Qellimet dhe objektivat e përgjithshme dhe të veçanta të gjeografisë

COĞRAFYA haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 74 ders saati

DERSİN GENEL HEDEFLERİ
Coğrafya, ders birimi olarak coğrafya alaninin insan topluluğuna en uygun bir şekilde kullanma yöntemini araştırmaktadır.

Coğrafya, belli alandaki sorunlara çözüm aramaktadır. Tüm bu soru­nlar arasında en önemlileri alan sorunları, alan kanunları, insanın doğaya olan etkisi, toplumsal sorunlar, insanların yeryüzünde dağılışı, dünyada çeşitli toplumsal ve iktisadi sorunlar.

Coğrafyanın gelişmesi diğer bilim kollarının gelişmesiyle ve onlarla bir araya gelmesine bağlıdır. Bu yılki coğrafya dersinde insanin alan ku­ll­a­nmasini ve istifade etmesini öğreneceğiz.

Ayrıca coğrafya, ders birimi olarak öğrencilerin yaşlarına göre ders birimlerinin de ayrımı yapılmıştır. Bu tür ayrımın yapılmasında psikolo­gların yardımlarını unutmamalıyız.

GİRİŞ
Coğrafya, bir bilim kolu olarak, altıncı sınıfta şu genel konuları araş­tı­racak: Yerküre, nüfus ve Kosova. Coğrafya dersinde öğrenciler doğa ve toplumsal olaylarla; Kosova ve orada yaşayanlar hakkında bilgilene­cekler.

HEDEFLER

Coğrafya dersinin hedefleri:

• 
  Coğrafya’nın bilim kolu olarak tanıması, Yerküre ve Uza­yı tanıması, Yerküre hareketini, fiziksel olayları, Kosovani bir insa­ni yaşam ortamı olarak tanımak ;
  
• 
  Coğrafya’nın yardımıyla kafalarındaki bazı sorunları çöz­e­­bi­lmeleri, alan, doğal ortam, insani bölge ve toplum olarak tanı­mak;
  
• 
  Coğrafya dersinde resim, plan ve harita çizmelerinde öğr­e­ncileri alıştırmak;
  
• 
  Kitap, küre, harita, atlas, literatür, leksikon, ansiklopedi, internet, bilgisayar programları, eğitim televizyon programları v.b. yardımlarıyla coğrafya bilgilerini genişletip sevmek;
  
• 
  Diğer halk gruplarıyla işbirliğini benimsemek
  

GENEL AMAÇLAR

• 
  Yerkürenin bir gezegen gibi şekli, büyüklüğü ve hare­ke­ti bilmek;
  
• 
  Uzay, Güneş sistemi, uzay cisimleri, aralarındaki ilişki­leri ve hareketleri bilmek;
  
• 
  Yerküremizin kendi ve Güneşin ekseni etrafında dönm­esi, dönme sonuçları olarak Dünyamızda meydana gelen etkileri bil­mek;
  
• 
  Harita bilgisi, enlem ve boylamlarla, haritografi işare­tle­riyle v.b. bilmek;
  
• 
  Yeryüzünün küreleri, başlıca elemanları, aralarındaki ilişki ve insan ile canlılar için önemini bilmek;
  
• 
  Dünya nüfusu, doğal artış, göçler, nüfus yapısı dil, din-ırk farkları, toplumsal ve iktisadi gelişmeleri bilmek;
  
• 
  Kosova’nın doğal ve toplumsal özellikleri bilmek;
  

ÖZEL AMAÇLAR

• 
  Öğrenciler, Coğrafya dersinde Yerküre şekli, kıtalar ve okya­nusların yayılışları ile aralarındaki bağlantıları öğrenmelidirler;
  
• 
  Kara ve su arasındaki farkları grafiksel bir şekilde göste­rme­lidirler;
  
• 
  Uzay cisimlerini farketmelidirler;
  
• 
  Yerkürenin kendi ve Güneş ekseni etrafında hareketini ve so­n­u­çları (gündüz-gece değişmeleri, mevsimlerin değişmelerini, zam­an farkını vb.) anlamalıdırlar.
  
