h
l
S a
A=Ep
=0.05
2-usul
Tomonlari 10 sm bo‘lgan muntazam uchburchakning ikki uchida – 4 nC va + 4 nC bo‘lgan ikki zaryad joylashgan. Uchburchakning uchinchi uchidagi maydon kuchlanganligi nimaga teng? (Javobi: 3,6 kV/m).
Berilgan
|
Formulasi:
|
+q2
E2
60
E1
|
Yechilishi:
Dielektrik muhit ichida bir-biridan 6 s m masofada zaryadi 6 nC va –8 n C bo‘lgan ikki zaryad joylashgan. Ular o‘rtasidagi maydon kuchlanganligi qanday? (Javobi: 140kV/m).
Yechilishi:
Qanday nuqtaviy zaryad potensiallar farqi 100 V bo‘lgan ikki nuqta orasida ko‘chirilganda, maydon 5 μJ ish bajaradi? (Javobi: 50 nC).
Yechilishi:
4-masala
Elektrostatik maydonning biror nuqtasidagi 50nC zaryad 7,5μ J potensial energiyaga ega. Shu nuqtadagi elektr maydon potensialini toping. (Javobi: 150 V).
Yechilishi:
Ikkita +0,4 μC va −0,6 μC nuqtaviy zaryadlar bir-biridan 12 sm masofada joylashgan. Zaryadlarni tutashtiruvchi kesma o‘rtasida elektr maydon potensiali qanday bo‘ladi? (Javobi: –30 kV).
Yechilishi:
Zaryadi 3 · 10–8 C ga teng bo‘lgan ikki nuqtaviy zaryad havoda bir-biridan 50 sm masofada turibdi. Ularni 20 sm gacha yaqinlashtirish uchun qanday ish bajarilishi kerak? (Javobi: 10,8 μJ).
Yechilishi:
Agar zaryadlangan ikkita parallel plastinka orasidagi masofa 12 sm, potensiallar ayirmasi 180 V bo‘lsa, plastinkalar orasidagi maydon kuchlanganligini aniqlang. (Javobi: 1500 V/m).
Yechilishi:
8-masala
Kuchlanganligi 6000 V/m bo‘lgan bir jinsli elektr maydonda bitta kuchlanganlik chizig‘ida olingan, orasidagi masofa 2 sm bo‘lgan ikki nuqta orasidagi potensiallar farqi qanday bo‘ladi? (Javobi: 120 V).
Yechilishi:
9-masala
Yassi kondensator qoplamalaridagi kuchlanish 150 V, zaryadi 80 μC bo‘lsa, kondensatordagi maydon energiyasi nimaga teng? (Javobi: 6 mJ).
Yechilishi: =6 mJ Javobi: 6 mJ
Yassi kondensator 2 μC zaryad olib, 0,5 μJ maydon energiyasiga ega bo‘ldi. Kondensator sig‘imi qanday bo‘lgan? (Javobi: 16 μF).
Yassi kondensatorga 4· 10−5 C zaryad berilganda, uning energiyasi 20 mJ ga teng bo‘ldi. Kondensator qoplamalari orasidagi kuchlanish qanday bo‘lgan? (Javobi: 1000 V).
Yechilishi:
Dielektrik singdiruvchanligi 4 va kuchlanganligi 3 · 103 V/m bo‘lgan nuqtadagi elektr maydonning energiya zichligini toping. (Javobi: 159 μJ/m3).
Yechilishi:
Batareyaning EYuK 1,55 V. Uni qarshiligi 3 Ω bo‘lgan tashqi qarshilikka ulanganda batareya qisqichlaridagi kuchlanish 0,95 V ga teng bo‘ldi. Batareyaning ichki qarshiligi nimaga teng?
Yechilishi:
EYuK 30 V bo‘lgan batareya ulangan tok zanjiridagi tok kuchi 3 A ga teng. Batareya qisqichlaridagi kuchlanish 18 V. Batareyaning ichki qarshiligini va tashqi zanjir qarshiligini toping.
Yechilishi:
3-masala
Elektr toki manbayini 5 Ω li qarshilikka ulanganda zanjirdagi tok kuchi 5 A ga, 2 Ω li qarshilikka ulanganda zanjirdagi tok kuchi 8 A ga teng bo‘ldi. Manbaning ichki qarshiligini va EYuK ni toping (Javobi: 3 Ω; 40 V).
Berilgan
|
Formulasi:
Yechilishi:
|
|
bunda
Tok manbayi elementining EYuK 1,5 V. Qisqa tutashuv toki 30 A. Elementning ichki qarshiligi nimaga teng? Agar elementni qarshiligi 1 Ω bo‘lgan g‘altakka ulansa, element qutblaridagi kuchlanish qanchaga teng bo‘ladi?
Yechilishi:
Agar batareyaga ulangan tashqi qarshilik n marta ortganda, qarshilikdagi kuchlanish U1 dan U2 ga ortsa, batareyaning EYuK nimaga teng? (Javobi: E = U1 U2 (n–1)/ (U1n – U2)).
