Ramazan yetgiN

partiyi Ali Fethi Okyar kendisi feshetmiştir. Bu olaydan kısa bir süre sonra da Menemen İsyanı çıkmıştır.

MENEMEN OLAYI

Derviş Mehmet ve adamlarının “Şeriat isteriz” sloganlarıyla önce iki bekçiyi sonra ise olaya müdahale etmek isteyen Asteğmen Kubilay’ı şehit etmesi olayıdır. Bu olay sonunda derviş Mehmet ve adamları Divan-ı Harp’de yargılanmıştır.

Bu olaydan sonra Atatürk zamanında bir daha çok partili hayata geçiş çalışması yapılmayacaktır.
ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI

32. 
    Arası;
    

1. 
   Musul Meselesi
   

Lozan’da çözülemeyen bu konu 1924’te İngiltere ile yapılan Haliç Konferansı’nda çözülemedi. Bu konferansta Türkiye’yi Ali Fethi Okyar katılmıştır. Sorun her iki taraf arasında çözülemeyince Milletler Cemiyeti’ne götürüldü. Cemiyet, Musul’u İngiliz mandasındaki Irak’a bıraktı. Bunun üzerine Türkiye savaş hazırlıklarına başladı. Ancak Türkiye Şeyh Sait İsyanı’ndan dolayı Musul üzerindeki etkinliğini yitirdi. Bunun üzerine İngiltere ile 1926’da Ankara Antlaşması imzalandı.

Antlaşmaya göre;

• 
  Musul İngiliz yönetimindeki Irak’a bırakılacak.Mısır petrollerinin %10’u 25 süreyle Türkiye’ye bırakılacak.
  

• 
  Bu mesele Misak-ı Milliye uygun çözümlenememiştir.
  

2. 
   Yabancı Okullar
   

1924 Tevhid-i Tedrisat Kanunu’na uymayan okullar kapatıldı. Bunun üzerine Fransa konuyu uluslar arası platforma taşımak istedi. Fransa’ya karşı bir direniş göstererek bu konunun uluslar arası bir platformda görüşülmesi talebini reddettik. Bu olay Türkiye’nin ilk dış politika zaferidir.

3. 
   Dış borçlar
   

1929 Dünya ekonomik krizi sonrası Türkiye, Hoover Moratoryumu yararlanarak Fransa ile tekrar masaya oturulmuştur. Borçların lira üzerinden ödenmesine karar verilmiştir. Bu borç 1954 yılında sona ermiştir.

4. 
   Nüfus Mübadelesi
   

Yunanistan’ın İstanbul’da daha fazla Rum bırakma isteği yüzünden bu sorun ortaya çıktı. Konu Milletler Cemiyeti’ne götürüldü. Cemiyet sorunu çözemeyince Yunan Başbakanı Eleftiros Venizilos Türkiye’ye gelerek bu sorunu çözdü. Lozan’daki karar aynen kabul edildi.

5. 
   Adana – Mersin Demiryolları’nın Millileştirilmesi Sorunu
   

Fransa’nın elindeki bu demiryolları satın alınmıştır.

39. 
    Arası
    

1. 
   Milletler Cemiyeti’ne Giriş (1932)
   

İspanya’nın davetlisi olarak cemiyete katıldık. Milletler Cemiyeti kendi kuruluş felsefesinden vazgeçerek ilk defa bir ülkeyi kuruluşa davet etmiştir.

2. 
   Balkan Antantı (1934)
   

1933 senesinde Türkiye, Yunanistan ile Samimi Antlaşması imzalandı. 1934’te ise Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya arasında Balkan Antantı kuruldu. Türkiye bu antanta girmekle batı sınırlarını güvence altına almıştır. Arnavutluk İtalya’nın etkisinde, Bulgaristan ise Ege Denizi’ne girme isteği üzerinden bu antanta katılmamıştır. Türkiye’nin bu antanta katılması boğazların geri verilmesinde etkili olmuştur.

3. 
   Montrö Boğazlar Sözleşmesi (1936)
   

1936’da Almanya Fransa’ya ait Ren, İtalya ise Habeşistan’ı işgal edince boğazlarda komisyonda olan devletler boğazdaki askerlerini geri çektiler. Bunun üzerine Türkiye boğazlardaki güvenliği sağlamak amacıyla bir konferans toplanmasını talep etti. Bunun üzerine İsviçre’nin Montrö kentinde imzalanan sözleşme ile boğazların her iki yakasında Türk askerlerinin bulunması ve komisyonun kaldırılması karar alındı. Bu karar alınırken SSCB ve Balkan Antantı üyeleri destek vermiştir.

4. 
   Akdeniz Paktı (1936)
   

İtalya’nın etkisiyle kuruldu. Türkiye, İngiltere, Yugoslavya ve Yunanistan üyedir.

5. 
   Sadabad Paktı (1937)
   

Türkiye, İran, Irak ve Afganistan arasında kuruldu. Türkiye bu pakta girerek doğu sınırlarını güvence altına aldı. Suriye ise Irak ile yaşadığı sınır problemleri ve Türkiye ile yaşadığı Hatay Meselesi yüzünden bu pakta girmemiştir.

