18
Uluslararası Göç Hukuku
Çocuk (child)
Çocuk evlat edinme
(uluslararası) (child adoption
(international))
Çocuk işçiliği (child labour)
Çocuklara yönelik sömürü
(child exploitation)
Çocuk işçiliğinin en kötü
biçimleri (worstforms of
childlabour)
İlgili hukuk sisteminde reşit olma yaşı daha küçük
belirlenmediği sürece, on sekiz yaşın altındaki kişi
(Madde 1, BM Çocuk Hakları
Sözleşmesi, 1989).
Ayrıca bkz. ‘küçük (minor)’, ‘ebeveyninden ayrı düşmüş
çocuklar’, ‘refakatsiz çocuklar’.
Yabancı bir ülkeden bir çocuğun evlat edinilmesi;
çocuğun menşe ülkesinden ayrılarak ve evlat edinen
ailenin ülkesine giderek yer değiştirmesini ifade eder.
Ayrıca bkz. ‘evlat edinme’.
Çocuğu çocukluk çağından, potansiyelinden ve
insanlık onurundan mahrum bırakan ve sağlığına,
eğitimine,
fiziksel,
zihinsel, ruhsal, ahlaki ya da sosyal
gelişimine zararlı olarak çocuk tarafından
ifa edilen her
türlü iş (Bkz,
Çocuk Hakları Sözleşmesi, 1989).
Ayrıca bkz. ‘çocuklara yönelik sömürü’, ‘kölelik’, ‘çocuk
işçiliğin en kötü biçimleri’.
1989 tarihli Çocuk Hakları Sözleşmesi ve 1999 tarihli
Çocuk İşçiliğinin En Kötü Biçimlerinin Yasaklanmasına
ve Ortadan Kaldırılmasına Konusunda Derhal Alınacak
Önlemlere İlişkin Sözleşme uyarınca
çocuk sömürüsüne
şunlar dâhildir: ekonomik sömürü (çocuğun eğitimi
açısından tehlikeli ya da engelleyici, sağlığına ya da
fiziksel, zihinsel, ruhsal, ahlaki ya da sosyal gelişimine
‘a) Kölelik veya kölelik benzeri uygulamaların bütün
biçimleri (çocukların satılması ve çocuk ticareti,
borçlandırma, serflik, zorla veya zorunlu çalışma,
silahlı çatışmalarda çocukların
zorla veya zorunlu
olarak kullanılması gibi);
b) fuhuş, pornografik yapımlar veya performanslar için
çocukların temin edilmesi veya sunulması;
c) ilgili uluslararası antlaşmalarda tanımlandığı şekilde,
özellikle uyuşturucu üretimi ve ticareti amacıyla,
yasadışı faaliyetler için çocukların temin edilmesi veya
sunulması veya
d) işin doğası veya gerçekleştiği
koşullar yüzünden
çocuğun sağlığı, güvenliği veya ahlakına zarar
vermesi ihtimali bulunan diğer işler’ tanımına atıfta
bulunan ifade.
(1999 tarihli Çocuk İşçiliğinin En Kötü
Biçimlerinin Yasaklanmasına ve Ortadan Kaldırılmasına
İlişkin Acil Önlemlere Dair Sözleşme hakkındaki 182
sayılı ILO Sözleşmesi, Madde 3.)
Ayrıca bkz. ‘çocuk istismarı’, ‘çocuk işçiliği’,
‘borçlandırma’, ‘istismar’, ‘kulluk’, ‘kölelik’ ve ‘insan
ticareti’.