Referat fakültə: Beynəlxalq Münasibətlər və Regionşünaslıq Kafedra: Avropaşünaslıq Kurs: 2-ci kurs Qrup: 204

Polşanın qısa tarixi

Polşa dövləti 10-cı əsrin ortalarında yaranmışdır. 966-cı ildə Polşa kralı I Mieszkonun Xristianlığı qəbul etməsi ilə yeni dövlət yarandı. Odra və Vistula çayları arasında yaşayan slavyan qəbilələrinin yaratdığı bir dövlətdir. O vaxtlar "yayla insanları" mənasında "Polane" sözü işlədilirdi. Zamanla Polşa adını aldı. Polşanın Litva ilə qurduğu ittifaq 14 və 17-ci əsrlərdə Avropanın güclü dövlətləri arasında idi. 1385-1569-cu illər arasında mövcud olan Jagiellon Xanədanı hər iki ölkəni birdən idarə edirdi. Osmanlı tərəfindən adı Lehistan olan Polşa güclü bir krallıqla idarə olundu. 1772-ci də Prussiya, Rusiya, Avstriya arasında Polşa bölüşdürüldü. Sonradan bu proses 1793 və 1795-ci illərdə davam etdirildi.

Birinci Dünya Müharibəsinə qədər bir daha dövlət olaraq ortaya çıxa bilmədi. Birinci Dünya Savaşından və uzun mübarizələrdən sonra 1918-ci ildə Versal sazişi ilə müstəqilliyini elan etdi. 1939-cu ildə həm faşist Almaniyası, həm də Rusiya işğalına məruz qaldı. Müharibə dövründə 6 milyon polşalı öldü. Savaşdan sonra sonra Almaniya məğlub oldu. Şərqi Avropa ölkəsi kimi Yalta və Potsdam konfranslarında Sovet Rusiyanın himayəsi altına düşdü. Xalq bunu qəbul etməyib 1944-cü ildə də Varşavada üsyan qaldırdı. Kommunizmə qarşı hər on ildə bir qiyam qaldırdı. (1956-Poznan, 1970-Gdansk, 1976-Radom) Rusiyanın təsiri ilə 1947-ci ildə kommunistlər haimiyyət başına gəldi. İkinci dünya savaşının çətin günlərindən sonra Polşa Rusiyaya verdigi 178.000 km²lik torpağa qarşılıq 1945-ci ildə Almaniyadan 102000 km²lik torpaq götürdü. Bu torpaqlar isə Silezeniya, Pomeranya, Qərbi və Şərqi Prussiya torpaqlarını əhatə edirdi. Soyuq müharibə dövründə Sovetlərin təsiri altında idi. 1955-ci ildə Varşava Paktını imzaladı.

Kommunistlər hakimiyyət başıdaykən, iri mülkiyyət ləğv edildi, sənaye milliləşdirildi, istehsal azaldı. Bütün bunların nəticəsində 1956-cı ildə Poznan üsyanı başladı. 1970-ci ildə kommunistlərin iqtisadiyyatı dirçəltmək üçün tətbiq etdiyi ağır vergi siyasəti və qiymət artımı yeni üsyanlara gətirib çıxardı. 1980-ci ildən başlayan "Həmrəylik Hərəkatı" bütün xalqı ayağa qaldırdı. Hadisələrdən narahat olmağa başlayan Rusiyanın təhdidləri nəticəsində general Yaruzelski hərbi vəziyyət elan etdi. Həmrəylik hərəkatının liderləri həbs olundu.

1985-ci seçkiləri nəticəsində hakimiyyət başına gələn Jaruzelski Qərb ilə münasibətləri genişləndirməyə başladı. 1990-cı il prezident seçkilərində Lech Walesa qalib gəldi. Həmin ilin 9 dekabrında NATO-ya qəbul olundu. 1993-cü il seçkilərini isə köhnə kommunistlər qazandı. Həmrəyliyin əfsanəvi lideri Lech Walesa 1995 seçkilərində öz yerini Aleksandr Kwasniewskiyə verdi. Hazırkı prezident Branislav Kamarovskidir. 2004-cü ildən Avropa Birliyinin üzvüdür. Və qısa müddətdə Avropa Birliyinin əhəmiyyətli ölkələri arasına girməyi belə desək, bacarmışdır.