Halkoylaması veya seçimin başlangıç tarihinden, seçim veya
halkoylaması sonuçları ilan edilinceye kadar olan süre içinde, Cumhurbaşkanı, Başbakan, bakanlar ve milletvekilleri ve adayların yurt içinde yapacakları gezilere hiçbir kamu görevlisi katılamaz.
BÖLÜM IV - ARAÇLAR
Araçların sağlanması
83. (1) Seçim kurulu başkanları, seçim için gerekli bütün araçları ve parayı zamanında ve dizenli olarak sağlamak ve yerlerine göndermekle yükümlüdürler
(2) Bu hususlarda kurul başkanlarının emirleri üzerine, polis amir ve memurları belediyeler ve muhtarlıklar gerekli yardımlarda bulunmak zorundadırlar.
Oy verme araçları ve teslimi
84. (1) Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığı, ilçe seçim kurulları ile sandık kurulları mühürlerini ve seçim işleri için gerekli her çeşit kırtasiye ve gereçleri zamanında ilçe seçim kurulları başkanlıklarına gönderir.
(2) (2) Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığı oy verme gününden en az on gün önce ilçe seçim kurulu başkanlıklarına; ilçe seçim kurulu başkanları da oy verme gününden en az kırk sekiz saat önce, aşağıda yazılı eşyanın sandık kurulları başkanlarına teslimini sağlarlar:
(a) Seçim bölgesinde her sandık için ağzı mühürlü bir kese içine konulmuş numaralı bir mühür (hangi sandığa, hangi numaralı mührün verildiği bir tutanağa geçirilir);
(b) Her seçim çevresinde bulunacak oy verme yerleri sayısı toplamına eşit miktarda, bölge adaylarının onaylı listesi;
27.12/1994
(c) Oy sandıkları;
(d) Sandık sayısınca stampa ve mürekkebi;
(e) Sandık sayısınca örneğine uygun onaylı tutanak
(i) Gerektiği takdirde oy verme yeri inşası için malzeme;
(j) O seçim bölgesinde, seçimin özelliğine göre yeteri kadar beyaz boş kağıt ve gerekli başka eşya;
(k) Her yaprağı ilçe seçim kurulu tarafından mühürlü ve sonu onaylı, iki nüsha sandık seçmen listesi;
7.14/2002
(l) Yüksek Seçim Kurulunca hazırlanmış, bütün partili ve bağımsız adayları kapsayan birleşik oy pusulası il« muhtarlık ve ihtiyar heyeti üyeliği seçimlerindi kullanılacak oy pusulaları ile halk oylamasında kullanılacak oy pusulaları;
14.12/1998
(m. fıkrası 12/98 sayılı yasa ile 1 Mart 1998 tarihinde yürürlükten kaldırıldı.)
(3) Bu maddede belirtilen örnekler Yüksek Seçim Kurulunca hazırlanır.
Tutanak defteri
85. (1) Her kurulda bir tutanak defteri bulunur. İlçe seçim kurulları, kendi kurullarına ve sandık kurullarına ait tutanak defterlerini, sahifeleri numaralamak ve mühürlemek suretiyle onaylarlar.
(2) Kurulların işlem ve kararları bu defterlere yazılır ve başkan ve üyeler tarafından imzalanır.
ÜÇÜNCÜ KISIM
SEÇİM GÜNÜ İŞLERİ
BÖLÜM I
SANDIK BAŞI İŞLERİ
And içme
86. Sandık kurulu başkan ve üyeleri, oy verme günü göreve başlamadan önce, ilk iş olarak, sandık başında, sandık kurulu ve hazır bulunanlar önünde birer birer şöyle and içerler:
"Hiçbir etki altında kalmaksızın, hiç kimseden korkmadan, seçim (veya halkoylaması) sonuçlarının tam ve doğru olarak belirmesi için, görevimi yasaya göre, dosdoğru yapacağıma, namusum, vicdanım ve bütün mukaddesatım üzerine and içerim."
