ev yekəldi, gözəlləşdi. Dedi, məni qonax eliyərsən? Deyir, Allaha da qurban olum, qonaana da. Gəl, ata, qadan alım, başına dolanım. Qız eliir hələ. Gördü ki, yoldaşı gəldi. Gəldi unu öfdü, qucaxladı. Deer, nə yaxşı adam gəlif. Ata, sana qurban olum, nə yaxşı gəldin? Nəysə, belə. Dedi ki, o dağın döşündəki qoyun otaranı sana nökər verrəm, bağı olanı da sana nökər verrəm. İşdədərsən, bağ elə ollarda qalar, sana nökər işdiyər. Onnarın hamısın verdim sənə. İndi yaxşılığa bax, hörmətə bax. Ay başına daş düşsün, bir istəkan süd nədi axı?