xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
Qishloq xoziga xos xususiyatlari
Qishloq xoziga xos xususiyatlari. Barcha sohada bojaligida ham tadbirkorlik faoliyatiga e'tibor berish va unga keng imkoniyatlar yaratib berish taqozo etiladi. Qishloq xo'jaligida tadbirkorlik - foyda olish maqsadida tavakkalchilikka asoslangan holda mavjud me'yoriy hujjatlar asosida mulkchilik subyektlarining qishloq xorsatish sohalarida faoliyat kojaligida yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan amalga oshiriladi. Bu jarayonda ular 0 gggiy rioya etishlari zamr. Ular faoliyatlarini samarali amalga oshirishlari uchun mustahkam iqtisodiy negizga ega boTishlari kerak. Ularning iqtisodiy negizini esa mulk tashkil etadi. 0 jaligida mulkning quyidagi shakllari mavjud:
1. Xususiy mulk. Bu shakldagi mulk egasi oz mehnati va yollanma mehnatni qoTlashi orqali shakllanadi.
2. Jamoa mulki. Bu raulk tarkibiga qishloq xo'jaligidagi jamoa korxonalarining, shirkat (kooperativ) xo'jaliklarining, hissadorlik jamiyatlarining, agrofirmalaming va boshqa shu kabilaming mulklari kiradi.
3. Aralash mulk. Bu mulk ikki yoki undan ortiq turdagi mulkchilik shakllarining o'zaro manfaatli uyg'unlashishi natijasida shakllanadi. Jumladan, davlat va jamoa mulkining o'zaro birikishi natijasida aralash mulk tashkil bojalik ishlab chiqarishi bilan shug'ullanadigan davlat korxonalarining mulki. Bunday mulk shakli ilmiy tadqiqot institutlariga qarashli tajriba xochilik va naslchilikka ixtisoslashgan xolishi maqsadga muvofiqdir.
Qishloq xojaligida 1991-yildan boshlab siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy ahamiyatga ega boigan tub agrar-iqtisodiy islohotlar bosqichma-bosqich amalga oshirilmoqda. Davlat bosh islohotchi boigan bu jarayonda tarmoqdagi davlat mulkini uning tasarrufidan chiqarishga, negizida xususiy mulkchilikni va shunga asoslangan tadbirkorlik shakllarini tashkil etishga asosiy eni davlat xozbekistonda XX asming 30-yillarida tashkil etila boshlangan. Respublikaning Qarshi va Mirzachoona hududlarida yangi yerlami ojaliklari tashkil etildi. Davlat xo'jaliklarining tashkil etilishida davlat byudjetidan ajratilgan mablag1 evaziga ishlab chiqarishni tashkil etish hamda yuritish uchun zamr bornatilgan baholarda sotib olinar edi. Ulardan foydalangan holda faoliyat yuritib, ishlab chiqarilgan tayyor mahsulotlarini davlat tomonidan belgilangan xarid narxlarida davlatga qarashli tayyorlov tashkilotlariga sotar edilar va olingan daromad davlat moliya organlari tomonidan olib, davlat xo'jaliklariga iqtisodiy erkinlik berilmagan edi. Shuning uchun ular yuqori tashkilotlar tomonidan belgilangan qonun-qoidalarga bo'ysungan holda qishloq xoullanar edilar. Ular asosan paxtachilik, gdorchilik, chorvachilikka ixtisoslashgan boldi. Islohotlar jarayonida ulaming negizida dastavval jamoa xo'jaliklari, keyinchalik shirkatlar hamda hozirgi vaqtda mustaqil fermer xo'jaliklari tashkil etildi.
http://fayllar.org