• 
  Yerkürenin uzaydaki yeri ve hareketleri hakkında esas bil­g­­­i­leri olmalıdır;
  
• 
  Sıcaklık ve bitki kuşaklarını farkederek, onların insan hay­a­­tında etkisini bilmek;
  
• 
  Bir ülkenin coğrafi durumunu tam bilmeleri için enlem ve boylamların önemini bilmelidirler;
  
• 
  Dünyamızın düz bir alanda; yani haritada gösterme imkanı vardır;
  
• 
  Ölçekler, grafiksel özellikler, planlar ve haritalar ile, on­la­­rın çeşitleri hakkında bilgilendirilmelidirler;
  
• 
  Dünyamızın genel kürelerini, volkan ve depremler, Yer­küre yüzey şekilleri, iç ve dış kuvvetleri ile onların etkileri hakkında bilgilenmelidirler;
  
• 
  Suküre, Yerküre su alanları, doğada suyun hareketi, suyun doğa ve toplumsal gelişmedeki önemi, Yerkürede suların dağılışı, su ihtiyacı, suyun kirlenmesi ve önlem alınmasını bilmek;
  
• 
  Bitki ve hayvanlar alemi, iklim ve su faktörleriyle sıkı bağ­­la­ntıları vardır; onların etkileri altında Yerkürede yayılışı da olma­ktadır;
  
• 
  Günümüzde çeşitli doğal afetlerin belirmesi ve onların doğa ile topluma çeşitli etkileri anlatmalıdır;
  
• 
  Nüfus sayısının hızlı artışını, onların Yerkürede uygun olma­yan bir şekilde yayılışını, iktisadi-sosyoloji gelişmelerini anla­ma­lıdırlar;
  
• 
  Doğal artış, halk yapısı, göçetmeler, göçetme çeşitleri ve sebepleri bilmek.
  
• 
  İnsanoğlunun üretimi ve hizmetleri, iktisat kolları, onların yayılışını bilmek.
  
• 
  Kosova’nın coğrafya durumunu, kültürel gelişmesini, ikti­sa­di ve siyaseti bilmek.
  
• 
  Halk yapısı, göç etmeler, yaşam ortamları ve çeşitleri bil­mek;
  
• 
  Kosova’nın iktisadi gelişmesini etkileyen faktörleri için öğrenmelidirler.
  

HEDEFLENEN BECERİLER
BECERİ, ALIŞKANLIK VE DEĞERLERİN GELİŞTİRİLMESİ

• 
  Öğrenciler, haritada var olan işaretleri, harita ölçeğini, hari­tada bazı objelerin yüksekliklerini fark etmeli, renkleme ve gölge­leme metodlarını öğrenmelidirler;
  
• 
  Çeşitli haritaları, tabloları, grafikleri, v.b. okumaları, oku­yup çizmeye alışmalıdırlar;
  
• 
  Yerkürede ve onun yüzeyindeki çeşitli doğal özelliklerin be­li­rmelerini (çeşitli rölyef şekillerini, suları, iklim ve iklim tipleri) ha­k­­­kında bilgilenerek bu konular üzerinde araştırmalar yapabilirler;
  
• 
  Genel ve deniz yüksekliklerini bilmek alarak, onları çeşitli ölçekli haritaların çizilmesinde kullanabilirler;
  
• 
  Çeşitli rölyef şekillerini çizerek, basit modeller yapa­bi­lirler;
  
• 
  İklim ve su elemanlarıyla ilgili çeşitli grafikonlar çizerek söz konusu konuyu daha yakından anlayabilirler;
  
• 
  Dünya nüfusu, doğal artış, göçler, yerleşme yerleri v.b. hak­kında (dergi, harita, tablo, grafikon, internet) kullanarak yeni bil­gi­lere kavuşmalıdırlar;
  
• 
  Haritada en büyük yerleşme yerlerini göstererek, dünya­mı­zda hal­kın yayılışını ve yerleşme yerleri hakkında bilgile­ndi­rme­lid­irler;
  
• 
  Öğrenciler çeşitli haritalar, tablolar, grafikonlar çizerek ora­larda (halkın yayılışını,yerleşme yerlerini, objeleri, çeşitli iktisadi kollarını v.b.) bilgiler sunabilmelidirler;
  
• 
  İzleme, medyayı kullanarak, harita, tablo ve grafikonların ya­r­­­dımıyla araştırma sonuçlarına ulaşmalıdırlar;
  