Görev ve
87. Sandık kurullarının başlıca görev ve yetkileri şunlardır:
yetkileri
(1) Sandık alanı içinde halkoylaması veya seçimin düzenle geçmesi için gereken tedbirleri almak ve oy verme işlerini yürütmek ve denetlemek;
(2) Sandık alanında, sandığın konulacağı yeri tayin etmek ve sokak başlarında, bu yeri göze çarpacak surette gösteren işaretleri koymak veya alışılmış araçlar ile duyurmak;
(3) Oy verme işleri hakkında ileri sürülecek itirazları incelemek ve bir karara bağlamak ve kararlarını tutanak defterine geçirerek altını imzalamak;
(4) Bu kararlardan itiraza uğrayanları derhal ilçe seçim kuruluna göndermek;
(5) Bu Yasadaki esaslara göre sandığa atılmış olan oy pusulalarını saymak, dökümlerini ve sonuçlarını tutanağa geçirmek ve bunları seçim işlerine ait diğer evrak ile birlikte derhal ilçe seçim kuruluna teslim etmek.
Gözlemciler.
88. Siyasal partilerin gözlemcileri ile adayları ve bağımsız adaylarla gözlemcileri, sandık başı işlemlerini izlemek üzere hazır bulunabilirler. Bağımsız aday gözlemcileri üçten fazla olursa, sandık kurulu başkanı bunlar arasında ad çeker. Adları ilk çıkan üç gözlemci, sandık başında bırakılır. Diğerleri, sandık alanında kalabilirler.
Kurulda çoğunluğun sağlanması
89. Sandık başında, oy verme başlamadan önce veya oy verme sırasında, sandık kuruluna dahil siyasal parti üyelerinden biri veya birkaçı görevini yapmazsa, ceza kuralları saklı kalmak üzere, yerine siyasal parti yedek üyelerinden biri getirilir. Bu dahi mümkün olmaz ve kurul üyeleri üçten aşağı düşerse, bu durum tutanağa geçirilir ve eksikler, o sandık alanında seçme yeterliliğini haiz ve okur yazar olanlar arasından, başkanın seçeceği kimselerle doldurulur.
Sandığın konulacağı yer
90. (1) Sandığın konulacağı yeri ve oy verme işinin vaktinde sona ermesi için gerekli tedbirleri, sandık kurulu saptar. Sandığın konulacağı yerin belirtilmesinde, seçmenin oyunu kolaylıkla, serbestçe ve gizli şekilde verebilmesi göz önünde tutulur.
(2) Sandık, okul avlusu veya salonları, mabetlerin elverişli kısımları gibi geniş, umumi yerlere konur. Açık yerlerde, saçağı, sahanlığı, sundurması bulunan yerler seçilir.
(4) Aynı yerde dörtten fazla sandık bulundurulamaz.
Kapalı oy verme yeri 24.12/1981
91. (1) Sandık kurulları, oy serbestliğini ve gizliliğini sağlayacak ve bitişik olmayacak şekilde, her yüz seçmen için en az bir kapalı oy
verme yeri hazırlar.
28.12/1994
(2) (A) Seçmen, oyunu kapalı oy verme yerinde, kullanmak ve gizliliği bozmayacak ve sandık kurulu mührü dıştan görünecek biçimde oy pusulasını katladıktan sonra kapalı oy verme yerinden ayrılmak ve oyunu kullandığı katlanmış oy pusulasını kapalı oy sandığına atmak zorundadır.
(B) Seçmen, kendisine, sandık kurulu yetkililerince verilen oy pusulasının yerine başka bir pusula üzerinde oy kullanamaz ve kendisine verilen oy pusulasını, sandığın bulunduğu yerin dışına çıkaramaz.
Oy v erme yerinin nitelikler
92. (1) Kapalı oy verme yeri, içerisi dışarıdan gözetlenemeyecek ve seçmenin oyunu gizlilik ve rahatlık içinde kullanabileceği şekil ve nitelikte olur.
29.12/1994
(2) Bölge adaylarının onaylı listesi kapalı oy verme yerinde asılı durur.
(3) Kapalı oy verme yerinde masa veya benzeri bir şey bulundurulur.
Sandığın ve oy pusulalarının Kurulca mühürlenmesi
39(1).12/1994
93. (1) Sandık kurulu başkanı, oy verme işlerine başlamadan önce, sandığın boş olduğunu hazır bulunan sandık kurulu üyeleri ile gözlemciler önünde saptayarak sandığı kapatır; mühür bozulmadan açılamayacak şekilde sandık mührü ile mühürler.
