Ümumi geotektonika (nəzəri, dinamik, genetik) zaman və məkan daxilində tektonik hərəkətlərin baş
verməsini və bütün dərəcələrdən olan tektonik struk-turların əmələ gəlməsi qanunauyğunluqlarını nəzər-dən keçirir. O həmçinin yerin geoloji tarixində tektonosferin təkamülü istiqamətlərini aydınlaşdırır.
Bundan başqa, geotektonikanın tektonofizika və tətbiqi tektonika bölmələri də vardır. Son illər geofizika və geotektonikanın təmasında yaranmış geodinamika bölməsi də meydana gəlmişdir. Bu bölmə geofiziki, riyazi və fiziki modelləşdirmə üsulları ilə ümumən yerin strukturlarının yenidən formalaşmasında endogen aktivliyi, eləcə də digər prosseslərin xüsusiyyətini və prosseslərin getmə qanunauyğunluqlarını modelləşdirir.
Keçən əsrdə (XX əsr) geodinamika və seysmo-logiyanın təmasında seysmotektonika bölməsi əmələ gəlmişdir ki, buda hal- hazırda zəlzələlərin baş verməsinin tektonik şəraitini öyrənir.
Geotektonikanın praktiki əhəmiyyəti çox böyük-dür. Yer qabığında yerləşən elə bir faydalı qazıntı yatağı yoxdur ki, o tektonik prosseslə müşaiət olunmasın. Ona görə də tektonik xəritələrin tərtib edilməsi istənilən faydalı qazıntıların proqnozlaşdırılması üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Bundan başqa, geotektonikanın məlumatları, xüsusən,- regional tektonikanın, neotektonikanın və seysmotektonikanın məlumatları ərazinin mühəndi-si- geoloji rayonlaşdırması zamanı, yəni iri tikintilə-rin - su və atom elektrik stansiyalarının, böyük su ambarlarının və suvarma sistemlərinin qurulması və s. zamanı xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Geotektonikaın tətbiqi geotektonika bölməsi, apa-rılan işlərin xüsusiyyətindən asılı olaraq filiz, neft və qaz yataqlarının geotektonikası, mühəndisi geotektonika və s. elm sahələrinə bölünür.
Dostları ilə paylaş: |