• 
  Öğrenciler, yaşadıkları ortamlarda halklar arası ilişkileri en yü­ksek seviyede geliştirmelidirler;
  
• 
  Haritada Kosova’nın coğrafya durumunu, sınırlarını ve bü­y­ü­klüğünü göstermelidirler;
  
• 
  Harita, tablo, grafikonları kullanarak Kosovani diğer böl­ge­lerle yüzölçüm, iklim, rölyef, hidrografi, nüfus, iktisat, kültür, dil, din, v.b. kıyaslamalıdırlar;
  
• 
  Gazete, dergi, televizyon, internet v.b. iletişim ve bilgi kay­­­na­­klarını kullanarak Kosovani diğer bölgelerle kıyaslamalıdırlar;
  
• 
  Kosova hakkında çeşitli haritaları çizebilmelidirler;
  
• 
  Kosovande yaşayanların dil, din ve kültür özellikleri hak­kı­nda bilgilendirilmelidirler v.b. .
  

Ders içeriğinin yapısı

Kategori	Ders Sayısı	%
Alanve Fiziksel Özellikler	22	30
İnsani İlişkiler	10	13
Kosova	22	30
Seçmeli Dersler	6	8
Tekrarlamalar	14	19
Toplam	74	100

Tablo: İçerik-konular, davranışlar, kavramlar ve dersler arası ilişki

Ders içeriği	Davranışlar	Temel kavramlar	Dersler arası ilişki
Coğrafyanın bilim kolu olarak, diğer derslerle bağlantıları	- Öğrenciye bilim kolu olarak anlatılması ve onun diğer coğrafya kollarıyla bağlantısını açıklamak.	Coğrafyanın fiziki ve insani ilişkileri	Ders biriminin jeoloji, biyoloji ve fizik dersleriyle bağlantısı.
Yerkürenin büyüklüğü ve şekli	- Yerkürenin şekli ve büyüklüğü hakkında bilgi verirken, küreyi kullanmalıyız.	Küre şekli, ekvator, enlem ve boylamlar	Fizik, jeoloji ve matematik ile bağlantısı.
Yerküre ve Uzay	- Yerküre bir gezegen gibi, onun Güneş sistemindeki yeri, Uzay, uzay cisimleri ve hareketleri hakkında öğrencilere bilgi verilmelidir.	Uzay cisimleri, gezegenler, yıldızlar uydular, meteorlar, asteroitler, kuyruklu yıldızlar, ışık yılı.	Fizik, matematik ve astronomi ile bağlantısı.
Yerküre hareketleri ve sonuçları	-Öğrenci rotasyon ve revolusyon sonuçlarını (küre,uydu, v.b.) araçlarla göstererek, gündüz-gece, mevsimler ve iklim kuşaklarının oluşumu anlatılmalıdır.	Rotasyon, revolusyon iklim kuşakları.	Coğrafyanın matematik, astronomi ve biyoloji ile bağlantısı vardır.
Yerkürenin küre ve haritada gösterilişi9	- Öğrenciye başlangıçta enlem, ölçek, deniz yüksekliği , izohip, izobar vb. öğrendikten sonra küre ve harita anlamını ve önemini anlayabiliriz. Bundan sonra öğrenciye harita işaretlerini alıştırdıktan sonra haritanın okumasını ve kullanılmasını kolaylaştırmaktır.	Harita, küre,enlem, boylam, harita ölçeği, coğrafya projeksiyonları, planlar, haritografi işaretleri, izohipsler, izobarlar, yerel zaman takvimi v.b.	Coğrafyanın haritografi matematik ve jeodezi ile bağlantısı vardır.
Harita elemanlarının yapılışı ve kullanışı	- Öğrenci harita elemanlarını kullanarak, harita çeşitlerini farketmelidir.	Harita projeksiyonları ölçekleri, grafiksel ölçekler, planlar, haritalar, haritografi, işaretleri, harita çeşitleri, atlaslar.	Coğrafyanın haritografi, matematik ve jeodezi ile bağlantısı vardır.