6. 
   Hatay’ın Anavatana Katılması (1936-1939)
   

1936’da Fransa Suriye’den askerleri çekti ve Hatay’ı da Suriye’ye bıraktı. Kararı kabul etmeyen Türkiye konuyu Milletler Cemiyeti’ne götürdü. Cemiyet “Sandler” adında bir araştırmacıyı bölgede araştırma yapması için Hatay’a gönderdi. Sandler yaptığı incelemeler sonucunda Hatay’daki Türk nüfusunun Arap ve Kürt nüfusundan fazla olduğunu belirten Sandler Raporu yayınlandı. Durumu kabul etmeyen Fransa 1938’de Hatay Cumhuriyeti kuruldu. Bu cumhuriyetin ilk ve son cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen, Başbakanı ise Abdurrahman Melek’tir. 1939’da İsmet İnönü döneminde Hatay meclisinin aldığı kararla Hatay anavatan’a katılmıştır. M.Kemal Hatay meselesinde Adana’da yaptığı bir konuşmada “40 yıllık Türk yurdu düşman eline esir bırakılamaz.” demiştir.

ATATÜRK İLKELERİNİN ÖZELLİKLERİ

1. 
   Atatürk’ün benim eserim dediği ilkesi; CUMHURİYETÇİLİKTİR.
   
2. 
   Atatürk’ün vazgeçemediğim dediği ilkeler; CUMHURİYETÇİLİK VE LAİKLİK
   
3. 
   Cumhuriyetçilik ve halkçılık birbiriyle doğru orantılıdır.
   
4. 
   Atatürk ilkeleri 1924 AY göre 1937’de yapılan değişiklikle girmiştir.
   

ATATÜRK İLKELERİ

Cumhuriyetçilik (demokrasi, parti, ulus egemenliği, seçim, seçme seçilme)

• 
  Saltanatın kaldırılması
  
• 
  Cumhuriyetin ilanı
  
• 
  Halifeliğin kaldırılması
  
• 
  Erkan-ı Harbiye Umumiye Vekâleti’nin kaldırılması
  
• 
  Kadınlara seçme seçilme hakkı
  
• 
  Partilerin kurulması
  
• 
  1924 Anayasası’nın kabul edilmesi
  

Milliyetçilik (ulusal birlik ve beraberlik, ‘Türk’ kelimesi)

• 
  Halifeliğin kaldırılması
  
• 
  Resmi dilin Türkçe olması
  
• 
  Tevhid-i tedrisat kanunu
  
• 
  Türk alfabesinin kabulü
  
• 
  TTK, TDK açılması
  
• 
  Kabotaj Kanunu
  
• 
  Yerli tüccarı koruma kanunu
  
• 
  Türk parasını koruma kanunu
  
• 
  TBMM’nin açılması
  

Laiklik (din ve vicdan özgürlüğü, akılcılık, bilimsellik)

• 
  Saltanatın kaldırılması
  
• 
  Halifeliğin kaldırılması
  
• 
  Şeriye ve evkaf vekâletinin kaldırılması
  
• 
  “Devletin dini İslam’dır.” ibaresinin çıkarılması.
  
• 
  Milletvekili ve Cumhurbaşkanı yemininin değiştirilmesi
  
• 
  Medeni kanunun kabulü
  
• 
  Tevhid-i tedrisat kanunu
  
• 
  Hayat en hakiki mürşit ilimdir, fendir.
  
• 
  Kılık kıyafet kanunu
  
• 
  Medreselerin kapatılması
  

Halkçılık (insan ve insanlık sevgisi, eşitlik, halkın yararına olan her şey)

• 
  Cumhuriyetin ilanı
  
• 
  Kadınlara siyasal hakların verilmesi
  
• 
  Medeni kanunun kabulü
  
• 
  Tevhid-i tedrisat kanunu
  
• 
  Millet mekteplerinin kurulması
  
• 
  Halk evlerinin açılması
  
• 
  İlköğretimin parasız ve mecburi olması
  
• 
  Soyadı kanunu
  
• 
  Aşar vergisinin kaldırılması
  
• 
  Toprak reformu kanunu
  
• 
  TBMM’nin açılması
  
• 
  Teşvik-i sanayi kanunu
  

İnkılâpçılık (çağdaşlaşma, batılılaşma, ‘yerine’ kelimesi)

• 
  Latin alfabesinin kabul edilmesi
  
• 
  İstanbul Üniversitesi’nin açılması
  
• 
  Siyasal bilimler fakültesinin kurulması
  
• 
  Güzel sanatlar fakültesinin açılması
  
• 
  Kılık kıyafet kanunu
  
• 
  Miladi takvimin getirilmesi
  
• 
  Uluslar arası saatin getirilmesi
  
• 
  Uluslar arası rakamın getirilmesi
  
• 
  Metrik siteminin getirilmesi
  
• 
  Saltanatın kaldırılıp cumhuriyetin ilan edilmesi
  

Devletçilik (iktisat, maliye, işletme, sermaye, kalkınma)

• 
  İzmir İktisat Kongresi’nin toplanması
  
• 
  Misak-ı iktisat kararları
  
• 
  Milli bankaların kurulması
  
• 
  I.ve II. Beş yıllık kalkınma planlarının hazırlanması
  
• 
  MTA’nın kurulması
  
• 
  Adana-Mersin demir yollarının millileştirilmesi
  
• 
  Merkez bankasının kurulması