Regional geologiyanin öYRƏNİLMƏ MƏSƏLƏLƏRİ

YER QABIĞININ MÜASİR VƏ ƏN YENİ HƏRƏKƏTLƏRİ, ONLARIN ÖYRƏNİLMƏSİ-NİN ÜSULLARI VƏ NƏTİCƏLƏRİ
Yer qabığının ən müasir hərəkətlərinin öy­rənil-məsi ilə geotektonikanın bir qolu olan neotektonika məşğul olur. Bu əsasən yer qabı­ğında gedən müasir tektonik prosseslərlə əla­qədar olub, son 40 milyon illik bir zaman kə­simini əhatə edir. Hesab edilir ki, müasir yerin strukturlarının və relyefinin əsas cizgi-lərinə oliqosenin cizgi­ləri uyğun yaxındır.

Ən yeni hərəkətlər mər­hələsindən müasir bəzən isə cavan hərə­kətlər xüsusən seçilir.

Müasir hərəkətlər adı altında Yer tarixinin son üç geoloji əsrinin hərəkətləri nəzərdə tutulur. Bu hə-rəkətlərin öyrənilməsi üçün geo­deziya üsulundan istifadə olunur. Ən yeni və müasir hərəkətlərlə yana-şı, bəzən daha yeni hərəkətlər mərhələsi də ayrılır. Bu mərhələ ho­losendən bu yana olan 10-12 min illik bir epo­xanı əhatə edir. Həmin hərəkətlərin öyrə­nil-­məsi üçün tarixi- arxeoloji üsuldan istifadə olu­­nur. Üsul ona əsaslanır ki, bir çox antik tikililər dəniz kə-narında tikilmişdir. Bunlardan bəziləri tektonik hərə-

kətlərin təsiri altında aşağı enərək su altında qalmış, digərləri isə qalxaraq su səviyyəsindən xeyli yuxarı-da dayanmışdır.