Yerkürede kara ve suyun yayılışı	- Küre ve harita yardımıyla yerkürede kara ve su alanlarının yüzeylerini öğrenebilmek.	Yerküre sargıları atmosfer, hidrosfer, litosfer, biosfer, kıtalar, dünya denizi,adalar, yarımadalar v.b.	Coğrafyanın jeoloji, hidroloji, fizik ve biyoloji ile bağlantısı vardır.
Yerkürenin Yapısı	- Yerküre kabuğu, sargısı, çekirdeği, kıtaların, okyanusların, rölyef şekilleri,depremler, volkanlar, iç ve dış kuvvetler ile ilgili bilgiler öğrencilere verilmelidir.	Rölyef şekilleri iç ve dış kuvvetler tektonik hareketleri, yerküre çekirdeği, volkanlar, kraterler, mağma, lavlar, erupsiyonlar, depremler, iç merkez, seizmografi.	Coğrafyanının jeoloji ile bağlantısı vardır.
Rölyef şekilleri ve meydana gelmeleri	- Öğrenci çeşitli, resimlerle, şekillerle ve haritalarla rölyef şekilleri hakkında bilgilenmelidir.	Dağlar, sıradağlar, ovalar, yaylalar, genç sıradağlar, dargeçitler, dar doğazlar, buzul ovalar, sirkler v.b.	Coğrafyanın jeoloji ve hartografi ile bağlantısı vardır.
Rölyefin insan hayatındaki önemi ve yeri.	- Öğrenciye çeşitli örneklerle rölyefin Yerküremizde yayılışı ve onların insanoğlunun hergünkü hayatındaki etkisini öğretmek.	Rölyef şekilleri, nüfusun dağılışı, yerküre çeşitleri ve tipleri, iktisad çeşitleri ve tipleri.	Coğrafyanın jeomorfoloji,demografi ve iktisat ile sıkı bağlantısı.
Atmosfer, iklim ve zaman.	- Atmosferin günlük hayatımızda önemini ve rolünü, iklim, iklim kuşaklarını, iklim taktör ve elemanlarını öğrenciye çok titiz bir şekilde anlatılmalıdır.	Atmosfer tabakaları (troposfer, stratosfer, mezosfer, iyonosfer), termometre,barometre,anomomet- re, pluviometre, izotermler,hava basıncı, pasatlar, antipasatlar, sinoptik haritalar, meteoroloji.	Coğrafyanın fizik, kimya ve haritografi ile bağlantısı vardır.
Dünyamızda sular ve yeraltı suları	- Öğrenci harita, resim v.b. eğitimci araçlarla suların Yerküremizde yayılışını, çeşitlerini, tuzluluğunu, gelgit olaylarını, adalar, yarımadalar, boğazlar, fiyordlar, kanallar, dalgalar, akıntılar, karadaki sular, göller, buzullar, yeraltı suları v.b. bilgilenmelidir.	Dünya, denizi, okyanuslar, kıyı ve merkezi denizler, tuzluluk, gel-git, deniz akıntıları, dalgalar, adalar, yarımadalar, boğazlar, kanallar, fiyordlar, suverenler, geyzirler v.b.	Coğrafyanın fizik, kimya ve jeofizik ile bağlantısı vardır.
Biyosfer	- Öğrenci harita yardımıyla Yerkürede bitki ve hayvanların yayılışını öğrenmelidir.	Bitki ve hayvanlar aleminin ekvator, tropikal, suptropikal, akdeniz, ılıman kutup, kutup, savanlar, stepler, pompalar, taygalar, tundralar, vahalar v.b.	Coğrafyanın biyoloji, biy­o­­coğrafya ve zoocoğrafya ile bağlantısı vardır.