30(2).12/1994
(2) Sandık kurulu, and içme, sandığı yerleştirme, kapalı oy verme yerini düzenleme işlerini bitirdikten sonra, hazır bulunanlar önünde, İlçe Seçim Kurulu Başkanından teslim alınan ve İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı mührünü taşıyan oy pusulalarını sayar, her birinin arkasına Sandık Kurulu mührünü basar, böylece arkasında biri İlçe Seçim Kurulunun, diğeri de Sandık Kurulunun mühürleri bulunan çift mühürlü oy pusulası sayısını saptar.
(3) Sandık kurulu, bu madde gereğince yaptığı işlemleri tutanak defterine geçirip imzalar.
(2) Zarf ve oy pusulalarının, zarf dışından renk ayrılığını belli etmeyecek şekilde ve aynı ölçüde hazırlatılması şarttır
(3) Halkoylamasında kullanılacak oy pusulaları, Yüksek Seçim Kurulu tarafından bastırılır.
Cumhurbaşkan
lığı, belediye başkanlığı ve muhtarlık seçimlerinde oy pusulası 25(1)12/1981
3.12/1984
95.(1) Cumhurbaşkanı seçiminde kullanılacak oy pusulasında, seçime katılan adayların isimleri, birbirinden belirli kalınlıkta birer çizgi ile ayırt edilmiş olarak yan yana yazılır. İlk önce siyasal parti sonra da bağımsız adayların yazılış sırası, siyasal partilerin veya aday temsilcilerinin önünde, Yüksek Seçim Kurulu tarafından ad çekme suretiyle saptanır. Bağımsız adayların yazılış sırası siyasal partilerin yazılış sırasından sonra yer alır. Birden fazla bağımsız aday bulunması halinde yazılış sıraları bağımsız adayların veya temsilcilerinin önünde ad çekme suretiyle saptanır.
(2) Oy pusulasında siyasal parti adaylarının isimlerinden önce, en başta partinin özel işareti; özel işaretin altında parti adının baş harfleri; baş harflerin altında tam yazı halinde partinin adı yazılır.
25(2).12/1981
(3) Bağımsız adaylar, partilerinkine benzememek koşulu ile istedikleri işareti, aday gösterme tarihinden sonraki üç gün içinde Yüksek Seçim Kuruluna bildirirler. Yüksek Seçim Kurulunun bağımsız adayların işareti konusunda vereceği karar kesindir.
25(2).12/1981
(4) Cumhurbaşkanlığı seçimi oy pusulaları, yukarıdaki kurallara bağlı kalmak koşuluyla, adaylar arasında tam bir eşitliği sağlayacak büyüklük ve puntolarla, Yüksek Seçim Kurulu tarafından bastırılır.
8.14/2002
(5) Belediye Başkanlığı seçimi oy pusulaları da yukarıdaki (l)'inci, (2)'inci, (3)'üncü ve (4)'üncü fıkralara göre hazırlanır
8.14/2002
(6) (A) Muhtarlık seçiminde kullanılacak oy pusulalarında, seçime katılan adayların isimleri, birbirinden belirli kalınlıkta birer çizgi ile ayırt edilmiş olarak yan yana yazılır. Adayların yazılış sırası, Yüksek Seçim Kurulu tarafından adayların veya temsilcilerinin önünde ad çekme suretiyle saptanır.
(B) Muhtarlık seçiminde kullanılacak oy pusulaları yukarıdaki kurala bağlı kalmak koşuluyla, adaylar arasında tam bir eşitliği sağlayacak büyüklük ve puntolarla, Yüksek Seçim Kurulu tarafından bastırılır.
Milletve-killiği
belediye meclisi üyeliği ve ihtiyar heyeti
üyeliği seçimlerinde oy pusulası
96. (1) Milletvekilliği seçimlerinde, her oy pusulasının bir yüzü, seçime katılan siyasal partilerin aday listelerinin yan yana ve birbirinden belirli kalınlıkta birer çizgi ile ayırt edilmiş olarak, "Birleşik Oy Pusulası" şeklinde düzenlenir. Birleşik oy pusulası üzerinde siyasal partilerin oy pusulasının sırası Yüksek Seçim Kurulu tarafından siyasal partilerin temsilcileri önünde ad çekmek suretiyle saptanır.
