Rivojlantirish vazirligi muhammad al xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Nazorat savollari
1. Qidiruv algoritmlari deganda nimani tushunasiz?
2. Chiqiqli qidiruv algoritmi qanday?
3. Binar qidiruv qanday tuzilgan?
4. Ikkala qidiruv tizimini qanday farqli jihatlari mavjud?
5. Indexlarni qanday axamiyati mavjud?

3 – Amaliy mashg‘ulot: Chiziqli bog‘langan ro‘yhatlar bilan ishlash algoritmlari va dasturlarini tuzish, Daraxtsimon ma’lumotlar tuzilmalarini qayta ishlash algoritmlari va dasturlarini tuzish, Heap tree ko‘rinishidagi binar daraxtlar bilan ishlash algoritmlari, Graflarni ko‘ruv algoritmlarini ishlab chiqish, Graflarda eng qisqa yo‘lni aniqlash algoritmlari va dasturlarini tuzish.

Graflar, bir nechta ob’ektlar yoki elementlarning aloqadorliklarini ifodalaydigan tuzilmagan ma’lumotlarni tasvirlash uchun keng foydalaniladigan ma’lumotlarni ifodalaydigan turlaridan biridir. Graflarni mantiqiy tasvirlash uchun quyidagi usullar o‘rin oladi:
1. Grafik: Grafik tasvirlash usuli ob’ektlar yoki elementlarni ko‘rsatish uchun grafiklarni (chiziq, nuqtalar, ko‘rsatkichlar) ishlatadi. Bu usulni foydalanish bilan, graflarni ko‘rish oson va o‘qituvchi bo‘ladi. Grafiklar orqali grafiklarni tushunish va tahlil qilish oson bo‘ladi.
2. Matritsa: Grafni matritsa yordamida tasvirlash usuli, grafni yagona matritsa ichida ifodalaydi. Ushbu matritsada elementlar (qatlar) va ularning aloqadorliklari (to‘plamlar) ko‘rsatiladi. Bu usul tahlil qilish uchun qulay bo‘lib, matritsalar orqali grafni aniqlash, algoritmlarni yaratish, va grafni tushuntirish osonlashadi.
3. Ro‘yxatlar: Grafni ro‘yxatlar yordamida tasvirlash usuli, grafdagi elementlarni ro‘yxatlarda saqlash va ularning aloqadorliklarini ko‘rsatishni o‘z ichiga oladi. Elementlar o‘zgaruvchilar yoki ob’ekt bo‘lishi mumkin. Ushbu usulni foydalanish oson va tuzilishi sodda bo‘ladi.
4. Grafiklar: Tasvirlash uchun grafiklar (chiziq, nuqta, liniyalar, ranglar) foydalanish oson va ehtimoliy tushunarli bo‘lib, tahlil qilishni osonlashtiradi. Grafiklar orqali grafiklarni tushuntirish va tahlil qilish oson va yaxshi ko‘rinadi.
5. Tarmoq shemalari: Tarmoq shemalari, graflarni tarmoq shemasi ko‘rinishida tasvirlash uchun ishlatiladi. Ushbu usulga ob’ektlarni tarmoqning yagona nuqtalariga bog‘lash orqali aloqadorliklarini ko‘rsatish mumkin.
6. Axborotlar modelli: Axborotlar modellari tasvirlash usuli graflarni axborotlarni tizimlashtirish va aloqadorliklarini ifodalovchi usulga aylantiradi. Ushbu usulga ma’lumotlar bazalarda, tizimlarda, va boshqa axborotlarning saqlash va tashqariga olib chiqish qo‘llaniladi. Bu mantiqiy tasvirlash usullari graflarni, ma’lumotlarni, tizimlarni, va boshqa ob’ektlarni tushunish va aniqlash uchun foydalaniladi. Har bir usulning o‘ziga xos afzalliklari va chegaralari mavjud bo‘lib, qaysi usulni tanlash o‘z Amaliy mashg‘ulot siga bog‘liq. Masalan, quyidagi yo‘naltirilmagan grafik tasvirini ko‘rib chiqing