R İMÂM-ı Âzam bayrağI

İMAM MEHMED EFENDİ 5

Bibliyografya : 5

İMÂM-I RABBÂNÎ 5

Eserleri. 11

Bibliyografya : 11

İMÂM-I SULTANÎ 12

İMÂM-I SULTANÎ HAYRULLAH EFENDİ 12

İMAM ŞAFİÎ TÜRBESİ 12

İMAM ŞAH 12

Eserleri. 12

Bibliyografya : 12

İMAM YÛSUF EFENDİ 13

İMÂMÂN 13

İMAMBÂRÂ 13

İMAME 13

el-İMÂME VE SİYÂSE 13

Bibliyografya : 14

İMAMET 14

Bibliyografya : 17

Fıkıh. 17

Bibliyografya : 21

İMÂMEYN 22

Bibliyografya : 22

İMÂMİYYE İMÂMİYYE 22

Bibliyografya : 24

İMÂMÜ'L-HAREMEYN 24

İMÂMÜDDİN er-RİYÂZÎ 24

Eserleri. 24

Bibliyografya : 25

İMÂMÜLHÜDÂ 25

İMAMZÂDE 25

Bibliyografya : 26

İMAMZÂDE, MUHAMMED B. EBÛ BEKİR 26

Eserleri. 26

Şerhleri. 26

Tercümeleri, 27

Bibliyografya : 27

İMAMZÂDE ABDÜLAZİM 27

İMAMZÂDE ESAD EFENDİ 27

Eserleri. 28

Bibliyografya : 28

İMAN 28

Bibliyografya : 31

Din Psikolojisi. 31

Bibliyografya : 34

Din Felsefesi. 34

Bibliyografya : 37

İMÂRE 37

Bibliyografya : 38

İMARET 38

İMARET 38

Bibliyografya : 40

İMDÂDİYYE 40

Bibliyografya : 42

İMDÂDULLAH TEHÂNEVÎ 42

Eserleri. 43

Bibliyografya : 44

İMKÂN 44

Bibliyografya : 45

İMLÂ 46

Bibliyografya : 47

İMRAHOR 47

İMRAHOR ÇEŞMESİ VE KASRI 47

Bibliyografya : 49

İMRAHOR İLYAS BEY CAMİİ 49

Bibliyografya : 51

İMRAHOR İLYAS BEY CAMİİ VE TÜRBESİ 52

Bibliyografya : 53

İMRÂN 53

Bibliyografya : 54

İMRÂN B. HITTÂN 54

İMRÂN B. HUSAYN 54

Bibliyografya : 55

İMRÂN B. ŞAHİN 55

Bibliyografya : 56

İMRÂNÎ, ALİ B. AHMED 56

İMRÂNÎ, YAHYA B. EBÜ'1-HAYR 56

Eserleri. 56

Bibliyografya : 56

İMROZ 57

Bibliyografya : 59

İMRUÜLKAYS B. ABİS 59

Bibliyografya : 60

İMRUÜLKAYS B. HUCR 60

Bibliyografya : 61

İMSAK 62

Bibliyografya : 62

el-İMTÂ' VE I-MUÂNESE 62

Bibliyografya : 64

İMTİHAN 64

İMTİNA 64

İMTİYAZ MADALYASI 64

Bibliyografya : 65

İMTİYÂZÂT 65

Bibliyografya : 70

Osmanlı Dönemi. 70

Bibliyografya : 78

İMZA 78

Bibliyografya : 80

İNÂBE 81

İNÂDİYYE 81

İNAK 81

Bibliyografya : 82

İNAK et-TÜRKÎ 82

Bibliyografya : 83

İNAL 83

İNAL, MAHMUD KEMAL 83

İNAL el-EŞREF 83

İNALOĞULLARI 83

Bibliyografya : 84

İN'ÂM 85

Bibliyografya : 86

İN'ÂM 86

Bibliyografya : 87

İNAN 88

Bibliyografya : 89

İNAN, ABDÜLKADİR 89

Eserleri. 90

Bibliyografya : 91

İNAN, MEHMET AKİF 91

Bibliyografya : 92

İNANÇ 92

İNANÇ BEY 92

İNANÇALP, MUALLİM CEVDET 92

İNANÇOĞULLARI 92

Bibliyografya : 93

İNAT 93

Bibliyografya : 94

el-İNÂYE 94

İNAYET 94

Bibliyografya : 95

İNAYET, HAMÎD 95

Eserleri. 96

A) Telif Eserleri. 96

B) Tercümeleri. 97

Bibliyografya : 97

İNÂYETULLAH HAN 97

Eserleri. 98

Bibliyografya : 98

İNBÂ 98

Bibliyografya : 98

İNBÂHÜVRUVÂT 99

bibliyografya : 99

İNBİSAT 99

İNCE MİNARELİ MEDRESE 99

Bibliyografya : 101

İNCİL 101

Bibliyografya : 107

İNCÎL VE SALÎB 108

Bibliyografya : 108

İNCİLİ ÇAVUŞ 108

Bibliyografya : 109

İNCİLİ KÖŞK 110

Bibliyografya : 111

İNCİR HANI 111

Bibliyografya : 112

İNCÛLULAR 112

Bibliyografya : 113

İNCÜ 113

Bibliyografya : 114

İNDETERMİNİZM 114

INDEXISLAMICUS 114

Bibliyografya : 115

INDIA OFFICE LIBRARY AND RECORDS 115

Bibliyografya : 116

İNDİYYE 116

İNDONEZYA 116

ÎNE 116

Bibliyografya: 118

İNEBAHTI 118

Bibliyografya : 120

İNEBAHTI DENİZ SAVAŞI 121

Bibliyografya : 123

INFAK 123

Bibliyografya : 124

İNFAZ 125

Bibliyografya : 126

İNFİRAD 127

İNFİSAH 127

Bibliyografya : 129

İMAM MEHMED EFENDİ

(ö. 1052/1642) Osmanlı hattatı.