31.12/1994
(2) (A) Birleşik oy pusulasında, her siyasal partinin aday listesi üzerinde en başta ve ortada, partinin özel işareti; özel işaretinin altında, parti adının baş harfleri; baş harflerinin altında, tam yazı halinde parti adı; belirli bir aralık veya çizgiden sonra eni boyu ikişer santimetre olan belirli bir kalınlıkta çizgilerle yapılmış bir dörtgen; belirli bir aralık veya çizgiden sonra adayların adları ve soyadlarının karşısında eni boyu birer santimetre olan belirli bir kalınlıkta çizgilerle yapılmış bir dörtgen bulunur.
(B) Birleşik oy pusulaları, önyüzünü hiçbir şekilde göstermeyecek özellikte hazırlanır.
26.12/1981
(3) Bağımsız adayların isimleri, siyasal parti listelerinden sonra, başa herhangi bir işaret koymadan, "BAĞIMSIZLAR" başlığı altında soyadı sırasına göre alt alta sıralanır; ad ve soyadlarının karşısına aynı dörtgen konur. Bağımsız adayların ad ve soyadları alt alta sıralanırken, birbirinden belli kalınlıkta birer çizgi ile ayırt edilmiş olarak düzenlenir.
(4) Bu madde uyarınca kullanılacak birleşik oy pusulaları, yukarıdaki kurallara bağlı kalınmak koşuluyla, siyasal partiler arasında tam bir eşitliği sağlayacak büyüklük ve puntolarla, Yüksek Seçim Kurulu tarafından bastırılır.
Bağımsız adayların ad ve soyadları, siyasal parti listelerindeki adaylarla eşitliği sağlayacak büyüklük ve puntolarla, Yüksek Seçim Kurulu tarafından, aynı şekilde bastırılır.
9.14/2002
9.14/2002
(5) Belediye meclisi üyeliği seçimleri oy pusulaları da yukarıdaki (l)'inci, (2)'inci, (3)'üncü ve (4)'üncü fıkralardaki kurallara göre hazırlanır.
(6)(A) İhtiyar heyeti üyeliği seçimlerinde, her oy pusulasının bir yüzüne ihtiyar heyeti üyesi adaylarının isimleri, başa herhangi bir işaret koymadan soyadı sırasına göre alt alta sıralanır; ad ve soyadlarının karşısında eni boyu birer santimetre olan belirli bir kalınlıkta çizgilerle yapılmış bir dörtgen bulunur. Adayların ad ve soyadları alt alta sıralanırken, birbirinden belli kalınlıkta birer çizgi ile ayırt edilmiş olarak düzenlenir.
(B) İhtiyar heyeti üyeliği seçimlerinde kullanılacak oy pusulaları, yukarıdaki kurala bağlı kakımak koşuluyla, adaylar arasında tam bir eşitliği sağlayacak büyüklük ve puntolarla, Yüksek Seçim Kurulu tarafından bastırılır.
Oy pusu-lalarının teslimi ve
mühürlenmesi
32.12/1994
97. (1) Oy pusulaları, sandık seçmen listesine dahil seçmen sayısını karşılayacak miktarda, her birinin arkası, İlçe Seçim Kurulu başkanlığı mührü ile mühürlenmiş olarak 84. maddede belirtilen yöntemlere göre, sandık kurulu başkanlıklarına sayı ile teslim edilir.
(2) Sandık kurulu başkanı, oy pusulalarının ilçe seçim kurulu mührü ile mühürlenmiş olan arka yüzlerini, sandık kurulu mührü ile de mühürler.
Seçmene verilecek oy pusulası
33.12/1994
98. Sandık kurulu, oy kullanmak üzere gelen seçmene, halkoylaması için kullanılacak oy pusulaları hakkında 94. maddede belirtilen kurallar saklı kalmak koşuluyla, biri ilçe seçim kurulu başkanlığının, diğeri de sandık kurulunun mührü bulunan çift mühürlü bir adet; Halkoylamasında iki ayrı çeşitte olmak üzere iki adet; oy pusulası verir. Çift mühürlü oy pusulası, sandık kurulu başkanı tarafından seçmene verilirken, hiçbir tarafında herhangi bir işaret bulunmadığı, çift mühürlü olduğu kurul üyelerine, gözlemcilere ve seçmene gösterilir.
