Göç Terimleri Sözlüğü 65 Mülteci (primafacie) (Refugee (primafacie)) Mülteci statüsünün belirlenmesi (refugeestatusdetermination) Mülteci (refugee) Bir devlet veya BMMYK tarafından menşe ülkedeki
objektif koşullar baz alınarak ilgili mülteci tanımındaki
kriterleri yerine getirdiği varsayılarak mülteci kabul
edilen kişiler.
İlgili ulusal ve uluslararası hukuka uyarınca bir
kişinin mülteci olarak tanınıp tanınmamasına karar
verilen (BMMYK ve/veya Devletler tarafından
gerçekleştirilen) süreç.
Ayrıca bkz. ‘iltica’, ‘mülteci’. “Irkı, dini, tabiiyeti, belirli bir sosyal gruba
mensubiyeti ve siyasi görüşleri yüzünden haklı bir
zulüm korkusu nedeniyle vatandaşı olduğu ülkenin
dışında bulunan ve söz konusu korku yüzünden,
ilgili ülkenin korumasından yararlanmak istemeyen
kişi” (1967 Protokolü ile değişik Mültecilerin
Hukuki Statüsüne İlişkin 1951 Sözleşmesi, 1A(2)
Maddesi).1951 Mülteci Sözleşmesi, Madde 1(2)’deki
mülteci tanımına ilaveten, 1969 Afrika Birliği Örgütü
(OAU) Sözleşmesi bir mülteciyi ‘kendi menşe ülkesi
ya da vatandaşı olduğu ülkenin bir bölümünde ya da
tümünde dış saldırı, işgal, yabancı egemenliği ya da
kamu düzenini ciddi biçimde bozan olaylar nedeniyle
ülkesini terk etmeye zorlanan kişiler’ olarak tanımlar.
1984 Cartagena Bildiriside benzer şekilde, mültecilerin
“yaygın şiddet, dış saldırı, iç çatışmalar, yaygın insan
hakkı ihlalleri ya da kamu düzenini ciddi olarak bozan
diğer durumlardan dolayı hayatları, güvenlikleri veya
özgürlükleri tehdit altında olduğu için” ülkesinden
kaçan kişileri de kapsadığını belirtir.
Ayrıca bkz. ‘başvuru sahibi’, ‘fiili (de facto) mülteci’, ‘ülke dışında yerinden edilmiş kişiler’, ‘zorla göç’, ‘primafacie’, ‘dolaşım halindeki mülteciler’, ‘mülteci statüsünün belirlenmesi’, ‘transit halindeki mülteciler’, ‘yerinde (sur place) mülteciler’, ‘yerinden çıkarılan kişiler’. ev sahibi ülke tarafından mülteci olarak tanınıp
tanınmaması farketmeksizin, Yüksek Komiserlik
tarafından sağlanan Birleşmiş Milletler korumasından
yararlanmaya hak kazanan kişi.
Ayrıca bkz. ‘mülteci’.