Müasir tektonik hərəkətlər
Müasir şaquli hərəkətlərin öyrənilməsi üçün iki əsas üsul mövcuddur: dəniz səviyyəsi ilə ölçmə (su ölçməsi) və təkrar nivelirləmə.
Su ölçməsi üsulu keçən əsrin 80- ci illərindən başlayaraq tətbiq olunur. Dünyanın bir çox ölkələrin-də dəniz limanında su ölçən cihazlar qoyulmağa baş-landı. Bu əvvəlcə reyka, sonralar isə dənizin səviy-yəsinin qalxıb düşməsini qeyd edən maneoqraflardan ibarət oldu. Bu ölçmələr iki səbəblə bağlıdır: birinci, dünya okeanının evstatik dəyişməsi, yəni su kütləsi-nin və dəniz dibinin relyefinin dəyişmə-si; ikinci, sahillərin qalxması və enməsi.
Dünya limanlarında aparılan müşahidələrin cə-bri cəmlənməsi göstərmişdir ki, son yüzüncü ildə (keçən əsrdə) okeanlarda suyun səviyyəsinin 1,2 mm/il səviyyəsində sistematik olaraq qalxması qeyd olunur. Hesab edilir ki, bu iqlim dəyişməsi ilə əlaqə-
dar Antarktida və Qrenlandiya buzlaqların əriməsi-nin nəticəsidır.
Su ölçmsi müşahidələri nəinki dəniz və okean-ların sahillərində, o cümlədən iri göl və çayların sa-hillərində də aparılır.
Dostları ilə paylaş: |