Raqamli mobil aloqa

9.5-rasm. 
Vaqt bo‘yicha dupleksli tarqoqlashni
tashkillashtirish prinsipi.
Aniqlik uchun cdma2000 loyihaning negiziga qo‘yilgan raqam-
larga misol tariqasida nazar solib TDDli tizimlarning tipik kanal-
lar strukturasini ko‘rib chiqaylik. Dupleksni tashkillashtirishga 
mo‘ljallangan 8 ta intervalga bo‘lingan Tk = 20 ms (9.6-rasm) 
BTS kanal arxitekturasining asosiy elementi bo‘lib hisoblanadi.
T
0
=20 ms
0
2.5 sm
1.25 sm
T
T
T
R
t
t
52 sm
1
2
3
...
...
...
7
9.6-rasm. 
CDMA2000 tizimining TDDli aloqa kanali
kadrining strukturasi.
Juftlikning birinchi intervali T
t
davomiylikga ega va uzatish 
uchun ajratilgan. Ikkinchisida (davomiylik T
R
) MS signali qa-
bul qilinadi. Har qanday yon intervallar 
D
t davomiylikli himoya 
f
a

---

151
oraliqlar bilan ajratiladi va u xizmat ko‘rsatish zonaning kattaligi 
bilan aniqlanadi. Murakkab bo‘lmagan hisob shuni ko‘rsatadiki 52 
µ
s li himoya intervalda va tayanch stansiyadagi vaqt intervallar-
ining sinxronizatsiya aniqligi +3 
µ
s bo‘lganda xizmat ko‘rsatish 
zonaning maksimal radiusi 14 kmni tashkil qiladi.
Mobil stansiyalar BTS kadrining tuzilishiga o‘xshash struktura-
ga egadirlar, lekin uzatish va qabul qilish intervallarining o‘rinlari 
almashadi.
Duplekslashning ikki variantini o‘zaro solishtirish shunday hu-
losaga olib keladiki, sotalarning katta ko‘lamida va abonentlar-
ning katta tezlik bilan ko‘chishida (harakatlanishida) FDD re-
jim ko‘proq samaraliroqdir, TDD rejimli variantda esa ko‘pincha 
mikrosotalarda, ya’ni kam tezlik bilan harakatlanuvchi abonent-
larga xizmat ko‘rsatishda kichik zonalar mos keladi. 
Shu bilan birga TDD rejim alohida e’tibor qiladigan bir qator 
qo‘shimcha afzalliklarga ega. TDD rejimda “yuqoriga” va “pastga” 
aloqa liniyalar bitta chastotalar polosasini egallagani sababli ular 
ichidagi tanishishlar tasniflari yuqori darajada korrelyasiyalanadi. 
Bu o‘z navbatida nurlatib uzatiluvchi quvvatni va fazo bo‘yicha 
tarqoqlashni boshqarish protsedurasini soddalashtirish uchun 
qo‘llanilishi mumkin.
Bundan tashqari TDDga xos bo‘lgan kadrning moslashuvchan-
lik strukturasi to‘g‘ri va teskari kanallar bo‘yicha axborotning 
asimmetrik oqimlarida vaqt resursini samarali taqsimlash imkoni-
ni beradi. Shu singari asimmetriya uchinchi avlod tizimlarida tez-
tez uchraydigan holat bo‘lishi mumkin, chunki mobil terminallar-
ga tobora Internet tarmog‘i bilan bog‘lanish funksiyasi yuklanadi. 
Bunday ulanish davomida “pastga” liniya trafigi, odatda teskari 
yo‘nalishga nisbatan ancha axborot oqimga to‘laroqdir. Bunday 
holatda 9.7-rasmda ko‘rsatilgandek sxematik ravishda “pastga” 
va “yuqoriga” liniyalar orasidagi vaqt resursning simmetrik (9.7-
a rasm) taqsimlanishining asimmetrikga (9.7-b rasm) o‘tishini 
ko‘rsatadi. Bu yerda pastga yo‘naltirilgan strelka MS ning ax-
borotni qabul qilishini, yuqoriga esa uzatishini. 

---

152
a
b