Raqamli mobil aloqa

Nazorat savollari:
1. Aloqaning uzoqligi bo‘yicha simsiz aloqa tizimlarini sinflarga 
bo‘ling.
2. Tarmoqlarning topologiyasi bo‘yicha simsiz aloqa tizimlarini 
sinflarga bo‘ling.
3. Qo‘llanilishi bo‘yicha simsiz aloqa tizimlarini sinflarga bo‘ling.
4. Wi-Fi tizimlariga umumiy tavsif bering.
5. Wi-Fi tizimlarining qisqacha rivojlanish tarixini bayon eting.
6. Wi-Fi tarmoqlarining asosiy elementlari va ishlash prinsipi 
qanday?

---

437
31-bob. MOBILLIKNI BOSHQARISH
31.1. “Mobil” WiMAXda energiyani tejash
Ko‘rinib turibdiki, mobillikni boshqarish funksiyasi faqat IEEE 
802.16e standarti uchun dolzarb emas. Abonent qurilmalarining 
mobillik deganda ko‘pincha “xendover”ni tashkil etish bo‘yicha 
choralar va AU batareyalarining xizmat muddatini oshirish tu-
shuniladi.
“Mobil” WiMAXda energiyani tejash nuqtayi nazaridan ikkita 
uxlash 
(ingl. Sleep Mode)
va kutish 
(ingl. Idle Mode) 
rejimlarini 
qo‘llab-quvvatlaydi.
1) Uyqu rejimi har bir TSni qo‘llab-quvvatlash uchun maj-
buriy va AU uchun opsional. Uyqu rejimida TS bilan mos-
lashtirilgan AU vaqt intervalida BSdan uziladi (bunda TS da 
ro‘yxatdan o‘tgan holda qoladi), bu radiointerfeys resurs-
larini va AU batareyasi ener giyasini tejashga imkon bera-
di. Bunda AUda ma’lum davriy jarayonlarga ruxsat etiladi, 
masalan, ishlov berish (aloqa kanalidagi sharoitlarni va mos 
parametrlar bo‘lgan kechikish vaqti, nurlanish quvvati va 
boshqalarni aniqlash). Uyqu rejimida yetish 
(ingl. Unavail-
ability Interval)
etmaslik interval bilan 
(Availability Interval)
va bu intervallarda AUning o‘zini tutishi uning ishlashi oddiy 
rejimdan hech qanday farq qilmaydi (31.1-rasm). Yetmaslik 
intervalida AU BSdan hech qanday ma’lumotlarni olmaydi, 
bu davrda kelgan ma’lumotlar esa o‘chiriladi yoki AUning 
yetish davrigacha keyingi uzatish uchun BSda o‘zgartirila-
di. Yetmaslik intervali o‘z navbatida navbat almashadigan 
eshitish 
(ingl. Listen Window)
va uyqu 
(ingl. Sleep Window)
oynalaridan iborat. Listen va Sleep oynalarining navbat al-
mashishi parametrlari PSC 
(ingl. Power Saving Class)
energi-
yani tejash sinflari bilan xarakterlanadi. Har bir aktiv ulanish 
uchun o‘z PSC sinfi tayinlanadi. Quyidagi uchta PSC sinfi 
qo‘llaniladi:

---

438
• 1­sinf 
BE, NRT-VR QoS darajalar bilan ulanish uchun tav-
siya qilinadi. 1-sinfda Sleep oynasi har bir bilan oshadi (masalan, 
ikkilanadi), lekin ma’lum chegaradan ortmaydi. Listen oynasi 
vaqtida TS AUga uzatishni kutayotgan unga manzillashtirilgan 
ma’lumotlarning mavjudligi xabar qiladi. AU bunday xabarni qa-
bul qilib TS ga BR 
(ingl. Bandwidth Request)
kanalini ajratilishiga 
so‘rovni yuboradi. 
• 2­sinf
UGS, RT-VR QoS darajalar bilan ulanish uchun tavsi-
ya qilinadi. Unda ketma-ket navbat almashadigan Sleep va Listen 
oynalari doimo bir xil uzunlikka ega. 1-sinfdan farqli ravishda bu 
sinfda AU Listen oynasi vaqtida ma’lumotlarni olishi va uzatishi 
mumkin.
Eneriyani tejash
A sinf. NRT-VR va
BE ulanish turi
Eneriyani tejash
B sinf. 
UGC ulanish turi
MCning umumiy holati
Eshitish oynasi
Uxlash oynasi
Yetish intervali
Yetmaslik intervali
UGC-
ma’lumotlar
UGC-
ma’lumotlar
UGC-
ma’lu m-
otlar
UGC-
ma’lumotlar