Yechilishi:
Qanday sharoitda batareya uchlaridagi kuchlanish uning EYuKdan katta bo‘lishi mumkin?
Javobi: Tok teskari oqqanda
7-masala
EYuK E1 va E2 bo‘lgan elementlar parallel ulangan. Agar ularning ichki qarshiliklari teng bo‘lsa, elementlar qisqichlaridagi potensiallar ayirmasini toping.
EYuK 1,5 V va 2 V bo‘lgan elementlar bir xil ishorali qutblari bilan ulangan. Batareya klemmalariga ulangan voltmetr 1,7 V kuchlanishni ko‘rsatdi. Elementlar ichki qarshiliklari nisbatini toping (Javobi: r1/r2 = 2/3).
Yechilishi:
EYuK 1,3 V va 2 V bo‘lgan elementlarning ichki qarshiliklari mos ravishda 0,1 Ω va 0,25 Ω ga teng. Ular parallel ulangan. Zanjirdagi tok kuchi va elementlar qisqichlaridagi kuchlanish topilsin.
Yechilishi:
10-masala
Voltmetrning to‘rtta o‘lchash chegarasi bor: 3, 15, 75, 150 V. Asbobdan o‘tishi mumkin bo‘lgan tok kuchi 0,8 mA. Agar voltmetrning ichki qarshiligi 1000 Ω bo‘lsa, unga ulanadigan qo‘shimcha qarshiliklar R1, R2, R3 va R4 larni toping (Javobi: 9,49,249 va 499 kΩ).
Berilgan
|
Formulasi:
Yechilishi:
|
Ichki qarshiligi 200 Ω bo‘lgan galvanometr tok kuchi 100 mkA bo‘lganda butun shkalasiga buriladi. Unga qanday qarshilikni ketma-ket qilib ulansa, voltmetr sifatida ishlab, 2 V kuchlanishgacha o‘lchay oladi?
Yechilishi:
Mis sterjendan 0,5 s davomida zichligi 9 A/mm2 bo‘lgan tok o‘tganda uning temperaturasi qanday o‘zgaradi? Misning solishtirma qarshiligi 1,7 · 10–8 Ω · m , z ich l ig i 89 0 0 kg /m 3, solishtirma issiqlik sig‘imi 380 J/(kg K)
Javobi: 0,20 oC).
Berilgan
j
c=380 J/kg K
|
Formulasi:
|
Yechilishi:
Niobiydan yasalgan spiral 100 o C ga qizdirilsa uning solishtirma qarshiligi necha marta o‘zgaradi? Niobiy uchun α = 0,003 K–1 (Javobi: 1,3 marta ortadi).
Yechilishi:
Nikelin simning 20 oC dagi qarshiligi 20 Ω ga teng edi. Uni 120 oC gacha qizdirilsa, qarshiligi nimaga teng bo‘ladi? Nikelin uchun α = 0,0001 K–1.
Berilgan
|
Formulasi:
Yechilishi:
|
Vakuumli diodda elektron anodga 8 Mm/s tezlik bilan yetib boradi. Anod kuchlanishini toping (Javobi: 180 V).
Yechilishi:
Vakuumli diodda anoddagi maksimal tok kuchi 50 mA ga teng bo‘ldi. Katoddan har sekundda nechta elektron uchib chiqmoqda? (Javobi: 3,1 · 1017).
Yechilishi:
Yarimo‘tkazgichlarda musbat ion bilan kovak orasida farq bormi?
Javob: Kovak elektron tark etgan joy musbat ion kovagi bor atom
Nima sababdan tashqi sharoitlar o‘zgarmagani holda elektron-kovak jufti to‘xtovsiz hosil bo‘lib tursada, yarimo‘tkazgichda erkin zaryad tashuvchilar soni o‘zgarmaydi.
Javob: Chunki elektron kovaklardan joy almashadi
Germaniyga fosfor, rux, kaliy kiritilsa, qanday turdagi o‘tkazuvchanlik hosil bo‘ladi?
Javob:
Nima sababdan bir xil kuchlanishda to‘g‘ri p–n o‘tishdagi tok, teskari o‘tishdagi tokka nisbatan ancha katta bo‘ladi?Javob : P+ ga n-ga ulanganda ichki va tashqi maydon yo’nalishi bir xilda bo’ladi va maydon zaryadlangan zarralar ko’proq kiradi.
Termistor (qarshiligi temperaturaga qarab o‘zgaradigan yarim o‘kazgichli asbob) uchiga ketma-ket holda 1 kΩ li qarshilik ulanib, unga 20 V kuchlanish berildi. Xona temperaturasida zanjirdagi tok kuchi 5 mA edi. Termistorni issiq suvga tushirilganda undan o‘tuvchi tok kuchi 10 mA bo‘lib qoldi. Termistor qarshiligi necha marta kamaygan? (Javobi: 3 marta).
Dostları ilə paylaş: |