Qishloq xo`jaligi iqtisodiyoti va menejmenti fanining qishloq xo`jaligida tutgan o`rni, maqsadi va vazifalari. Reja

1.-jadval Qishloq xo`jaligida mahsulot ishlab chiqarish ko`rsatkichlari

	2000y	2001 y	2002y	2003 y	2004 y	2005y	2006 y	2007y
Paxta	3002,4	3265	3122.4	2803,3	3536	3728,4	3600,3	3715,8
Bug`doy	3929,4	4072	5650,8	6103,1	5868,8	6401.8	6655,1	6771,8
Kartoshka	731,1	744	777,2	834,4	895,7	924,2	1021.0	1188,1
Sabzavotlar	2644,7	2778	2935,6	3301,4	3336.1	3517,5	4294,1	4669,9
Meva	790,9	801	842,9	765,8	851,7	49,3	1182.2	1269,1
Uzum	624,2	573	516,4	401,5	589,1	641.6	103.6	880,3
Poliz ekinlari	451,4	466	479,1	587,3	572,5	615,3	744,1	840,0
Gosht(tirik vaznda)	841,8	853,5	865	936,7	996,3	1061,1	1 139.8	1208,6
Sut	3632,5	3665,2	3721,3	4031,1	4279,8	4 554,8	4 855,6	5097.4
Tuxum	1254,4	1287,8	1368,9	1632,4	1859,9	19666.7	21281,1	2214,7

Manba: O'zbekiston Respublikasi Davlat slatistika qo`mitasi materialari.
Jadval ma'lumotlaridan ko`rinib turibdiki, 2000-2007 yillarda dehqonchilik va chorvachilik mahsulotlari oshganligi respublika qishloq xo`jaligida olib borilayotgan iqtisodiy islohotlar o`z samarasini berayotganligidan dalolat beradi. Sabzavotlar, poliz ekinlari, kartoshka, meva, sholi mahsulotlari, chorvachilikda sut, go`sht, tuxum, teri va jun mahsulotlariga erkin (kelishilgan) narxlarda sotish joriy etildi. Bu esa xo`jaliklarning o`zlari yetishtirgan mahsulotlarini o`z ixtiyorida foydalanishga imkon yaratdi. Davlat buyurtmasi faqat paxta, don, sholiga nisbatan saqlanib qoldi. Bu tadbirlar esa xo`jalik yuritish mexanizmini takomillashtirishga, xo`jaliklarni iqtisodiy jihatdan mustahkamlashga, qishloq mehnatkashlari turmush darajasini yaxshilashga hamda xo`jaliklarda qishloq xo`jaligi mahsulotlarini qayta rivojlantirishga yo`l ochdi. Hammamizga ma’lumki, dehqon o`zi hosil yetishtirib, uni sotish bilan shug`ullanmasa, ish unumi va samarasi bo`lmaydi. Ularga o`z vaqtida bank, servis xizmati, ta'minot, iste'molchi va qayta ishlash korxonalari yordami berilishi tufayli, ko`proq mahsulot ishlab chiqarilib iste'mol bozori boyitilmoqda. Respublikada qishloq xo`jaligi sug`orma dehqonchilikka asoslangan bo`lib, sug`oriladigan ycrlar maydonini kengaytirish, suv ta'minotini yaxshilash, daryolar oqimini mavsumiy tozalash, suv omborlari, to`g`onlar, ulkan o`zi oqar va magistral kanallarining qurilishi, irrigatsiya shoxobchalarini yaxshilash, yerlarni melioratsiyalash, qishloq xo`jaligini mexanizatsiyalash, etektrlashtirish, kimyolashtirishni yaxshilash evaziga ekinlar hosildorligini va mehnat unumdortigini oshirish imkoniyati mintaqalar bo`yicha yaratiladi.
O`zbekiston hududi qishloq xo`jaligi jihatidan 3 mintaqaga bo`linadi:
1. Tog` va tog` oldi mintaqasi-respublika hududining 20 foizdan ortiq maydonini tashkil etadi. Ularga, lalmikor dehqonchilik (bug`doy, arpa, no`xat, zig`ir), bog`dorchihk va uzumchilik, mavsumiy bahorgi, kuzgi yaylovlar bo`lib, chorvachiligi go`sht-jun yetishtirishga ixtisoslashgan.
2. Sug`orma dehqonchilik mintaqasi - respublika hududining qariyb 20% ni tashkil etib, bu mintaqaga Farg`ona vodiysi, Mirzacho`l, Dalvarzin cho`li, Chirchiq-Ohangaron, Zarafshon, Qashqadaryo va Surxon-Sherobod vodiylari, Quyi Amudaryoni o`z ichiga oladi. Mintaqada paxta, don, sholi, makkajo`xori, kartoshka, sabzavot-poliz ekinlari, yem-xashak ekinlari, bog` va tokzorlar, tutzorlar, rezavor ekin maydonlari kiradi.
3. Cho`l yaylov niintaqasi - respublika hududining 60 foizini tashkil etadi. Hududga cho`l va suvsiz tekisliklardan iborat, Buxoro, Qashqadaryo viloyatlari, Qoraqalpog`istonda va Farg`ona vodiysining markaziy qismida joylashgan yerlar kiradi.
Respublika hukumati tomonidan qishloq xo`jaligini rivojlantirish to`g`risida 2011yilga qadar strategik rejalar ishlab chiqildi. Unda yetishtirilgan malisulotlarni chet el investorlari yordamida qayta ishlash, saqlash va yetkazib berish bo`yicha chora-tadbirlar ishlab chiqildi. Mahsulot hajmini oshirishda ishlab chiqarish infratuzilmasini rivojlantirishga katta e'tibor berilgan bo`lib, uning istiqbolli yo`nalishlari ishlab chiqilib, amaliyotga tatbiq etilmoqda. Bozor infratuzilmasini rivojlantirish bo`yicha turli tadbiriy choralar ko`rilmoqda. Qishloq xo`jalik aholisini ijtimoiy muhofaza qilish maqsadida oxirgi yilda hukumatning qator qarorlari qabul qilinib, aholini turmush darajasini yaxshilash, kam ta'minlangan oilalarga moddiy yordam, kasanachilikni rivojlantirishga asosiy e'tibor berildi. Qishloq xo`jaligini rivojlatirishda ham qishloq aholisiga ish haqi to`lash tizimini yaxshilash, mehnat sharoitlarini yaratish, xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish orqali qishloq xo`jaligini industrial tarmoqqa aylantirish bo`yicha ko`plab chora-tadbirlar ishlab chiqildi.