Yerkürede nüfus sayısı, nüfus yoğunluğu artışı, Halk yapısı.	-Öğrenci harita ve rakamlar sayesinde Yerkürede nüfus sayısının artışını, yoğunluğunu, insanlar arası ilişkiler, doğal artış, göçler ve çeşitleri, halk siyasetinin esas elemanları.	Ekumenler, semiekumenler, anekumenler, nüfus yoğunluğu artışı, migrasyonu, emigrasyon, natalitet, mortalitet, doğal artış v.b.	Coğrafyanın sosyoloji, iktisadi, haritografi, istatistik ve matematik ile bağlantısı vardır.
Yerleşme yerleri, köyler-kentler, aralarındaki farklar.	Yerleşme yeri, onun anlamı, köy-kent, aralarındaki benzerlikler ve farklar, yerleşme yerlerinin fonksiyonları v.b.	Köy ve kentlerin gelişmeleri, şekilleri, fonksiyonları v.b.	Coğrafyanın tarih, mimarlık, iktisat ile bağlantısı vardır.
İktisad, iktisad kolları, özellikleri ve gelişme faktörleri.	İktisadın anlamını, faaliyetlerini, bölümlerini, kollarını, iktisadın gelişmesine etki eden faktörler, iktisadi gelişmesine ait grafik ve diyagramlar hakkında öğrencilere bilgi verilmelidir.	İktisat, faaliyetleri, kolları, faktörleri ve gelişmesi.	Coğrafyanın iktisadi, sosyoloji ve siyaset ile bağlantısı vardır.
Kosova’nın kunumu, sınırları ve büyüklüğü.	Öğrenciye Kosova’nın Güneydoğu Avrupadaki yeri, doğal ve etnik sınırları, komşuları, yüzölçümü, büyüklüğü, öğretmektir.	Coğrafya durumu, doğal ve etnik sınırları.	Coğrafyanın matematik ve jeodezi ile bağlantısı vardır.
Kosova’nın coğrafi yapısı ve özellikleri.	Kosova’nın rölyef şekillerini ve özelliklerini, doğal zenginliklerini, iklim özelliklerini, hidroloji, pedoloji ve biocoğrafya özelliklerini öğrencilere harita, diyagram ve grafikon yardımıyla açıklamak.	Dağlar, sıra dağlar, düzlükler, vadiler, dar boğazlar, dar geçitler, onların meydana gelmeleri ve adları.	Coğrafyanın jeoloji, fizik ve biyoloji ile bağlantısı vardır.
Nüfus ve yerleşim birimleri.	Kosova’daki nüfusu, nüfus yoğunluğu, göçler ve sebepleri, yerleşme yerleri ve tipleri, köy-kent ilişkileri ve farkları.	Nüfus sayısının artışı, yoğunluğu, çeşitleri, köyler, kentler tipleri ve çeşitleri.	Coğrafyanın demografi, istatistik, mimarlık ile bağlantısı vardır.
Kosova’nın ekonomisi ve özellikleri.	Öğrenciler derslerde Kosova’nın iktisadını, gelişme seviyesini ve özelliklerini öğrenmelidirler.	İktisadi kolları, üretim ve çeşitleri, halka hizmet eden kollar, gelişme seviyeleri.	Coğrafyanın iktisat ile bağlantısı vardır.
Kosova’nın idari ve siyasi yapısı.	Öğrencilere Kosova’nın idari ve siyasi ayrıntıları, örgütlenmesini ve gelişmesini anlatmak gerek.	Yerel topluluklar, belediyeler, bölge merkezleri.	Coğrafyanın hukuk ve siyasetle bağlantısı vardır.
Kosova’nın bölgeleri ve özellikleri.	Kosova, farklı doğal, sosyal, kültürel ve iktisadi bölgelerden ibarettir.	Kosova: Dugagin, Dreniça, Lab, Golak, Rugova, Has, Şala, Opoya, Gora, Siriniç v.b. Kosova bölgeleri.	Coğrafyanın jeoloji, morfoloji ve etnografya ile bağlantısı vardır.

