Referat fakültə: Beynəlxalq Münasibətlər və Regionşünaslıq Kafedra: Avropaşünaslıq Kurs: 2-ci kurs Qrup: 204

İqtisadiyyatı

Müstəqil dövlətin əsas problemi iqtisadi problemlərinin həlli idi: ölkədə hiperinflasiya tüğyan edirdi (1990-cı ildə 500%-dan artıq), yüksək xarici borclar sərmayələrin yatırılmasına imkan vermirdi. Əlavə olaraq gizli işsizlik, köhnəlmiş və qeyri-effektiv sənaye, geridə qalmış kənd təsərrüfat vəziyyəti çətinləşdirirdi. 1988-ci ilin kənd təsərrüfatı haqqında qanunlar və 1989-cu ilin iyul ayında qiymətlərin liberalizasiyası gözlənilən nəticələri vermədi.

Polşa həmin zamanın maliyyə nazirinin müəllifliyi olan Baltseroviç adlı planı həyata keçirtməyə qərar verdi: plan daxili qiymətlərin liberalizasiyası, idxalın artımı, əmək haqqının və müəssisələrə qarşı tətbiq olunan siyasətə nəzarətinin çoxalması, inflyasiyadan yüksək faiz normasının tətbiqi, dollar kursunun sabitləşməsi və onun məzənnəsinin tətbiqini nəzərdə tutrdu. Nəticədə polyak iqtisadiyyatı sabitləşdi və dünyaya açıldı. Bank sistemində və pul-kredit siyasətində islahatlar aparıldı. Polşada kapital bazarı və iş bazarı yaradıldı. 1990-cı ilin iyul ayında Seym özəlləşdirmə haqqında qanunu təsdiq etdi. Növbəti illər ərzində fiziki şəxslərdən gəlir vergisi (1991-ci il) və ƏDV vergisi(1992-ci il) tətbiq edildi.

Hazırda Polşa sabit siyasi sistemə, inkişaf edən iqtisadiyyata malik və beynəlxalq strukturlarda fəal iştirak edən bir ölkədir. İqtisadi inkişaf, son illərdə bir az zəif olsa da, sabitdir və dərin ictimai islahatlara (mis. təqaüd və səhiyyə xidməti sistemlərində) söykənmişdir. Son on il ərzində iqtisadi institutlarının və yaxud qaydalarının Avropa Birliyində qüvvədə olan qaydalarına uyğunlaşma prosesi davam edir. Artıq bu günlərdə AB-yi Polşanın əhəmiyyətli iqtisadi əməkdaşıdır. İxracın 70% AB-nə gedib çıxır, Birliyin ölkələrindən 60%-dan artıq idxalat gəlir.

1989-cu ildən transformasiyadan irəli gələn dəyişikliklər iqtisadiyyat fəaliyyətinin bütün sahələrinə yenidən baxılmasına səbəb oldu. Onların ilkin şərti artıq həyata keçirilmiş, üstün yer tutan və daim artan özəl sahibkarlığın mövqeyinə söykənən  azad bazarının qaydalarının effektiv tətbiqi. Polşada iqtisadi artımının əsas mühərriki özəl sektor oldu, özəlləşdirmə isə (milli xüsusiyyətinin dəyişdirilməsi və özəl sektorunun inkişaf prosesi) iqtisadiyyatda daha rəqabətli strukturlarının yaradılmasına səbəb oldu.

  Avropa Birliyinin ölkələrində olduğu kimi, ağır sahələrin özəlləşmə və restrukturizasiyı ən çətin keçdi. Metallurgiya, kimya və maşın, eləcədə energetika (özəlləşdirmə prosesi artıq davam edir, xarici investorların bu sahədə maraqları sürətlə artır), qaz xidməti, nəqliyyat (əsasən Polşa Dövlət Dəmiryolu) və həmçinin çıxarma sənayesinin sahəsi ilə məşğul olan bir qrup müəssisənin özəlləşdirmə prosesi davam edir.

Dekadadan artıqdır ki, polyak iqtisadiyyatının dövlət müdaxiləsindən azalmasının səviyyəsi AB-də mövcud səviyyəyə yaxınlaşdırılmışdır, qanunlarda aparılan ardıcıl dəyişikliklərin sayəsində isə sosializm dövrünün iqtisadiyyatınından miras qalan iqtisadi obyektlərinin təfsirlərinin son fərqlər yox oldu. Müəssisənin yiyəsinin milliyyəti, sahəsi, böyüklüyü və mülkiyyət forması artıq əhəmiyyət daşımır.