Raqamli mobil aloqa

19.3. MIMO texnologiyasining asoslari
MIMO texnologiyasi qo‘llanilmagan an’anaviy HRT tizimlari-
da aloqani ko‘plab kanallar bo‘yicha amalga oshirish uchun bir 
necha chastotalar ishlatilishi kerak edi. MIMO qo‘llaniladigan 
tizimlarda esa ko‘plab kanallar bir chastotaning o‘zi bilan amalga 
oshiriladi. Bu texnologiyaning ma’nosi bir oqimning bir necha 
oqimlarga bo‘linishi va barcha aloqa kanallarining tenglashtirili-
shi (ekvalayzing)dan iborat. Qabul qilishda signalning samarali 
ajra tib olinishini ta’minlash uchun signallar oqimlarini fazoviy-
vaqt li kodlash 
(ingl. Space – Time Coding, STC)
deyiladigan usul 
qo‘llaniladi. Usulning g‘oyasi signalning fazo va vaqt bo‘yicha 
shunday ajratishdan iboratki bunda signalni xatolarsiz qabul qilish 
ehtimoli (qabul qilgichda munosib ravishda qayta ishlashdan ke-
yin) sezilarli ortadi.
Matematik ifodalashda usul quyidagi tarzda taqdim etilishi 
mumkin. Kanal modeli kanalning bevosita va bilvosita kompo-
nentlarini ichiga olgan 
N
matritsa ko‘rinishida taqdim etiladi. 
Bevosita 
h
11
komponentlar kanal xarakteristikalarining tekisligi-

---

289
ni ifodalaydi, bilvosita h
21
komponentlar esa kanallar ajratilishini 
ko‘rsatadi. Uzatiladigan signal 
S
orqali, qabul qilinadigan signal 
esa 
r
orqali belgilanadi. Bunda qisqa polosali kanal vaqt bo‘yicha 
o‘zgarmas deb qaraladi. U holda qabul qilinadigan kanalni quyi-
dagi ko‘rinishda keltirish mumkin:
r = HS+n ,
bu yerda, 
n
– uzatish kanalida signalga qo‘shiladigan shovqin.
19.2-rasmda MIMO fizik kanalining soddalashtirilgan chizmasi 
keltirilgan. 
h
11
r
1
s
1
r
2
s
2
h
12
h
22
h
21
h
r
h
s
s
H
r
h
h
1
h
2
M
R
1
M
R
M
R
M
R
2
M
T
M
T
M
T
M
T
Fazoviy-
vaqtli
dekodlash
Fazoviy-
vaqtli
dekodlash
19.2-rasm.
 MIMO fizik kanali.
Qabul qilgich tomonida signalni dekodlash uchun N matrit-
sasining qiymatlarini bilish zarur va ular qabul qilgichga ma’lum 
bo‘lgan o‘rgatuvchi ketma-ketlik yordamida aniqlanadi. Yana bir 
muhim tadbir shundaki qabul qilgich uzatkichga kanal xarakteris-
tikalarining aproksimatsiyalangan qiymatlarini yuboradi va ular 
uzatkich tomonidan dastlabki kodlash uchun ishlatiladi. Dastlabki 
kodlash MIMO xarakteristikalarini yanada yaxshilaydi. 
Ma’lumki, an’anaviy yakka uzatkich/yakka qabul qilgichli 
(ingl. 
SISO)
tizimlarda kanalning o‘tkazish qobiliyati —