Reje: Dene tárbiyanın basqa baǵdarlar menen baylanısı

4Tema: Dene mádeniyatiniǹ jámiyettegi waziypalari hám formalari

REJE:

1. Dene tárbiyanın basqa baǵdarlar menen baylanısı

1.1. Dene tárbiyası protsessindegi aǹlılıq tárbiya.
1.2. Dene tárbiyası protsessindegi mádeniy tárbiya.
1.3. Dene tárbiyası protsessindegi estetik tárbiya.
2. Dene tárbiya teoriyasınıǹ ulıwma printspleri
2.1. Dene tárbiyanıǹ miynet hám áskeriy ámeliyat penen baylanıslılıq printsipi.
2.2. Jeke adamdı hár tárepleme rawajlandırıw printsipi.
2.3. Dene tárbiyanıǹ salamatlıqtı bekkemlewge baǵdarlanǵan printsipi.


Paydalanilǵan tiykarǵi sabaqliq hám oqiw qollanbalar: A3; A4; A5; A6; Q6; Q7; Q8; Q9; Q11

1.Dene tárbiyanın baska baǵdarlar menen baylanısı

Dene tárbiya baska tárbiyalar menen tıgız baylanısta alıp barıladı. Mısalı: akıl, nravlıq, miynet, estetikalıq tárbiyalar menen. Dene tárbiya waktında adamnın barlıq ameliy iskerligi katnasadı (mıs: biliu, doretiushilik, bir-bireuge katnasık t.b.). Sonlıqtan dene tárbiya uaktında sananı, minez-kulıqtı tez kaliplestiriu mumkin. Dene tárbiya sabaǵı uaktında akıl menen sheshiudi talap etetugın hár qiylixareket jagdayları payda boladı. Dene shınıǵıwların texnikası menen durıs orınlau ushın adamnan sanalı katnasıktı talap etedi. Akıl hám xareket iskerliginin arasındagı baylanıs kushli bolgan jagdayda gana denenin xar tarepleme rawajlanıwı tamiyinlenedi. Dene tárbiya uaktında shugıulanıushılar hár qiylibilimge iye boladı. Oqıwshılar shınıǵıwlardı salıstıradı, talıqlaydı hám katesin duzetiu uqıbına iye boladı. Eger oqıwshı balalardan shınıǵıwlardı oylılıq, doretiushilik penen orınlaudı talap etip, baklap barsa akıl tárbiya unamlı natiyjege erisedi.
Dene tárbiya uaktında nravlıq tárbiyanı natiyjeli iske asırıw mumkin. Sabaq uaktında bir-birine katnasıgı kollektiv bolıp shınıgıudı orınlau natiyjesinde jaksılanadı hám jamiyetlik katnasıkları aktivlesedi. Dene tárbiya uaktında orınlagan shınıǵıwlardın kopshiligi mugallimnin basshılıgı astında kollektivlik katnasıkta otedi (mıs: sport oyınları x.t.b.). Sonlıqtan oqıwshılar arasında bolatugın katnasıklar nravlıq sapánın kaliplesiuinde en axmiyetli faktor bolıp espaplanadı. Usılardın natiyjesinde erk bekkemlenedi, tartiplilik, nravlıq minez kaliplese baslaydı. Sport jarısları uaktında kollektivlik minezdin kaliplesiuine ulken mumkinshilik boladı. Mugallimnin basshılıgı astında ayırım nravlıq sana bekkemlenedi. Mısalı: kollektiv aldında juuapkershilik, komanda ushın jan-tani menen xareket etiui bolıp tabıladı. Sabaq dawamında oqıwshılardın bir-biri menen katnasıkta bolıuı, olar arasında baylanıs nravlıq kasiyettin kaliplesiuinde en kushli larek bolıp esaplanadı. Dene shınıǵıwların uyreniu uaktında, olar kopshilik penen ekenligin sanalı turde tusine baslaydı hám shınıǵıw kagıydalarına saykes óz xarakterin baskaradı, bbaskalardında is xareketlerin esapka alıp baxalap baradı. Solay etip erikti bekkemleydi, tartiplilikti saklaydı, nravlıq minez adetke aylanıp kaliplese baslaydı.
Sport oyını jarısları uaktında kollektivlik minezdin kaliplesiui ushın ken mumkinshilik boladı. Katnasıushılar hár qiylikomandalıq funktsiyalardı isleui menen birge komandanın mapi ushın baskalardın iskerligin jedellestiriuge umtıladı. Usılardın tiykarındı jamiyetlik nravlıq minez-kulkkaliplesedi.
Miynetke tayarlau-dene tárbiyanın en baslı xızmetlerinin biri. Dene shınıǵıwları tasirinde den-saulıgı bekkemlenedi, denenin funktsionallıq mumkinshiligi artadı, kuramalı xareket koordinatsiyaların isleydi. Bulardın hámmesi adamnın miynet uqıbın arttıradı. Ondiristin rawajlanıwına baylanıslı dene tárbiyanın funktsiyası keneyip barmakta. Xazirgi uakıtta mexanizatsiyanın rawajlanıwı xar tarepleme uqıbı rauajlangan, den-saulıgı bekkem, xareketshen adamlardı talap etedi. Dene tárbiya uaktında oqıwshılar miynettin ayırım turlerin orınlaydı. Mısalı: uskenelerdi ornalastırıu, jıynastırıu, oklau x.t.b.
Dene tárbiya uaktında oqıwshılar estetikalıq tárbiya aladı. Dene shınıǵıwların texnikası menen koordinatsiyalı etip orınlau arkalı olardı estetikalıq sezim payda boladı. SHınıgıudı orınlau ushın jumsalatugın kush, tezlik, shakkanlıq, ritmikalıq xareket-bul xarekettin estetikalıq xarakteristikası bolıp esaplanadı.