Falsafa va tabiiy fanlarda borliq tushunchasining mohiyati, borliq va yo‘qlik dialektikasi. Borliq shakllarining tasnifi. Falsafa va fizikada substansiya, substrat va materiyaning o‘zaro aloqasi. In’ikos nazariyasi va uning shakllari. Harakat tushunchasining tavsifi, tiplari va shakllari. Falsafada makon va vaqt dialektikasi. Tabiatniig ontologik maqomi. Biosfera va Noosfera haqidagi ta’limotlar. Tabiatga oid koevolyusion va invayronmental nazariyalar. Falsafada shakllanish, o‘zgarish, rivojlanish va taraqqiyot tushunchalarinyng mohiyati. Rivojlanishning umumiy qonunlari va kategoriyalari.