Qərbi Kaspi Universiteti Xətti cəbr və analitik həndəsə fənni üzrə sillabus

---

Qərbi Kaspi Universiteti
 
Xətti cəbr və analitik həndəsə 
 
 fənni üzrə sillabus 
Fənn Kodu və adı 
 
Semester
 
Kredit 
 
İF-BO1 
Xətti cəbr və analitik 
həndəsə 
I 
3 
Fənn haqqında/
Dərsin dili 
Azərbaycan
Təhsil pilləsi 
Bakalavr
Məqsədi 
Xətti cəbr və analitik həndəsə kursu 
1. tələbələrə fənnin əsas anlayışlarının
öyrədilməsi və baza biliklərinin
mənimsənilməsi
2. Mühazirədələrdə əldə edilən biliklərdən
praktik məsələlərin həllində müstəqil surətdə istifadə 
etmək bacarığının təkmilləşdirilməsi 
üçün nəzərdə tutulur.
Əldə ediləcək nəticələr 
Xətti cəbr və analitik həndəsə fənninin tədris 
olunması
1. Tələbələrə elmi və texniki proseslərin
mahiyyətini, prinsiplərini, xüsusiyyətlərini 
və dinamik inkişafını öyrənməyə;
2. Tələbələrdə peşə fəaliyyətində öz potensial elmi 
imkanlarindan səmərəli istifadə etməyə, intellektual 
potensialının üzə çıxarılmasına və idrak fəallıgını 
artirılmasına imkan yaradır 
 
 № 

Fənn mövzuları
 
1 
Matrislər və onların üzərində əməllər. İki və üç tərtibli determinantlar. Determinantın 
əsas xassələri. 
2 
Minor və cəbri tamamlayıcılar. Tərs matris. Matris üzərində elementar
çevrilmələr. Matrisin ranqı. n-tərtibli determinantlar. Determinantın sətir və sütun 
elementlərinə görə ayrılışı. n-tərtibli determinantların hesablanması 
3 
Xətti tənliklər sistemi. Xətti tənliklər sisteminin həll üsulları: Kramer qaydası, Qauss 
üsulu.
4 
Xətti tənliklər sisteminn matris şəklində yazılışı. Matrislər üsulu. Kroneker-Kapelli 
teoremi. 
5 
Analitik həndəsənin bəzi sadə məsələləri. İstiqamətlənmiş parçanın ox üzərinə 
proyeksiyası və onun xassələri, parçanın verilmiş nisbətdə bölünməsi. Müstəvidə 

---

polyar koordinat sistemi. Fəzada sferik və silindrik koordinatlar.
6 
Vektorlar. Vektorlar üzərində xətti əməllər. Xətti asılı olmayan vektorlar. Üç 
vektorun xətti kombinasiyası. Bazis anlayışı. Affin koordinatlar. Dekart düzbucaqlı 
koordinat sistemində bazis. 
7 
İki vektorun skalyar hasili və onun xassələri. Skalyar hasilin koordinallarla ifadəsi. 
8 
İki vektorun vektorial hasili və onun xassələri. Vektorial hasilin koordinallarla 
ifadəsi. 
9 
Vektorların qarışıq hasili və onun xassələri. Qarışıq hasilin koordinallarla ifadəsi. Üç 
vektorun komplanarlıq şərti.
10 
Müstəvi üzərində xətt və onun tənlikləri. Düz xətt və onun ümumi tənliyi. Düz xəttin 
parçalarla və kanonik tənlikəri. İki nöqtədən keçən düz xətt tənliyi. Düz xəttin 
parametrik tənlikləri. Düz xəttin normal tənliyi 
11 
Düz xəttin bucaq əmsallı tənliyi. İki düz xətt arasındakı bucaq. İki düz xəttin 
paralellik və perpendikulyarlıq şərtləri. 
12 
Müstəvi üzərində iki tərtibli əyrilər. Çevrə, ellips və onların kanonik tənlikləri. 
Hiperbola, parabola və onların kanonik tənlikləri. 
13 
Fəzada müstəvi tənlikləri. Müstəvinin ümumi və parçalarla tənlikləri. Üç nöqtədən 
keçən müstəvi tənliyi. Müstəvinin normal tənliyi. Nöqtədən müstəviyə qədər məsafə. 
İki müstəvinin qarşılıqlı vəziyyəti. 
14 
Fəzada düz xəttin kanonik və parametrik tənlikləri. Fəzada iki nöqtədən keçən düz 
xətt tənliyi. Fəzada iki düz xəttin və düz xətlə müstəvinin qarşılıqlı vəziyyəti. 
15 
İkitərtibli səthlər. 
 
Mənbələr 
 
Əsas ədəbiyyat siyahısı 
1. 
Əzizov O.Q. və b. Ali riyaziyyat. Dərs vəsaiti. FHN Akademiyası, 
Bakı, 2013.
2. 
Əzizov O.Q. və b.Həndəsə (analitik həndəsənin elementləri). Dərs 
vəsaiti. Bakı, 2017. 
3. Şahmuradov M. və b. Ali riyaziyyatdan çalışmalar. Bakı, 2018. 
Əlavə ədəbiyyat 
1. 
Əzizov O.Q. və b. Riyaziyyat fənni üzrə tədris proqramı Metodik 
vəsait. FHN Akademiyası, Bakı, 2013. 
2. Alməmmədov M.S, Mikayılov N.A. Ali riyaziyyat kursundan 
mühazirələr. Bakı, 2007.
3. 
Əliyev Ə. Ali riyaziyyat. Bakı, 2010. 

---