Raqamli mobil aloqa

LTE tarmoqlarini qurish uchun da’vogar chastota diapazonlari
Diapazon
“Yuqoriga” 
yo‘nalish-
dagi kanal 
(MGs)
“Pastga” 
yo‘na-
lishdagi 
kanal 
(MGs)
Eltuvchi 
chastotalar 
polosa keng-
ligi (MGs)
Izoh
700MGs
746
—
763
776
—
793
Raqamli dividend. 
AQSHda ushbu 
diapazon taqsimlan-
gan. Yevropada endi 
ko‘rib chiqiladi.
IMTdiapa-
zoni (juftli)
2500
—
2570
2620
—
2690
Avvaliga G‘arbiy Yev-
ropada taqsimlanadi. 
20MGslik polosalar 
mavjud bo‘lgan qulay 
diapazon.
IMTdiapa-
zoni (juftsiz)
2570
—
2620
Yevropa va OTR da
LTE-TDD uchun 
potensial polosalar.
GSM-900
880
—
915
925
—
960
Zamonaviy tex-
nologiyalar uchun 
qayta taqsimlanmoq-
da (2009-yildan 
boshlab).
UMTS, aso-
siy diapazoni
1920
—
1980
2110
—
2170
Yevropa va OTOda 
WCDMA tarmoq-
lari qo‘llanilmagan 
hududlarda.
GSM-1800
1710
—
1785
1805
—
1880
Yevropa va OTOda 
GSM-900 polosa-
lari bilan birgalikda 
ishlatilmaydigan po-
losalarda foydalanish 
mumkin.

---

324
PCS-1900
1850
—
1910
1930
—
1990
700MGs polosala-
ri va AWS larning 
to‘lganidan keyin 
qayta taqsimlanishi 
mumkin.
850MGs 
da sotali 
tarmoq lar
824
—
849
869
—
894
700MGs polosala-
ri va AWS larning 
to‘lganidan keyin 
qayta taqsimlanishi 
mumkin.
Nazorat savollari:
1. LTE texnologiyasi haqida umumiy ma’lumotlarni keltiring. 
LTE tizimlari xarakteristikalariga asosiy talablar qanday bo‘lgan?
2. LTE standartining asosiy texnik xarakteristikalarini keltiring.
3. LTE tizimida ma’lumot uzatish tayanch tarmog‘ining yangi 
arxitekturasi qanday nom oldi? Uning asosiy vazifalari qanday?
4. LTE/SAE arxitekturasida qaysi bo‘limlar asosiy hisoblanadi? 
LTE/SAE umumiy arxitekturasining soddalashtirilgan sxemasini 
chizing.
5. E-UTRAN tarmog‘ining tuzilmasi va funksiyalarini bayon 
eting.
6. MME, S-GW va P-GW tarmoq tugunlarining funksiyalarini 
bayon eting.
7. GSMva WCDMA/HSPA tarmoqlari LTE/SAE tarmoqlariga 
qanday ulanadi?
8. EPS nimtizimining vazifasi qanaqa? S1-flex mexanizmi 
nimaga xizmat qiladi? Tarmoqni birgalikda ishlatish qanday 
amalga oshiriladi?
9. LTE/SAE arxitekturasida boshqaruv va abonent sathlarida 
protokol steklarini keltiring.

