Raqamli mobil aloqa

33.1-rasm. 
AASdan foydalanishga TS sonining bog‘liqligi.
Shunday qilib, surilgan qabul qilgichlardan yoki faqat MI-
MOdan foydalaniladigan tizimga taqqoslaganda AAS texnologi-
yasi minimum 40% baziviy stansiyalar sonini kamaytirilishini 
ta’minlaydi.
Ikkinchidan, signal energiyasi faqat individual abonenlarga 
yo‘naltiriladi, u holda bu tarmoqning qo‘shni sektorlaridagi bosh-
qa abonentlarga yo‘naltiriladigan yoki qabul qilinadigan energiya 
miqdori kamayadi, shunga ko‘ra signal – xalaqit holati sezilarli 
yaxshilanadi. Bu konsepsiya ham “pastga”, ham “yuqoriga” aloqa 
liniyalarida ishlaydi.

---

469
Boshqa obyektni ko‘rib chiqamiz va uning muhimligini baho-
laymiz. WiMAX radiotarmog‘i sektorli arxitekturali aloqa tarmoq-
lari hisoblanadi. O‘xshash qo‘shni TSlar ta’sir etish zonalarida 
maxsus chastotalardan foydalaniladi.
WiMAX tarmoqlar uchun ko‘pincha 1:3 chastotalardan takro-
riy foydalanish sxemasi qo‘llaniladi, bu TSlarning uchta sektorli 
konfiguratsiyasi ishlatilganda barcha qo‘shni TSlar sektorlarida 
o‘sha bir chastotalar takroriy ishlatilishini bildiradi (33.2-rasm).
33.2-rasm.
WiMAX tarmog‘ining sektorli arxitekturasi.
Bu esa o‘z navbatida, radioto‘lqinlar sektorining shartli che-
garalaridan tashqarida ham tarqalishi tufayli qo‘shni BSlarga uza-
tishga xalaqitlar hosil qilishini bildiradi. Bu ayniqsa TS anten-
nalari binolar tomlari sathidan yuqorida joylashganida yoki TS va 
AU orasida fazoviy bo‘shliq bo‘lganida kritik hisoblanadi. Bunday 
hollarda kanallararo interferensiya o‘z o‘rniga ega bo‘ladi va sig-
nalning tarqalishiga kuchli ta’sir etadi.
Bunga qarshi turish uchun WiMAX tizimi AMS modulyatsiya 
usullarini va kodlash sxemalarini adaptiv o‘zgartirilishini ta’min-
laydi. Masalan, QPSK 1/2 modulyatsiya+xalaqitbardosh kodlash 
aloqa sifati bo‘yicha yaxshi (a’lo) natijalarni beradi, lekin bunda 

---

470
ma’lumotlarni uzatish tezligi bo‘yicha yutqazishga to‘g‘ri kela-
di. Ya’ni, hatto, yomon radioaloqa sharoitlarida ham ishonchli 
radioaloqa ta’minlanadi, lekin bunda kanalning o‘tkazish qobili-
yati kamayadi. Adaptiv antenna qo‘llanilmaganda bu sxema AU 
BSning bevosita yaqinida bo‘lganida yoki CINR darajaning ideal 
sharoitlarida ishlatilishi mumkin. Bunda BSning quvvatini oshi-
rilishi yordam bermaydi, aksincha xalaqit beradi, chunki bu yerda 
qo‘shni sektorlardagi interferensiya darajasi ortadi.
33.3-rasmda keltirilgan sxemadagi AASli tizim MIMO tex-
nologiyasi qo‘llanilgan faqat antennalarni fazoviy surilishini 
ta’minlaydigan o‘xshash yechim bilan taqqoslanadi. Grafik har xil 
modulyatsiya va kodlash sxemalarida qamrab olinadigan hududga 
bog‘liqlikni ko‘rsatadi. Ko‘rinib turibdiki, AAS texnologiyasining 
afzalligi yaqqol ko‘rinib turibdi. Xatto, eng ishonchli QPSK 1/2 
sxema AASli tizim qamrab oladigan maydonning 80% da barqa-
ror ish qobiliyatini ta’minlaydi. Qo‘shni BSlar miqdorini o‘rnatish 
vaziyatni tubdan o‘nglamaydi, chunki TS qo‘shimcha xalaqitlarni 
yuzaga keltiradi.