Halkoylama-sında oy verme
Şekli
3.19/1985
99. Halkoylamasında oy kullanacak seçmen, kendisine verilen "EVET" ve "HAYIR" yazılı pusulalardan birini, kapalı oy verme yerinde tercihine göre, zarfa koyup kapatır. Kullanmadığı oy pusulasını kapalı oy verme yerinde derhal imha ederek sandık kurulu tarafından daha önce kapatılıp mühürlenen ve kapalı oy verme yerine konan kutuya atar. Zarfa koyup kapattığı oy pusulasını ise, kapalı oy verme yeri dışındaki oy sandığına atar.
Cumhurbaş-kanlığı, belediye başkanlığı ve muhtarlık seçimlerinde oy verme şekli
34.12/1994
100. (1) Cumhurbaşkanlığı seçiminde oyunu kullanacak seçmen, kapalı oy verme yerinde, oy pusulasında dilediği adaya ait bölümün herhangi bir yerine, Yüksek Seçim Kurulunca imal ettirilip sandık kurullarına ulaştırılmış ve sandık kurulu başkanında oy verme süresince bulundurulması zorunlu olan ve oy pusulası ile birlikte kendisine verilen "EVET" yazılı mührü kapalı oy verme yerinde basmak ve oy pusulasını, gizliliği bozmayacak biçimde katladıktan sonra sandık kurulu önündeki kapalı oy sandığına atmak suretiyle oyunu kullanır ve bu şekilde oyunu kullandıktan sonra kendisine verilen "EVET" yazılı mührü Sandık Kurulu Başkanına geri verir.
(2) Belediye başkanlığı ve muhtarlık seçimlerinde de aynı yöntem uygulanır.
Milletvekil-liği Bele- diye meclisi ve ihtiyar heyeti üyeliği seçimlerinde oy verme şekli
35.12/1994
15.12/1998
101.(1)Milletvekilliği seçimlerinde, oyunu siyasal partilerden biri lehine kullanmak isteyen seçmen, kapalı oy verme yerinde, bu Yasanın 96'ncı maddesinin (2)'inci fıkrası uyarınca hazırlanan birleşik oy pusulası üzerinde, dilediği siyasal partinin adının ve ambleminin altında yer alan dörtgen içine, Yüksek Seçim Kurulunca imal ettirilip sandık kuruluna ulaştırılmış ve Sandık Kurulu Başkanında, oy verme süresince bulundurulması zorunlu olan ve oy pusulası ile birlikte kendisine verilen "EVET" yazılı mührü basar.
(2)(A) Seçmen, yukarıdaki (1)'inci fıkra uyarınca "EVET" mührünü bastıktan sonra, o siyasal partinin listesinde ad ve soyadları bulunan adaylardan hangilerini tercih ettiğini, ad ve soyadları karsısında bulunan dörtgenin içine işaret koymak suretiyle belirtebilir.
(B) Dörtgenler dışına konan tercih işaretleri geçersizdir. Tercih işaretlerinin tamamı veya bir kısmı, dörtgenler dışına konulmuş ise, oy pusulası tercihsiz oy pusulası sayılır.
(C) Seçmen, tercih hakkını kullanıp kullanmamakta serbesttir.
Ancak, seçmen bu tercih hakkını kullanmak isterse, o siyasal partinin listesinde ad ve soyadları yazılı adayların yarısı için kullanmak zorundadır. Kesirler hesaba katılmaz.
(Ç) Yukarıdaki (C) bendinin kesirler hesaba katılmayacağına ilişkin kuralı saklı kalmak koşuluyla, tercih işaretleri, aday sayısının yarısından çok veya az olduğu takdirde, o oy pusulası tercihsiz oy pusulası sayılır.
(3) Seçmen, yukarıdaki (1)'inci ve (2)'inci fıkra kuralları uyarınca, "EVET" mührünü bastıktan sonra tercih hakkını kullanırken, başka bir siyasal parti listesinde bulunan adaylar veya bağımsız adayların ad ve soyadlarının karşısındaki dörtgenler içine de işaret koymuş ise, bu işaretler hükümsüzdür ve o oy pusulası tercihsiz veya karma olmayan oy pusulası sayılarak, listesine "EVET" mührü basılan siyasal partinin lehine kullanılan oy pusulası kabul edilir.
(4)(A) Milletvekilliği seçiminde oyunu, birleşik oy pusulasında adı ve soyadı bulunan partiliye ve bağımsız adaylara karışık olarak vermek isteyen seçmen, orada bulundurulan kalemle, oy vermek istediği adaylara, ad ve soyadları karşısındaki dörtgene işaret koymak suretiyle oyunu KARMA olarak kullanır.