---

325
22-bob. LTE TIZIMLARDA XIZMAT KO‘RSATISH 
SIFATINI TA’MINLASH
22.1. O‘zbekistonda 4G texnologiyalarini rivojlantirish uchun 
RCHS holati
M.2078-sonli ITU-R hisoboti IMT-2000 tizimlari va keyin-
gi IMT-Advanced dasturini rivojlanishi uchun spektrga bo‘la-
jak talablarni o‘z ichiga oladi. Bu hisobotga muvofiq 2020-yil-
ga kelib HTIning barcha hududlarida 500MGs dan 1GGs gacha 
kenglikdagi polosalarni ajratish zarur bo‘ladi. Bu hisobotda tax-
min qilinadiki, 2010-yilda Yevropada trafik hajmi 2008-yildagi 
ko‘rsatkichlarga nisbatan 2—3 martagacha ortgan va 2015-yilga 
kelib IMT xizmatlarini rivojlantirish uchun ajratilgan chastotalar 
polosasi yetishmaydi. Bozor esa bu vaqtga kelib keng polosali xiz-
matlarni taqdim etish bo‘yicha tarmoqlarning yanada katta im-
koniyatlarini talab qiladi. Shunga ko‘ra, 2007-yildagi BRKning 
(BRK-2007) bosh masalalaridan biri sifatida ishlab chiqarish haj-
mi hisobiga tejash uchun “global rouming” va uskunalarni stan-
dartlashtirish talablarini hisobga olgan holda, qo‘shimcha, xalqaro 
miqyosda gormonizatsiyalangan polosalarni aniqlash bo‘ldi. Nati-
jada, BRK-2007 IMT tizimlarini (IMT-2000 va IMT-Advanced) 
rivojlantirish uchun butun dunyo darajasida 2300—2400MGs va 
450—470MGs polosalarini, shuningdek turli mintaqalar va dav-
latlar darajasida ularning o‘ziga xosliklarini hisobga olgan hol-
da 698—862MGs va 3400—3600MGs polosalari yoki polosalar 
qismlarini ajratdi. Bu 22.1-rasmda keltirilgan.
Shunday qilib, BRK-07 LTE tarmoqlarini bo‘lajak rivojlanti-
rish uchun zarur chastota polosalarini bo‘shatish va tayyorlash-
ga ulkan qadamlar qo‘ydi. Xususan, mobil radioxizmatlar uchun 
698—806MGs polosasidagi spektrni bo‘shatish jarayoni boshlan-
di. Keyingi qadam butun dunyo bo‘ylab milliy yoki regional da-
rajalarda garmonizatsiya maqsadida RCHSning taqsimlanishini 
tizimlashtirish bo‘yicha alohida davlatlar bilan ishlash bo‘ladi.

---

326
So‘ng radiochastota spektrini taqsimlashni global darajada gor-
monizatsiyalash ustida ishlar olib boriladi. Shuni ham ta’kidlay-
mizki, hozirgi vaqtda ishlatilayotgan radiochastota polosalarining 
qayta taqsimlanishi bilan birga yangi posalar ajratilishi bu LTE 
istiqbolli tarmoqlarini muvaffaqiyatli qurish yo‘lida muhim omil-
lardir. LTE tizimlar uskunalarining xarakteristikalarini va funk-
sional imkoniyatlarini takomillashtirilishi ishlab chiqarishning 
ortishi hisobiga tejamlarga olib keladi va mobil aloqa tizimlari-
ning rivojlanishida yangi ufqlarni ochadi. Bu jarayonda bozorda 
LTEning funksional va qimmat bo‘lmagan abonent va infratu-
zilma uskunalarini tezroq paydo bo‘lishi muhim ahamiyatga ega 
bo‘ladi.
Yevropa
Afrika/
Yaqin Sharq
Shimoliy/Janubiy
Amerika
Osiyo/
Tinch okean
regioni
Belgilanishlar:
61 davlatda to‘liq ishlatilmoqda, 6 davlatda qisman. Barcha davlatlarda 
to‘liq ravishda 17.06.2015-yildan boshlab ishlatiladi.
14 davlatda faqat mobil rejimi uchun
81 davlatda 17.11.2010-yildan
Faqat mobil
rejim uchun
Aniqlanmagan
450 470
450 470
450 470
790
862
862
2300
2400
2400
2400
3400
3400
3400
3500
3600
3600
3600
2300
2300
862
9 davlatda aniqlangan
9 davlatda aniqlangan + faqat rejimi uchun barcha davlatlarda
10 davlatda aniqlangan