Respublika bolalar ijtim oiy moslashuvi markazi d. A. Nurkeldiyeva m. Yu. Ayupova

Bosh  va o ‘rta barmoqlar xalqa qilib birlashtiriladi,  qolgan 

barm oqlar  esa  erkin  holatda  qoladi.

13

---

LOGOPEDIK  0 ‘YINLAR

0 ‘y in lar bolalarning jism oniy yetuk  b o iis h i,  aqliy va  ahloqiy 

jih a td a n   tarbiyalanishlari,  shuningdek  n u tq   nuqsonini  b a rta ra f 

etishda m uhim  aham iyatga ega.  Shu  bilan  birga o ‘yin  bolalarni 

riv o jla n is h i  u c h u n   s h a r o it  y a r a ta d i,  y a ’ni  o ‘yin  ja r a y o n id a  

b o lalard a o ‘zaro m u n o sab at m alakalari paydo b o ia d i, m u rak k ab  

axloqiy, his-tuyg‘u lar sh ak llan a boradi.

0 ‘yinni  to ‘g ‘ri  tan lash   va  b o la la r bilan  to ‘g ‘ri  o ‘tkazish ju d a  

m uhim  aham iyatga ega.

T o ‘g ‘ri  ta s h k il  q ilin g a n   o ‘yin   n u tq id a   n u q s o n i  b o i g a n  

b o la la rd a   yan g i  s o ‘z larn i  q o i l a s h   u c h u n   eh tiy o j  tu g ‘d ira d i, 

u l a r n i n g   l u g ‘a t  b o y lig i  o s h a d i,  n u tq id a g i  k a m c h i lik la r  

k o rrek tsiy alan ib   boradi.  0 ‘yin  va  o ‘yin  m ashqlari  to rtin ch o q  

b olalam i faollashtirishga yordam  beradi. 0 ‘yin bolalam ing nutqini 

rivojlantirishda k a tta  ah am iy atg a ega b o iib , o ‘yin va m ashqlarda 

nutqiy  m aterial  ongli rav ish d a o ‘zlashtirilib,  m exanik yodlashga 

y o ‘l q o ‘yilmaydi.

L o g o p e d ik   o ‘y in larn i  tashkil  etishda,  lo g o p ed n in g   ishi  uni 

to ‘g ‘ri tashkil etishga q aratilg an  b o iis h i kerak.

U m u m iy   v a  n u tq   m a t o r i k a s i n i n g   b u z ilis h la r i  b o i g a n  

b o la la r n in g   ( d iz a r tr ik l a r d a )   o ‘y in d a   tez  c h a r c h a b   q o lis h i 

k u z a tila d i.  H a ra k a t  b ezo v talig i,  o ‘ziga  ish o n ch sizlik ,  n u tq iy  

ch arch ash lar, ja m o a d a  o ‘yinga kirishishda qiyinchilik tu g ‘diradi.

A la lik   b o la la rd a ,  o ‘y in c h o q la r  b ila n   o ‘y n a la d ig a n   o ‘yin 

m azm uni  m aqsadga  y o ‘naltirilgan  h arak atn i  bildirm aydi.  0 ‘yin 

u lard a b ir xil m azm unni va  taq lid n i aks ettiradi.

D u d u q la n u v c h i  b o la la rd a   o ‘y in d a   u y a tc h a n lik ,  n o t o ‘g ‘ri 

n u tq id a n   q o ‘rqib,  o ‘yinga  tez  kirisha  olm asliklarini  kuzatam iz. 

U lar  o ‘yinda  k o ‘pincha  to m o sh ab in   b o ia d ila r   yoki  ikkilam chi 

rollarni tanlaydilar.

B o la la r  n u tq id a g i  k a m c h ilik la rn i  k o rre k tsiy a la b   b o rish d a  

o ‘yinning 3  ta tu rid an  foydalaniladi.

14

---

L ogopedik  o ‘yinlar  m a k tab g ach a  tarb iy a  yoshidagi  b o lalar 

bilan olib boriladi.

Logopedik  o ‘yinlarni o ‘tkazishning vazifalari quyidagilardan 

iborat:

1.  B olalarni to ‘g ‘ri nafas olish va nafas chiqarishga o ‘rgatish;

2.  O vozni  riv o jlan tirish .  P a st  v a   b a la n d   ovozda  gapirishga 

o ‘rgatish;

3. E shituv d iq q ati va nutq n i eshitishni rivojlantirish;

4. T o v u sh lar talaffuzidagi kam chiliklarni b a rta ra f etish;

5.  B olalarda logopedik o ‘yinlar o rq ali duduqlanishni b a rta ra f 

etish;

6.  B o la la rd a   q o in in g   m ay d a  h a ra k a tla r i,  h am d a  um um iy 

h arak atlarn i rivojlantirish.

L ogopedik o ‘yinlarni tashkil etish v a o ‘tkazishda logoped turli 

n u tq  kamchiligiga ega b o ig a n  bolalam ing qobiliyatlarini e ’tiborga 

olishi lozim.

L o g o p e d   o ‘y in la r n i  o ‘t k a z i s h   o r q a li  b o la d a   n u tq id a n  

uyalm aslik,  m u lo q o tg a  kirishishi,  to ‘g ‘ri  va  ravon  gapirish kabi 

sifatlarni rivojlantirib boradi.