DW 2(1 -ra).
Münasibətdən göründüyü kimi tam müsbət (ra = 1) av- tokorrelyasiya halında DW = 0, qalıqların tam mənfi avto- korrelyasiyası (ra=-l) halında DW = 4, avtokorrelyasiya olmadıqda isə (ra = 0) DW = 2 olur.
Reqressiya sosial-iqtisadi tədqiqatlarda
Reqressiya analizində reqressiya tənliyinin hesablanan qiymətləri faktiki göstəricilərlə müqayisə olunması faktor əlamətlərinin nəticə əlamətinin formalaşmasındakı əhəmiyyəti haqda müəyyən nəticələrə gəlmək imkanı yaradır.
Reqressiya tənliyi faktor əlamətlərinin analizi və nəticə əlamətinin gözlənilən qiymətlərinin proqnozlaşdmlmasında geniş istifadə olunur, y nəticə əlamətinin proqnozlaşdırılan qiyməti reqressiya tənliyində x faktor əlamətinin gözlənilən qiymətini yerinə qoyduqda alınmış olur.
Reqressiya tənliyinin hesablanmış qiymətləri baxılan zaman periodunda x faktor əlamətinin (xmax –xmin)intervalındakı istənilən qiymətlərində y nəticə əlamətinin bütün mümkün qiymətlərini müəyyən etməyə imkan verir. Əgər x- in real ölçülərindən kənara çıxmaq tələb olunursa, onda bir məhdudiyyət şərti kimi yadda saxlamaq lazımdır ki, parametrləri müəyyən olunmuş reqressiya tənliyinə x.üçün elə qiymətlər qoymaq olar ki, onların həcmi tənliyin formalaşmasında iştirak edən faktor əlamətlərin həcmindən çox fərqlənən olmasın. Faktor əlamətinin gözlənilən (proqnoz) qiymətini seçərkən tədqiqatda iştirak edən faktor əlamətlərin ilkin göstəriciləri üçün variasiyanın genişlənməsinin, yəni (xmax –xmin)nin -i həcmindən (həm minimal, həm maksimal göstəricilərdən) kənarlaşmamaq məsləhət görülür. Belə proqnozun verilməsi “nöqtə proqnoz” adlanır. Bu tip proqnozlar qeyd etdiyimiz kimi faktor (izahedici) əlamətlərin proqnoz qiymətləri faktorların faktiki qiymətləri intervahndadırsa, özünü doğruldur. Əks halda nəticə faktoru üçün gözlənilən qiymətinin intervalda verilməsi daha doğru qərardır. Çünki y dəyişənlərinin faktiki ptv- qnozlaşdınlan göstəricilərinin tam bərabərliyi halının baş verməsi ehtimalı çox kiçikdir. Trend tənliyinin forması uğurlu seçilsə belə, hadisələrin faktiki realizasiyası proqnozlardan fərqlənə bilər. Bu trend tənliyinin yalnız tendensiyanı xarakterizə etməsi və zaman sıralan səviyyələrinin təsadüfi komponentə malik olması faktlarından irəli gəlir, yəni y1 = f(x, ).Təsadüfi komponentin varhğı və məhdud sayda müşahidələrə görə qiymətləndirilən trend tənliyi parametrlərinin səhvləri (xətalan) proqnoz üçün interval qiymətləndirmədə nəzərə alınır.
Nəticə
Reqressiya analizinin əsas məqsədi təcrübi məlumatlardan istifadə etməklə fiziki prosesə təsir edən amilləri nəzərə alan riyazi modelin qurulmasından və onun dəqiqlik dərəcəsini qiymətləndirməkdən ibarətdir.
Mənbə
Практикум по эконометрике: Учеб, пособие / И.И. Елисеева, С.В. Курышева, Н.М. Гордеенко и др.; Под ред. И.И. Елисеевой. - 2-е изд., перераб. и доп. - М.: Финансы и статистика, 2007. - 344 с.
Прогнозирование и планирование в условиях рынка: Учебное пособие / Л.Е. Басовский. - М.: ИНФРА-М, 2007. - 260 с.
Рудакова Р.П., Букин Л.Л., Гаврилов В.И. Статистика. 2-е изд. - СПб.: Питер, 2007 -288 с.: ил.
Салин В.Н., Кудряшова С.И. Система национальных счетов: Учеб, пособие. - М.: Финансы и статистика, 2006. - 272 с.
Салин В.Н., Чурилова Э.Ю. Курс теории статистики для подготовки специалистов финансово- экономического профиля: учебник. - М.: Финансы и статистика, 2007. - 480 с.: ил.
Dostları ilə paylaş: |