Raqamli mobil aloqa

 IEEE802.16. standartida xavfsizlik talablarini ta’minlash
Ishtirokchi
Xavfsizlik 
aspekti
Sharhlar
WiMAX tizimi da 
qo‘llanilgan usul
Tarmoq
abonenti
Xususiy ma’lumo-
tlarning daxlsizligi
“Eshitishga” hujum-
dan himoya
RSA, EAP-TLS 
shifrlash, PKM 
protokol
Ma’lumotlar ning 
butunligi
Uzatish jarayoni-
da ma’lumotlarni 
almashtirishdan 
himoya
RSA, EAP-TLS 
shifrlash, PKM 
protokol
Foydalana olishlik
Abonent aniq 
huquqlarga ega
X.509, EAP
Ko‘rsatilagan 
xizmatlarga to‘g‘ri 
hisob
Aniq va samarali 
qayd etish
AAA-funksiyalar 
arxitekturasi
Tarmoq
operatori
Foydalanuv-
chilarni auten-
tifikatsiyalash
Abonentning 
haqiqiyligini
tekshirish 
X.509, EAP-
TTLS
Uskunani auten-
tifikatsiyalash
AUning haqiqiyligini 
tekshirish
X.509, EAP-
TTLS
Avtorizatsiya
Servislarni olish 
uchun abonengtlarni 
obuna qilish
RSA, EAP 
shifrlash, PKMv2 
protokol
Ulanishni nazorat 
qilish
Faqat
mualliflashtirilgan 
abonentlarga ula-
nishni taqdim etish
RSA, EAP 
shifrlash, PKMv2 
protokol
SFM tuguni abonent QoS profiliga nisbatan istalgan servis s
o‘rovla-
rini baholashga javobgar. Agar abonent QoS profili mavjud bo‘lsa, SFA 
ularga baholash uchun foydalaniladi. Agar abonent QoS profili mavjud 
bo‘lmasa, u holda SFA qaror qabul qilish uchun siyosat funksiyasiga 
(ingl. Policy Function, PF)
so‘rov jo‘natadi. Siyosat funksiyasi WiMAX-
WiMAX tarmog‘i taqdim etadigan turli xizmatlar uchun ilovalarning 

---

512
bajarilishi ssenariylaridan iborat ma’lumotlar bazasi hisoblanadi. Siyosat 
funksiyasi va unga mos baza CSNda ham uy tarmog‘i, ham mehmon 
tarmog‘i uchun qo‘llab-quvvatlanadi.
WiMAX tarmoqlarida axborot xavfsizligi masalalariga bag‘ishlan-
gan nimsarlavhaga yakun yasab, yagona 36.2-jadvalga IEEE 802.16 
standartida foydalaniladigan axborot xavfsizligi bo‘yicha qo‘yiladigan 
talablarni qoniqtirish uchun usullarni kiritamiz.
Bobni tugashida ta’kidlaymizki, WiMAXWiMAX katta imkoni-
yatlarni, yuqori aloqa sifatini va xavfsiz ulanishni taqdim etishga 
qodir keng polosali simsiz ulanishning to‘laqonli vakili hisoblanadi. 
Bularning barchasi bu standartning keyingi rivojlanishini va uning 
amalda keng tarqalishini ko‘zda tutishga asos bo‘ladi.
Lekin, shu bilan birga WiMAX tizimlarining kelajagi mavjud va pes-
simistik taxminlar, avvalo, LTE mobil aloqa tizimlari bilan boshlan-
gan raqobatga urinishga bog‘liq. Haqiqatan, LTE tarmoqlarining keng 
qurilishi faqat 2010-yilning oxirida boshlandi, shuning uchun aniqlash 
kerakki, qaysi bir texnologiya ko‘proq “yashovchanlikka” egaligini no-
moyon etadi.