UYARI: Öğrencilerin ilgilerini en çok çeken ders birimleri için öğre­tmenin 6 ders kullanması tercihlere göre bırakılmıştır. Söz konusu de­­r­s­ler çerçevesinde müze, doğada veya herhangi bir özel coğrafya bölg­esi ziya­ret edilebilir.

ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
Coğrafya dersi çeşitli yöntem ve teknik kullanarak öğrenebilir. Ders ve­ren öğretmen yöntemleri sayesinde öğrencilere coğrafya dersinde çok ilginç, geniş ve görkemli bilgiler sunulabilir.

Ders veren öğretmen kendi isteğine göre hangi ders biriminde hangi yöntemi veya tekniği kullanacağı konusunda serbest bırakılmıştır. Seçi­lmiş olan yöntemler ve teknikler, öğrencinin en kısa, uygun ve anlamlı yo­lda bilgi sahibi olmasına yardımcı olmalıdır.

Ders araç ve gereçleri

Modern coğrafya dersinin gelişmesi için şu araç ve gereçlerin kulla­nılması önemlidir:

• 
  Okullar ve çevresi (okul, dershane, kabi­nler ve doğa);
  
• 
  Çalışma araçları (gösterici araçlar);
  
• 
  Yardımcı teknik araçları (tahta, kinoproje­ktör, televi­zyon, ra­dyo);
  
• 
  Okul kütüphanesi;
  
• 
  Öğrencilerin kullandıkları araçlar (ders ki­ta­bı, coğra­fya oku­ma kitabı, iş defteri, harita, küre, at­las, foto­gr­a­­­­­­flar­­­, grafiko­nl­ar­, ­re­sim bloku, coğrafya söz­­cüğü v.b;
  
• 
  Coğrafya okuma kitabı normal ders esnası­nda, tama-mlayıcı ve ek derslerde kullanılabilir.
  

Ders uygulama ve gösteri araçları
Coğrafya dersini belirleyen araçların önemi büyüktür; çünkü coğra­fya gösterici bir özelliğe sahiptir. Coğrafya dersinde en çok konuşma yö­n­te­mi kullanılmaktadır, öğrenciler için diğer önemli belirleyen araç ders araçlarıdır. Ders veren öğretmen konuşarak aynı zamanda öğrenci­lerin gö­sterme ve izleme yöntemlerini kullanarak ilgilerini çekmelidir.

Herhangi ders biriminde öğrencinin doğrudan doğruya izleme imka­nı yoksa, o zaman diğer yöntemler kullanılabilir. O da:

• 
  Fotoğraflar, filimler, televizyon yayınları, bilgisayar, küre, harita v.b.;
  
• 
  Coğrafya çizimleri (harita, diagram, grafikon v.b.);
  
• 
  Rakam değerleri (tablolar v.b.);
  
• 
  Ders kitapları, okuma kitapları, coğrafya dergileri v.b.
  

COĞRAFYA DERSİNDE ÇALIŞMA ŞEKİLLERİ
Ders esnasında, öğrencinin ilgisini çekecek yöntemler kullanılarak, çalışma şekilleri de farklı olacak, o da:

• 
  Derste tüm sınıf öğrencileriyle aynı zamanda çalışma şekli;
  
• 
  Grup halinde çalışma şekli;
  
• 
  Çift halinde çalışma şekli;
  
• 
  Bireysel çalışma şekli;
  
• 
  Planlaştırılmış ders birimlerinden başka, tamamlayıcı ve ek dersler, serbest etkinlikler, takım çalışma şekilleri v.b.;
  
• 
  Eskurziyonlar ( geziler).
  

COĞRAFYA DERSİNDE YÖNTEMLER VE TEKNİKLER

Ders veren öğretmenin kullandığı yöntem ve teknik sayesinde öğre­nci­lere yeni yeni ufuklar açılmalıdır. Ders birimleriyle ilgili olarak, ders yöntemleri:

• 
  Toplu yöntem (konuşma, araştırma, tartışma v.b.);
  
• 
  Yazı (tekst) yöntemi
  
• 
  Gösterme yöntemi (doğal objelerin, çevremizin, çeşitli şekilleri
  

a) Yaşam ortamının gösterilmesi;

b) Dershane veya coğrafya kabinesinde göste­rme;

c) Coğrafya izlenimi;

d) Sosyo-coğrafya izlenimi.

• 
  Laboratuvar - araştırma göstermesi (coğrafya ala­­nı­­nda araştır­malar, araştırma sonuçları, öğrenci araştı­rmaları ve göstermesi).
  

Yukarıda saydığımız yöntemlerden başka, ders esnasında öğretmen tarafından çeşitli teknikler de kullanılabilir.

• 
  Fikir değiştirme;
  
• 
  Sorunların çözülebilmesi için konuşmalar;
  
• 
  Yeni ders birimleri;
  
• 
  Sorulara cevap verme tekniği;
  
• 
  Beyin kullanması (ezberlemek, öğrenmek);
  
• 
  Grafiklerin ve çizimlerin dili;
  
• 
  Sahneler;
  
• 
  Tablo ve haritalar;
  
• 
  Uzman çalışmaları;
  
• 
  Konuşma çevresi;
  
• 
  İstiyorum ve öğreneceğim;
  
• 
  İki bölümden oluşan gündem;
  
• 
  Öğrenilecek olan konular;
  
• 
  Küçük araştırmalar;
  
• 
  Venin diagramı;
  
• 
  Televizyon programları.
  