Ancak seçmen oyunu karma olarak kullanmak isterse, bu hakkını, en az o bölgeden çıkarılacak milletvekili sayısının yarısı kadar aday için kullanmak zorundadır. Kesirler hesaba katılmaz.
(B) Karma olarak kullanılan oy pusulasında, adayların ad ve soyadları karşısında bulunan dörtgenler dışına konulan işaretler geçersizdir.
(C) Karma olarak kullanılan oy pusulasında geçersiz sayılan işaretler dışındaki işaretlerin sayısı, bu fıkranın kesirlerin hesaba katılamayacağını öngören (A) bendi kuralları saklı kalmak koşuluyla, o bölgeden çıkarılacak milletvekili sayısının yarısından az olması halinde, o oy pusulası geçersizdir.
(5) Oyunu yukarıdaki (1)'inci, (2)'inci ve (3)'üncü fıkra kurallarına göre kullanan seçmen birleşik oy pusulasını, kapalı oy verme yerinden ayrılmadan, kullandığı oyun gizliliğini bozmayacak biçimde katlayıp sandık kurulu önünde kapalı oy verme sandığına atar ve "EVET" yazılı mührü sandık kurulu başkanına verir.
(6) Oyunu karma olarak kullanan seçmen, birleşik oy pusulasını, kapalı oy verme yerinden ayrılmadan, kullandığı oyun gizliliğini bozmayacak biçimde katlayıp sandık kurulu önünde kapalı oy sandığına atar ve "EVET" mührünü sandık kurulu başkanına verir.
10.14/2002
10.14/2002
Fasıl 244
16/1972
10/1974
17/1974
14/1975
(7) Belediye Meclisi üyeliği seçimlerinde de seçmen oyunu yukarıdaki (l)'inci, (2)'inci, (3)'üncü, (4)'üncü, (5)'inci ve (6)'ncı fıkra kuralları çerçevesinde kullanır.
(8) (A) Seçmen, ihtiyar heyeti üyeliği seçimlerinde, bu Yasanın 96'ncı maddesinin {6)'ncı fıkrası uyarınca hazırlanan oy pusulası üzerinde ad ve soyadları bulunan adaylardan hangilerine oyunu vermek istiyorsa, orada bulundurulan kalemle oyunu vermek istediği adayların ad ve soyadları karşısında bulunan dörtgenin içine işaret koymak suretiyle oyunu kullanır.
Adayların ad ve soyadları karşısında bulunan dörtgenler dışına konan işaretler geçersizdir işaretlerin tamamı dörtgenler dışına konulmuş
ise, o oy pusulası geçersiz saydır.
Seçmen oyunu, Köy İhtiyar Heyetleri Yasal çerçevesinde o seçim bölgesi için seçilmesi gereken ihtiyar heyeti üyesi sayısı kadar aday
için kullanmak zorundadır.
Oyunu yukarıdaki bentlerde belirtiki kurallara uygun olarak kullanan seçmen, oy pusulasını, kapalı oy verme ayrılmadan, kullandığı oyun bozmayacak biçimde katlayıp sandık kural önünde kapalı oy sandığına atar
Aynı günde birden fazla seçim yapılması halinde oy verme biçimi
36.12/1994
101 A. Aynı günde birden fazla seçim yapılması halinde, halkoylamasına ilişkin 99'uncu madde kuralları saklı kalmak koşuluyla, her seçim için ayrı renklerde hazırlanmış oy pusulaları aynı anda seçmene verilir ve seçmen oyunu 100'üncü ve 101'inci madde kuralları çerçevesinde kullanır.
Kullanılma-yan oy pusulaları
102. Kullanılmayan oy pusulaları her biri karşılıklı köşeleri arasında çaprazlama iki çizgi çekilmek suretiyle, birer büyük çarpı işaretiyle iptal edildikten sonra sayılır, oylarını veren seçmen sayısına eklenir ve böylece kurula teslim edilen oy pusulası toplamına uygun olup olmadığı saptanır. Kullanılmayan oy pusulaları bir paket halinde mühürlenir ve üzerine sayısı yazılır. Bu işlemler tutanağa geçirilir.