Tokat'ta doğdu. Tokadı nisbesi ve "İmam" lakabıyla tanınmıştır. Genç yaş­ta ilim ve sanat tahsili için İstanbul'a git­ti. Hıfzını tamamladıktan sonra Hasan Üsküdârî'den (ö. 1023/1614) Şeyh Ham­dullah üslûbunda aklâm-ı sitteyi meşkederek mezun oldu. Nesih yazıda başarılı eserler vererek devrinin önde gelen hat­tatları arasında yer aldı. Pek çok mushaf ve evrâd yazdı. Mehmed Efendi'nin ölüm tarihini Müstakimzâde Tuhfe-i Hattâtîn'öe 1052 (1642), Suyolcuzâde Meh­med Necîb Devhatü'l-küttâb'da 1045 (1635-36) olarak kaydetmiştir. Ancak araştırmacıların çoğu daha dikkatli bir müellif olan Müstakimzâde'nin verdiği tarihi tercih etmiştir.

Mehmed Efendi'nin sınırlı sayıdaki ese­ri zamanımıza kadar gelebilmiştir. Yazdığı mushaflardan biri Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'nde bulunmaktaydı.¹ Ancak sahneye konan "IV. Murad" isimli piyes münasebetiyle teşhir edildiği İstanbul Kültür Sarayı'nda ² 27 Kasım 1971 akşa­mı çıkan yangında IV. Murad'a ait resim, kaftan ve diğer bazı kıymetli eşya ile birlikte yanmıştır. Nesih hattı ile ve on üç satırlı olarak tertiplenmiş bulunan bu mus­haf 1 Ramazan 1041 (22 Mart 1632) tari­hinde tamamlanmıştı: tezhibi ve cildi devrinin özelliklerini taşımaktaydı.

Günümüze ulaşan eserleri içinde İstan­bul Üniversitesi Kütüphanesi'nde kayıtlı ³ ve ferağ sayfasında 1048'de (1638) tamamlandığı belirtilen bir mus­haf daha bulunmaktadır. Bu mushafın, Müstakimzâde'nin Tuhfe'de naklettiği şu hadiseye konu teşkil eden eser olması kuvvetle muhtemeldir: IV. Murad, Bağ­dat Seferi'ne çıkmadan önce devrin bazı âlim ve sanatkârlarını kendileriyle görüş­mek ve ikramda bulunmak üzere saraya davet eder. Davetliler arasında bulunan Mehmed Efendi'den de bir mushaf yaz­masını ister. Mehmed Efendi hiç çekin­meden. "Sözleşmesiz bu pazara girmem. Değerini tayin buyurun ki dönüşünüze kadar hem dua hem şevkle sonuna gelinsin inşallah" der. Bu sözlere şaşıran IV. Murad ona ne kadar istediğini sorunca, " 1000 kuruştan aşağı yazamam" cevabını alır ve 1000 kuruş yerine pey akçesi ola­rak 1000 altın verir. Bağdat'ın fethinden sonra padişah İstanbul'a döndüğünde hattat henüz tezhiplenmemiş cüzler ha­lindeki mushafı sarayda IV. Murad'a su­nar. Mushafı dikkatle inceleyen padişah hattata, "İmam Efendi, bu mushafın so­nu hattı itibariyle baş tarafından daha hoş olmuş, niçin mutabık değil?" diye so­rar. Hattat, tabii olarak hattın yazıldıkça açılıp güzelleşeceğini söylemek yerine, "İlk kısımları Bağdat fethinin kalp çarpın­tılarıyla, son kısımları ise fethin ve dönü­şünüzün sevinci hayaliyle yazıldı" karşılı­ğını verince 1000 altın daha ihsana nail olur. Müstakimzâde'nin Tuhfe'de, "Satı­lır bir sözü bin dînâra" mısraıyla bahset­tiği bu mushafın yazıldığı tarih ve ta­mamlanmamış tezhibi göz önüne alına­rak bunun anılan eser olduğu düşünüle­bilir. İmam Mehmed Efendi'nin Sabancı koleksiyonunda da 1043 (1633) tarihli bir mushafı mevcuttur.

Yetiştirdiği talebeler arasında Tophânevî Mahmud Nuri, Abdullah b. Cezzâr efendilerle Belgradlı Mehmed Paşa hat sanatının XVII. yüzyıldaki mühim isimle-rindendir. Mehmed Efendi'nin, Mehmed b. Tâceddin (ö. 996/1588) tarafından te­lif edilen Risâle-i Kavâid-i Hat ⁴ adlı eseri istinsah etmesi, hüsn-i hattın tatbikatından baş­ka nazariyatına da meraklı olduğuna bir delil sayılabilir.

Bibliyografya :

Suyolcuzâde, Deohatü 'l-küttâb, s. 11; Müsta­kimzâde. Tuhfe, s. 475-476; Habîb. Hat ve Hat-tâtân, İstanbul 1305, s. 148; Cl. Huart. Les cal-ligraphes et tes miniaturistes de l'orient mu-sutman, Paris 1908, s. 134-135; Karatay, Türk­çe Yazmalar, I!, 4; a.mlf.. Arapça Yazmalar, I, 257; Şevket Rado, Türk Hattattan, İstanbul, ts. (Yayın Matbaacılık], s. 94, 96; M. Uğur Derman, "tmam Mehmed", TA, XX, 104.