DEĞERLENDİRME
Bir öğrencinin başarı ölçüsü, onun okul yılı içinde elde etmiş olduğu bilgilerin değerlendirilmesidir. Ölçme ve Değerlendirme bir öğretmen için en ağır görevlerden biridir. Çünkü o her bir öğrencinin elde ettiği ba­şa­­rıyı değerlendirebilir; fakat ölçemez. Bir öğrencinin değerlendiri­lme­si ve ölçülmesi şu esaslara dayanmaktadır:

• 
  Fonksiyonlara;
  
• 
  Zamana;
  
• 
  Değerlendirme şekline;
  
• 
  Ölçme şekline.
  

COĞRAFYA BİLGİLERİNİ

DEĞERLENDİRME FONKSİYONLARI
Eğitimde en önemli sorunlardan biri: Ne değerlendiri­lmelidir?

Bilgi en önemli kriterdir. Öğrenci coğrafya alanında belli bir bilgiye sahip olmalıdır. Öğrenciden şunlar istenmeli:

• 
  Coğrafya esasları;
  
• 
  Coğrafya objeleri;
  
• 
  Coğrafya proçesleri;
  
• 
  Coğrafya bağlantıları;
  
• 
  Her öğrencinin ilgi, bilgi, anlatma ve gösterme özellik­le­rini değerlendirme.
  

DEĞERLENDİRME FONKSİYONLARI ŞUNLARDIR:

Değerlendirme esnasında öğretmen öğrencinin hangi bilgi seviyesi­nde olduğunu anlayarak, boşlukları doldurabilir. Öğrenciler her ders de­ğe­­rlendirilmelidir. Değerlendirmeyi öğretmen ders esnasında dershane­deki tüm öğrencilere kısa sorularla yapabilir.

DEĞERLENDİRME ŞEKİLLERİ

Okul yılı içinde çeşitli değerlendirme şekilleri kullanılmalıdır:

• 
  Sözlü değerlendirme her derste bireysel veya to­plu halde gerçekleşmelidir;
  
• 
  Yazılı değerlendirme aynen bireysel veya toplu halde olabilir. Bu tür değerlendirme bazı öğrencilere daha uygun gelebilir. Verilmiş olan ödev ve soruları öğrenci be­lli zaman içinde çözmelidir;
  
• 
  Grafikli-yazılı ödevlerin değerlendirilmesi, gen­e­lli­kle öğr­e­t­men tarafından hazırlanmış testlerdir;
  
• 
  Pratik çalışmaların değerlendirilmesi, öğrenci­nin coğra­fya alanındaki bilgisinin hangi seviyede olduğu­nun en iyi göste­rgesidir;
  
• 
  Ev ödevlerinin değerlendirilmesi, öğrencinin evi­n­de ke­ndi başına öğretmen tarafından verilmiş olan öde­vlerin çözü­lmesi.
  

ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME

Az önce vurguladığımız gibi ölçme ve değerlendirme bir eğitimci için en ağır görevlerden biridir. Çünkü o öğrencinin her sözlü, yazılı ve pratik gösterişini değerlendirmelidir. Çünkü değerlendirmeden sonra ölç­me gelmektedir.

Ölçme şu esaslara dayanmaktadır: birbirine güvenmek, sakin kafalı olmak, öğretmenin dürüstlüğü, öğrencinin kendi kendine eleştiri durumu. Notlar tam ve açık olmalıdır. Ölçme esnasında öğrenci bilgisine göre hak ettiği nota inanmalıdır.

DEĞERLENDİRME ÇEŞİTLERİ

• 
  Form değerlendirmesi, öğretmen plan-programı ha­zı­rladığı za­man öğrencinin hangi seviyede bilgi sahibi ola­b­i­­le­ceğini bilmelidir;
  
• 
  Genel değerlendirme, öğretmen birkaç ders biri­mi­n­den, döne­mden, yarıyıldan, okul yılı sonundan v.b. yap­mış olduğu değerle­ndi­rme anlamındadır;
  
• 
  Kriterlere dayanarak yapılan değerlendirme, her bir öğrencinin belli kriterlere ulaşması demektir. Bu değ­e­rlendirmenin sayesinde öğ­re­tmenin öğrencilerin bilgi sevi­yeleri hakkında anlamasına büyük ya­r­dım sunmaktadır.
  
