Regional geologiyanin öYRƏNİLMƏ MƏSƏLƏLƏRİ

TƏKRARİ OROGENLƏR VƏ QİTƏ RİFTLƏRİ

Geoloqların çoxu uzun zamanlar hesab edir­dilər ki, dağ tikililəri həmişə birbaşa geosin­kli­nalların davamıdır və onlar inkişafını başa çatdıran qırışıqlıq deformasiyaları nəticəsində əmələ gəlir. Doğrudur hələ XX əsrin əvvəl­lərində amerika geomorfoloqu U.M.Devis geo­sinklinal prosseslərlə müşaiət olun-mamış dağ tikililərin mövcudluğu haqqında fikir söyləmişdi. Ancaq, sonralar geoloqlar bu fikirdən yan keçmişdilər. Yalnız mərkəzi Asiyada Tyan- Şanda və Altay­da sovet geoloqlarının tədqiqat-lqrından sonra belə bir nəticəyə gəlinmişdir ki, uzun zaman platforma rejimində inkişaf etmiş dövrdən sonra da ərazi təkrar dağəmələgəlməyə cəlb edilə bilər.­ S.S.­Şults 1962- ci ildə iki tip orogen ayırmağı tək­lif etdi: epigeosinklinal və epiplatforma (epi yunanca “sonra”). Bir qədər sonra bu məfhumlar V.V.Be­lo­us­ov tərəfindən tektonik aktivləşmə kimi qeyd edildi. O qeyd etmişdir ki, bu aktivləşmə nəti-cəsində platfor­malar yenidən dag tikililərinə çevrilir.