Raqamli mobil aloqa

•
NAP 
(ingl. Network Access Provider)
— tarmoqqa ulanish 
provayderi;
•
NSR 
(ingl. Network Service Provider)
— tarmoq xizmatlari 
provayderi.
Tarmoq tugunlariga bo‘lish mantiqiy darajada va har bir man-
tiqiy tugunlarda amalga oshirilgan. MS, ASN va CSN guruhli 
funksionallikdan iborat bo‘lishi mumkin. Bunda tarmoq funksi-
yalari funksiyalarga bo‘lingan ham bir necha apparatlarida ishla-
tilishi mumkin. Uskunada funksiyalarni bo‘lish yoki birlashtirish 
tizimni integratsiya modeli bilan aniqlanadigan yoki tizimning 
xarakteristikalariga qo‘yiladigan talablarni tanlash hisoblanadi. 
Tizim ichida o‘zaro ta’sirlashish tarmoqning funksional tugunlari 
orasidagi o‘zaro ta’sirlashish protokollarini aniqlashda quriladi.
28.2. WiMAX tarmog‘i tugunlaring funksionalligi
 Abonent uskunalari.
Abonent uskunalari WiMAX tarmog‘iga va tashqi IP tarmoq-
larga tayanch stansiyalarga radiokanal bo‘yicha ulanish orqali 
ulanish oladi. Ular statsionar, ko‘chma va mobil rejimlarda ishla-
tilishi mumkin va mos ravishda ham bino ichida, ham bino tash-

---

404
qarisida ishlatish uchun mo‘ljallangan. Bino ichida foydalanishga 
mo‘ljallangan AQlar tashqi uskunalarga qaraganda TSdan sezilarli 
kichik masofalarda ishlashga qodir va shuning uchun tarmoq in-
fratuzilmasida ko‘p sonli TSlardan foydalanishni ko‘zda tutadi. 
“Mobil WiMAX” paydo bo‘lishi bilan yo‘nalish (urg‘u) mobil 
smartfonlar, USB modullar va PC kartalar ko‘rinishida mobil 
AQlarni ishlab chiqarishga qaratiladi.
ASN ruxsat olishni taqdim etish tarmog‘i
ASN tuguni kommutatsiya darajasi va ulanishni taqdim etish 
darajasini mantiqiy chegarasini aniqlaydi va ulanishni taqdim 
etishga javob beradigan funksional tugunlar orasida o‘zaro ta’sir-
lashish va xabarlarni almashtirishning qulay usulini taklif qiladi. 
ASN bir yoki bir necha mijozlar bilan bir yoki bir necha TSlar-
dan iborat. ASN mijozlar CSN kommutatsiya tarmog‘i bilan u 
orqali boshqa transport IP tarmoqlar bilan aloqani ta’minlaydi. 
Faktik bu tugun IEEE 802.16 radio ulanish tarmog‘ini tashqi IP 
tarmoqlar bilan bog‘laydi. NRM modelida o‘rnatilishlarga muofiq 
ASN tarmoqlari chegaralarida funksional va mantiqiy kommutat-
siya turli usullarda amalga oshirilishi mumkin. Xususan ASN — 
shlyuz bir necha TS lar ishini boshqarishi mumkin, lekin har bir 
TS ham bir emas, bir necha ASN-shlyuzlarga bog‘langan bo‘lishi 
mumkin.
Bundan tashqari, TS ham, ASN shlyuzlar ham to‘g‘ridan to‘g‘ri 
bir-birlariga bog‘langan bo‘lishi mumkin. WiMAX Forumi ishlab 
chiqaruvchilar jihozlarning xilma-xilligini qo‘llab-quvvatlash va ular-
ni o‘zaro ta’sirlashish imkoniyatlarini hisobga olganda tarmoqning 
spetsifikatsiyasini aniqlaydi. ASN tuzilmasi 28.2-rasmda keltirilgan. 
ASN tuguni AQlari bilan ulanish uchun R1 tayanch nuqta-
sidan, CSN tugun bilan ulanish uchun R3 tayanch nuqtasidan, 
boshqa ASN tugunlar bilan ulanish uchun R4 tayanch nuqtasidan 
foydalanadi. Bevosita ASN tuguni TS lar va ularga ulangan ASN 
shlyuzlardan iborat (28.2-rasm).

---

405
ASN tuguni elementlarining o‘zaro ta’sirlashishi R6, R7 va R8 
maxsus interfeyslarini tayanch nuqtalari sifatida ishlatishi hisobiga 
amalga oshiriladi. Agar ASN tuguni bir necha ASN shlyuzlar-
ni ishlatgan holda, unda boshqarish signallarini almashtirish R4 
tayanch nuqtasi orqali amalga oshiriladi. TS IEEE spetsifikat-
siyalarida aniqlangan parametrlar bo‘yicha mos hisoblanadigan 
abonent uskunalariga va Internetga simsiz ulanishni ta’minlaydi. 
TS AU va Internet tarmog‘i orasida IP trafikni WiMAX standarti 
radiointerfeys orqali marshrutlashtiradi.