• 
  Tesiş değerlendirmesi, öğrencinin hangi sorunla­rla karşılaşmasını erkenden bildirir.
  
• 
  Form ve tesiş değerlendirmesi, öğrenciyi notla­maz, fakat bu de­ğerlendirmeye dayanarak öğretmen ilerideki çalışmalarını kolay­la­ştırır;
  
• 
  İç değerlendirme, ders biriminin planlaştırılması, gerçekleşti­ril­mesini ve değerlendirilmesi öğretmen tarafı­n­dan yapılır;
  
• 
  Dış değerlendirme, ders verenler okul dışından gelen müfettişler tarafından değerlendirilirler.
  
• 
  Günlük değerlendirme, öğrencinin günlük çalış­m­a­ların kontrolü demektir;
  
• 
  Hazırlık değerlendirmesi, yapılacak olan testler­den önce değerle­ndirme anlamına gelir;
  
• 
  Son değerlendirme, okul yılı sonunda gerçekleşir;
  
• 
  Proçes değerlendirmesi, bir görevin yada ödevin hangi seviyede gerçekleştirilmiş olduğu anlamına gelir;
  

SINIFTA DEĞERLENDİRME ANA ETKİNLİKLERİ

• 
  Sınıfta yapılan genel çalışmalar,
  
• 
  Ev ödevi,
  
• 
  Testler.
  

Öğretmen her derste öğrenciyi kontrol etmelidir. O hangi öğ­r­e­nci­nin, hangi ders biriminde daha iyi ya da zayıf bilgile­ndi­ğini anlayabilir.

Ev ödevlerinin önemi ise öğrencinin sınıfta öğretmenden almış ol­duğu bilgileri pekiştirmek demektir. Öğrenci ev ödevle­rini yaparken bazı sorunlarla karşılaşabilir; onun için velilerin ya­r­­dı­mına ihtiyaç duyabilir. Velilerin yardımı ne kadar yararlı olu­rsa olsun öğrencide aynı zamanda alışkanlık yapabilir.

TEST ŞEKİLLERİ ŞUNLARDIR:

• 
  Sözlü;
  
• 
  Yazılı;
  
• 
  Grafik v.b. gösterilişle.
  

Testlerin yardımıyla öğrencilerin bilgisinin hangi seviyede olup olm­a­­dığını anlayabiliriz. Fakat testler bazen öğrencide ters yansımalar da ya­p­a­bilir, örneğin: Kopya çekmek, korku v.b.

Öğrencinin bilgi değerlendirilmesi için diğer şekiller de kullanı­la­bilir:

• 
  Resimler;
  
• 
  Yazılar;
  
• 
  Öğrencinin kendi kendini değerlendirmesi v.b.
  

ALTINCI SINIF SONUNDA

GELİŞTİRİLECEK DAVRANIŞLAR:

• 
  Coğrafyayı ders birimi olarak anlaması ve fark etmesi;
  
• 
  Yerküreyi bir gezegen gibi, Güneş sisteminin ve Uzay cis­mi gibi anlaması;
  
• 
  Yerkürenin şeklini, büyüklüğünü, kendi ve Güneşin ekse­ni etrafındaki hareketlerini, hareket sonuçlarını ve onların insanla­ra, bitki ve hayvanlar alemine olan etkisini anlamaları;
  
• 
  Yerküre küreleri hakkında bilgi sahibi olmaları;
  
• 
  Dünya nüfusu, yayılışını, yoğunluğunu, doğal artış, ırk, dil, din, kültür, siyasi ve iktisadi özelliklerini anlamalı;
  
• 
  Kosova’nın doğa, nüfus, yerleşme yerleri, iktisadi ve diğer öz­e­lliklerini öğrenmeli;
  
• 
  Pusula, harita, atlas, kitap, fotograf, CD ve diğer ders ara­çla­rının kullanmalarını alışmak.
  

KAYNAKÇA
1. Bardhyl Musai: Metodologjia e mësimdhënies, Tiranë, 2003.