Qarabağ: folklor da bir tariXDİR

III mətn

Peyğəmbər səfərə çıxmışdı. Bir dağın peymanıynan gedirdi. Baxdı ki, bir qarışqa çox cəld işdiyir. Bir dağın döşündə işdiyir qa­rışqa. Salam verdi qarışqıya. Dedi, qarışqa, neyniyirsən? Dedi, da­ğın o üzündə dosdum var, dağı deşirəm ki, gediv o üzündə dos­du­mu görəm. Süleyman qarışqadan ayrıldı getdi, dağları gəzdi elədi, qayıtdı. Dönəndə öz evlərinə, kəndə düşəndə yenə o qarış­qanın da­ğı deşdiyi məkana çatdı. Gördü kü, bir barmax qədər deşə bilif. Salam verdi. Dedi, ay qarışqa, mən qırx gündə bu dağları gəzdim, ancax sənin qırx gündə qazdığın bu dırnağım boyda oldu, sən daşı deşə bilmiyəjən, o üzə çıxa bilmiyəjən, dosdunu görə bilmiyəjən, öləjəhsən. Onda qarışqa söylədi ki, peyğəmbər, agah ol, bil, mən ölsəm, mənim dosdum eşidəjəh ki, mən dost yolunda ölmüşəm, dünyamı dəyişmişəm.

IV mətn

İlk dəfə Allah cini yaradıfdı. Oların da cənnətə gedəni var, cəhənnəmə gedəni var, yəni Allahı qəbul eliyəni də var, eləmiyəni də var. O vaxdı cinnər Süleyman peyqəmbərə tabeymiş, Süleyman pey­qəmbər onnarı idarə eliyirmiş. Olar bütün quşdarın, hey­van­na­rın dilin bilir, danışırmış.

Deyir, bir gün Süleyman peyqəmbərin özü Allaha dua eliyir, yalvarır ki, İlahi, məni bağışda, məni bağışda. Allah onu qəbul elə­mir. Amma yolnan gedən zaman görür kü, bir qarış­qa Allaha yal­varır, dua eliyir, Süleyman peyqəmbər orda “amin” deyir. Baxıf gö­rür kü, bu qarışqanın yalvarışdarı Allah tərəfinnən qəbul olundu. Süleyman peyqəmbər Allaha üz tutdu, dedi ki, ya Rəbbim, nə üçün bəs mənim duamı, mən peyqəmbər ola-ola qəbul eləmədin, amma qarışqanınkı qəbul olundu? Dedi, ona görə ki, Süleyman pey­ğəm­bər, sən, dua eliyəndə sənin yanında bir kimsənən olmadı ki, “amin” sözün desin, amma qarışqa alxış elədi, sən “amin” dedin. Ona görə də hər hansı bir şəxs dua eliyəndə gərəy onun böyründə olannarın hamsı “amin” desin.

Rəhmətə gedən bir şəxsə “amin” deyif, “Allah rəhmət eləsin” deyəndə, Allah onun günahını bağışdıyır. Peyqəmbərin hədis­də­rin­də, Qurani-Kərimdə yəni bu var, yazılıfdı. Süleyman peyqəmbər çox güjdü peyqəm­bər oluf. Qurani-Kərimdə yüz iyirmi dörd min peyqəmbərdən iyirmi beşinin adı yazılıf. Hansı ki o peyqəmbərrərə kitaf gəlif, səyfə gəlif, vərəx gəlif. Oların da ən hörmətdisi bizim­kidi, Məhəmmət peyqəmbərdi. Bütün peyqəmbər­rə­rin hamsı dün­ya­sını dəyişməmişdən qabax Allaha üz tutup yalvarıflar ki, İlahi, məni Məhəmmədin dininnən elə, məni müsəlman elə, peyqəmbərin tərəfinnən elə. Biz Allahın, biz xoşbəxt millətih ki, müsəlmanıx. Peyqəmbərin dinin qəbul eləmişih.