R. I. Isroilov t f. d., professor, tta normal va patologik fiziologiya, patologik

2 ) ko'ndalang-targ'il m uskullardan p ayd o bo'ladigan o'sm alar — rabdom iom alar. 
B u lam in g xavfli xillari leyom iosarkom alar va rabdom iosarkom alar deb ataladi.
L e y o m io m a — yetilgan xavfsiz o'sm a bo'lib, ichki organ lar va tom irlar de- 
vorlarid agi silliq m uskullardan o'sib chiqishi m um kin. Silliq m uskullar barcha 
organ v a to q im alard a borbo'lgani u chu n leyom iom alar h ar qan day jo yd a paydo 
bo'lishi m u m kin . Lekin ular ko'pincha bach adon , teri, m e’da-ichak yo'li organ- 
larining devorlarida, qo rin p ard asi ortidagi kletchatka, ko'ks oralig'ida bo'ladi.
L ey om iom a aniq-ravshan ch egaralanib turgan qattiqqin a tugun ko'rinishida 
ko'zga tashlan adi. U n in g kapsu lasi bo'lm aydi. K esib ko'rilganida o'sm a qat-qat, 
ku lran g-o q tu sd a bo'ladi, ba’zan n ekrozga uchragan va qon quyilgan joylar uch- 
rashi m u m kin. B u o'sm aning kattaligi 4 — 5 sm dan 20 sm gach a boradi. M ikros- 
kop ik jih atd an olgan da o'sm a dasta-d asta bo'lib to'plangan duksim on sh akldagi 
o'sm a h u jayralaridan tuzilgandir. B u hujayralar dastalari turli yo'nalishda bo'ladi. 
0 ‘sm ad a argirofil tolalar va tom irlar ko'p.
X a v fli le y o m io m a (le y o m io sa rk o m a , m io sark o m a ) leyom iom a qaysi joy- 
larda bo'lsa, bu ham o'sha jo ylard a uchraydi, lekin bach ad on da ko'proq, qo'l- 
oyoqlarda k am ro q uchraydi. Bu o s m a qaytalanib turadi va tez h am da ko'p 
m etastazlar beradi. U tugun sh aklida bo'lib, diam etri 15—20 sm ga borishi m u m ­
kin. K esib ko'rilganida rangi o q bo'lib, qo'lga yum sh oq unnaydi, baliq go'shtiga 
o'xshab turadi. B u o'sm ada qon quyilgan v a nekrozga u chragan joylar bo'lishi tu- 
fayli ke-silgan yuzasi ola-bula bo'lib turadi. M ikroskopik jih atdan olgan da o sm a 
hu jayralarining keskin anaplaziyasi ko'zga tashlanadi. B u hujayralar ju d a poli-

---

m orf, ba’zilari haddan tashqari katta bo'ladi, ko‘p yadroli sim p lastlar ham ko‘p 
uchraydi. H ujayralarning yadrolari ju d a giperxrom bo'lib, u lard a atipik m itoz 
shakllari k o z g a tashlan adi (110-rasm ). Sinu soid yoki kapillar tip dagi tom irlar 
ko'p bo'ladi.
110-rasm . Leyom iosarkom a.
R a b d o m io m a ko'ndalang-targ'ii m uskul to'qim asidan o'sib ch iqadigan
xavfsiz o'sma. B olalarda ko'proq kuzatiladi, h am m ad an k o p uchraydigan jo yi — 
qo'l-oyoq m uskullari. R abd om iom alar k ulran g-oq tu sd agi kich ikroq tugun cha* 
lar bo'lib, diam etri b a z a n 10— 15 sm g a borish i m u m kin. M ikroskopik jih atdan
olgan da bu o'sm a aso siy qism i m uskul tolalariga va m ioblastlarga o'xshab keta- 
digan p o lim o rf hujayralaridan tuzilgandir. Bular yo tolalar sh aklida bo'ladi, yoki 
och tusli bitta yadro si bo'ladigan yirik du ksim on hu jayralardan tashkil topadi.
X av fli ra b d o m io m a (rabd om iosarkom a, rab d o m io b lasto m a) k am uchraydi, 
aso san qo‘l va oyoq m u sku llarida bo'ladi. R abd om iom alarn in g m uskul to q im asi 
bilan b og' lan m asdan paydo bo'lgan hollari tasvirlangan (qorin p ard asi ortidagi 
kletchatka, ko'ks oralig'i, burun -halqum , ayollar jin siy organ larida paydo bo'lgan 
rabdom iosarkom alar). Bu o'sm a yuqori darajad a xavfli bo'lib, o'pka, teri, suyak- 
lar, jigar, buyrak va b o sh q a organlarga gem atogen yo‘l bilan k o p m etastazlar be- 
radigan bo'lishi bilan ajralib turadi. O peratsiya qilib olib tashlan ganidan keyin 
yana qaytalanadi.
R abd om iosark om a m akrosk opik jih atdan o lgan d a m uskullar bag'rida 
joylash gan, diam etri 20 sm gach a boradigan tugun ko'rinishida bo'ladi. Q o'lga 
yum sh oq unnaydi, kesib ko'rilganida qon quyilgan, n ekrozga u chragan va yum - 
shab qo lgan joylari ko'zga tashlanadi. M ikroskopik jih atd an olgan da o'sm a h u ­
jayralari ju d a xilm a-xil sh aklda, ya’ni p o lim o rf bo'ladi-yu, lekin o'zining tuzili- 
sh iga ko'ra em briogenezning turli bosqichlarini b o sh d an kechirayotgan m u rtak
m uskul hujayralariga o'xshab ketadi. U larning o rasid a m ayda-m ayda d u m aloq

---

hu jayralar uchraydi. Bu ulkan hujayralar tuxu m sim on yoki du ksim on m ayda 
hujayralar, ko'p yadroli ulkan hujayralar shaklan m iosim plastlarga o'xshagan 
bo‘lishi m u m kin. U larn in g yadrolari g'alati sh aklda, giperxrom , p oliploid bo'ladi. 
Sito p lazm asi ko‘p va gom ogen , ba’zan u n d a m iofibrillalar uchraydi. Tuzilishiga 
ko'ra b u o‘sm a em briogen ezn ing turli bosqich laridagj m uskullariga o'xshashi 
m u m kin. Tom irlari kam bo'ladi.
T O G ‘AY H O S IL Q IL U V C H I 0 ‘S M A L A R
B u o'sm alarga osteoxon drom a, en xon drom a v a xon d rosark om a kiradi.
O S T E O X O N D R O M A
O steo xo n d ro m a yoki suyak-tog‘ ay ekzostozlari tog'ay qavati bilan qoplan- 
gan su y ak o'sm asidir. O d atd a uzu n naysim on suyaklarn ing m etafizlari sohasida, 
ayn iqsa katta b old ir v a yelka su yaklarin in g p astki bo'lim ida bo'ladi. U yakka 
(soli-tar) v a ko'p bo'lishi m um kin.